- Z zadowoleniem przyjąłem uchwałę Sejmiku Województwa Małopolskiego, która jest pierwszym krokiem do podjęcia działań zmierzających do ograniczenia niskiej emisji. Jednak oczekuję na zdecydowane stanowisko rządowe, które w sposób jednoznaczny ograniczy możliwość korzystania z paliw niskiej jakości, będących źródłem zanieczyszczeń, jak również wprowadzenie systemu zachęt do wymiany nieekologicznych palenisk. Zwrócić uwagę należy na to, że samorządowcy nie mają narzędzi prawnych do tego, by wpływać na decyzje mieszkańców, co do wyboru paliwa i jego jakości - mówi Ryszard Nowak, prezydent Nowego Sącza.

Biuro prasowe UM Nowego Sącza skomentowało także kilka kwestii:

Czy są w ustawie zawarte rzeczy, z którymi Państwo się nie zgadzacie, które budzą Państwa kontrowersje?

Generalnie nie ma żadnych uwag. Obecnie jest duża potrzeba podjęcia kompleksowych działań legislacyjnych w zakresie uregulowań prawnych efektywnie wspierających działania samorządów lokalnych na rzecz ograniczenia niskiej emisji, naprzeciw której wychodzi m.in. uchwała antysmogowa, dlatego też wszelkie działania, które winny przyczynić się do poprawy jakości powietrza, a tym samym komfortu życia mieszkańców, są przyjmowane z aprobatą. Pewien niepokój budzi jedynie fakt, że kontrola i egzekucja obowiązków wynikających z uchwały spada głównie na samorządy stanowiąc kolejne obciążenie. Dodać należy, że dotychczas również koszty i działania w zakresie redukcji niskiej emisji ponoszone są głównie przez samorządy.

Smog jest rzeczywiście problemem także w Nowym Sączu?

Niestety, problem ze smogiem jest także w Nowym Sączu. Jakość powietrza nie dotrzymuje obowiązujących norm w zakresie: Pyłu zawieszonego PM10 i PM2,5 oraz beanzo-a-pirenu. Za nieodpowiedni stan jakości powietrza odpowiada przede wszystkim zjawisko tzw. niskiej emisji, pochodzącej z sektora bytowo-komunalnego tj. indywidualnego ogrzewania budynków, oraz z transportu.

UM Nowy Sącz

W jaki sposób Nowy Sącz do tej pory radził sobie tym kłopotem?

Władze miasta mają świadomość wszystkich przyczyn wpływających na zanieczyszczenie powierza. Od lat prowadzą szereg działań celem poprawy jakości powietrza. Efektem tych działań jest odnotowanie w ostatnich latach stopniowej poprawy stanu powietrza, co znajduje odzwierciedlenie w wynikach ostatnich zbiorczych ocen jakości powietrza w latach 2011-2016 (stacja monitoringu powietrza WIOŚ przy ulicy Nadbrzeżnej). Dla porównania w 2011 r. ilość dni w roku z przekroczeniami dopuszczalnego 24-godzinnego stężenia (50 µg/m3) pyłu PM 10 wynosiła 126 dni, natomiast w 2016 roku odnotowano najniższą ilość dni z przekroczeniami normy średniodobowej tj. 78 dni. Ponadto w 2016 roku:
-  poziom informowania społeczeństwa (dla pyłu zawieszonego PM10 wynosi 200µg/m3) wystąpił tylko 1 raz.
- poziom alarmowy (dla pyłu zawieszonego PM10 wynosi 300µg/m3) nie był osiągnięty.

- najwyższe stężenie pyłu PM10 wynoszące 206 µg/m3 zanotowano 26 stycznia 2016 r.

Działania w celu poprawy jakości powietrza:

- udzielanie  dotacji celowych dla osób fizycznych ze środków z budżetu Miasta Nowego Sącza na zakup i montaż instalacji kolektorów słonecznych od 2007 roku (276 zrealizowanych wniosków-zamontowanych kolektorów słonecznych).
- realizacja w okresie od 01.07.2014 r. do 30.11.2016 r. projektu

pn. „Program poprawy jakości powietrza dla Nowego Sącza – etap I”: w ramach programu pilotażowego KAWKA” współfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Celem projektu była poprawa jakości powietrza na terenie Miasta Nowego Sącza, zakres działań obejmował: likwidację kotłowni węglowych zasilających obiekty stanowiące własność/współwłasność gminy oraz Skarbu Państwa, likwidację kotłowni węglowych z zamianą na kotły gazowe, nowoczesne piece węglowe, pompy ciepła, montaż instalacji solarnych w budynkach mieszkalnych stanowiących własność osób prywatnych, przeprowadzenie inwentaryzacji źródeł emisji oraz kampanię edukacyjną. Realizacja programu KAWKA pozwoliła  osiągnąć założony w projekcie efekt ekologiczny. 

Zredukowano emisję pyłu PM10 w ilości 29,2 Mg/rok, pyłu PM 2,5 w ilości 27,6 Mg/rok oraz CO2 w ilości 4670,13 Mg/rok.  

- przyjęcie i wdrożenie do realizacji Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Miasta Nowego Sącza (Uchwała Nr XV/149/2015 Rady Miasta Nowego Sącza z dnia 15 września 2015r.) polegający m.in. na podniesieniu efektywności energetycznej, zwiększeniu wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz redukcji emisji gazów cieplarnianych.– zakładany efekt: redukcja emisji pyłów o 59 Mg (16,6%)  
- pilotażowy system lokalnego monitoringu jakości powietrza, zainstalowanie w 2016 r na terenie Nowego Sącza 5 punktów pomiarowych pyłów zawieszonych PM 10, PM 2,5 i PM 1 (wyniki pomiarów powietrza podające średnio-godzinne stężenie pyłów zawieszonych w powietrzu przedstawione są na stronie internetowej miasta). Informacja ta ma na celu uświadomienie mieszkańców, jaka jest amplituda zmian zanieczyszczenia powietrza w czasie, potwierdzając jednocześnie, że główny problem to emisji z palenisk domowych i może spowodować pozytywne reakcje mieszkańców (najwyższe stężenia występują w godzinach rozpalania oraz dokładania w godzinach wieczornych).
 - Miasto Nowy Sącz prowadzi kampanie mające na celu pogłębienie wiedzy wśród mieszkańców na temat ochrony powietrza, m.in. we wrześniu 2016 r. na płycie Rynku odbył się Happening o tematyce ekologicznej oraz przeprowadzono 50 prelekcji, popularyzujących działania na rzecz ochrony powietrza dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych, Miasto Nowy Sącz przystąpiło również do akcji „Rower pomaga”, w której mieszkańcy mieli za zadanie pokonać określoną liczbę kilometrów na rowerach, a w zamian jedno dziecko z Nowego Sącza otrzymało rower.

Współdziałania z innymi samorządami:

Porozumienie Miast Prezydenckich pn.: „Razem przeciw smogowi” 2015 r.  
- Miasto Nowy Sącz jest inicjatorem porozumień międzygminnych mających za zadanie wspólne dążenie do poprawy jakości powietrza w regionie.
Działania w zakresie redukcji emisji ze względu na lokalizację Nowego Sącza jak i innych miast w kotlinach wymusza podjęcie wspólnych działań z ościennymi samorządami. W związku z powyższym zawarto:
- Sądeckie porozumienie miast i gmin „Kotlina Sądecka w zdrowej atmosferze” zawarte w Nowym Sączu w dniu 2.03.2016 r.
- Deklaracja o współpracy zawarta w dniu 4.10.2016 r. w Nowym Sączu pomiędzy Miastem Nowy Sącz, Miastem i Gminą Uzdrowiskową Muszyna, Powiatem Nowosądeckim a Instytutem Chemicznej Przeróbki Węgla w Zabrzu i Polchar Sp. z o.o., dotycząca wsparcia realizacji przedsięwzięcia pn.,,EKSPERYMENT SĄDECKI 2” polegającego na opracowaniu i wdrożeniu systemu dystrybucji tzw. „Błękitnego węgla”
- Deklaracja współpracy w zakresie opracowania i wdrożenia programu pn. ,,EKSPERYMENT SĄDECKI 2’’ podjęta na spotkaniu sygnatariuszy Sądeckiego Porozumienia Miast i Gmin ,,Kotlina Sądecka w zdrowej atmosferze” w dniu 26.10.2016 r. w Nowym Sączu. Deklarację podpisało łącznie 14 samorządów, w tym wszystkie Miasta i Gminy zrzeszone w Porozumienia Kotlina Sądecka w zdrowej atmosferze, tj. Miasto Nowy Sącz, Miasto i Gmina Stary Sącz, Gminy: Chełmiec, Nawojowa, Podegrodzie, Kamionka Wielka i Korzenna oraz Miasto Krynica-Zdrój, Miasto Rabka Zdrój, Miasto i Gmina Uzdrowiskowa Muszyna, Miasto i Gmina Piwniczna Zdrój, Miasto i Gmina Szczawnica, Gmina Rytro, Gmina Łabowa.
- Jednostki podległe Prezydentowi Miasta Nowego Sącza dokonują kontroli nieruchomości położonych w granicach administracyjnych miasta w zakresie rodzajów spalanego paliwa w kotłach/piecach węglowych, jednocześnie informując mieszkańców o konsekwencjach (nie tylko finansowych związanych z karami, ale również związanych z ochroną życia i zdrowia mieszkańców miasta) spalania odpadów i innych substancji do tego nie przeznaczonych. Zanieczyszczenie powietrza w Nowym Sączu jest również jednym z najważniejszych wyzwań w zakresie ochrony środowiska, stojących przed Miastem w nadchodzących latach, w związku z czym obecnie Miasto aplikuje o uzyskanie środków z RPO na wymianę kotłów w gospodarstwach indywidualnych (ok. 200 kotłów) oraz podłączenie budynków jednorodzinnych do sieci ciepłowniczej. Również będzie starać się o środki w ramach RPO na realizację instalacji fotowoltaicznych dla mieszkańców jak i obiektów publicznych.

Mieszkańcy Nowego Sącza pozytywnie reagują na inicjatywy Urzędu Miasta?

Tak, mieszkańcy pozytywnie reagują na inicjatywy Urzędu Miasta. Podkreślenia wymaga fakt, że wszelkie podejmowane przez samorząd działania wymagają akceptacji i zaangażowania mieszkańców w ograniczenie niskiej emisji, bowiem to ich piece i kotły są główną przyczyną obecnego stanu jakości powietrza.  Należy podkreślić duże zainteresowanie i zaangażowanie mieszkańców miasta w realizację „Programu poprawy jakości powietrza dla Nowego Sącza Etap I: program pilotażowy „KAWKA”. Z programu „KAWKA” skorzystało więcej osób niż  przewidywano na etapie planowania jego realizacji. Ponadto, sukcesywnie do tut. Urzędu wpływają ankiety dotyczące chęci uczestnictwa mieszkańców/właścicieli nieruchomości w projektach z zakresu: odnawialnych źródeł energii, efektywności energetycznej oraz ochrony powietrza, planowanych do realizacji przez Miasto Nowy Sącz.

Jeszcze w tym roku mieszkańcy będą mogli skorzystać z dotacji na wymianę pieców i kotłów opalanych paliwem stałych na nowe kotły gazowe lub podłączenie się do miejskiej sieci ciepłowniczej. Dzięki środkom z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014-2020, mieszkańcy Nowego Sącza będą mogli otrzymać refundację kosztów zakupu nowego kotła w wysokości 350 zł/kW mocy nowego źródła ciepła (maksymalnie 8000 zł). W przypadku konieczności poniesienia kosztów na instalacje wewnętrzną niezbędną do prawidłowego funkcjonowania urządzenia maksymalnie można uzyskać do 6000 zł. W celu osiągnięcia jak największych korzyści, zarówno ekologicznych jak i finansowych, wymiana kotła będzie poprzedzona audytem energetycznym wykonanym przez specjalistę na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego. Audyt dla mieszkańców jest bezpłatny. Obecnie są jeszcze przyjmowane ankiety wstępne  (zamieszczone na stronie internetowej www.nowysacz.pl), składane przez osoby zainteresowane udziałem w programie. Ankiety te dają możliwość oszacowania liczby uczestników w projekcie (do tej pory złożono ok. 200 ankiet).

W ramach programu „KAWKA” (w latach 2014-2016) zrealizowano wnioski mieszkańców i tak:

- wyeliminowano 625 kotłów węglowych i zastąpiono je kotłami gazowymi (548 szt.) lub wysokosprawnymi kotłami na paliwa stałe (28 szt.),
- zrealizowano 80 instalacji kolektorów słonecznych (eliminacja ogrzewania ciepłej wody z wykorzystaniem kotłów węglowych), oraz 5 pomp ciepła.

Wyniki inwentaryzacji źródeł emisji zlokalizowanych na terenie Nowego Sącza (program SALPS): 4253 budynków ogrzewanych węglem ok 36,5%
660 podłączonych do sieci ciepłowniczej ok 5,7%
Liczba zinwentaryzowanych budynków na terenie Miasta: 11 639.