Czym jest RFNBO?

RFNBO, czyli Renewable Fuels of Non-Biological Origin, to odnawialne paliwa pochodzenia niebiologicznego. Wytwarza się je z energii odnawialnej przy wykorzystaniu procesów technologicznych niezwiązanych z biomasą. Do tej grupy zalicza się zielony wodór oraz paliwa syntetyczne, takie jak metanol czy amoniak.

Dlaczego RFNBO są tak ważne w polityce Unii Europejskiej?

Unia Europejska promuje RFNBO, gdyż paliwa pochodzenia niebiologicznego mają szerokie zastosowanie w różnych gałęziach gospodarki, zwłaszcza tam, gdzie redukcja emisji gazów cieplarnianych (GHG) jest szczególnie trudna. Odpowiadają one strategiczne wyzwania związane z transformacją energetyczną, ochroną klimatu i niezależnością energetyczną. Ich znaczenie wynika z wielowymiarowych korzyści, które przynoszą one zarówno w wymiarze ekologicznym, jak i gospodarczym.

Unia Europejska traktuje RFNBO jako strategiczny element transformacji energetycznej. Promocja tego rodzaju paliw ma przede wszystkim korzystnie wpłynąć na:

• neutralność klimatyczną – RFNBO odgrywają kluczową rolę w redukcji emisji GHG w sektorach trudnych do dekarbonizacji, wspierając realizację celu zmniejszenia zanieczyszczeń o 55% do 2030 roku w ramach pakietu Fit for 55,
• zwiększenie niezależności energetycznej – produkcja paliw zaliczanych do RFNBO zmniejsza zależność od importu paliw kopalnych, zwłaszcza z regionów geopolitycznie niestabilnych oraz zapewnia dostęp do nich, dzięki możliwości ich produkcji na obszarze Unii,
• wspieranie innowacji i rozwoju gospodarczego – inwestycje w RFNBO stymulują rozwój technologii, takich jak elektrolizery oraz tworzą nowe miejsca pracy w sektorze badań, produkcji i dystrybucji.

Kluczowe sektory wykorzystujące RFNBO to przede wszystkim transport ciężki, czyli lotnictwo, żegluga morska czy transport ponadnormatywny. Tego rodzaju pojazdy ze względu na ich gabaryty oraz zastosowanie trudne do zelektryfikowania na dużą skalę. RFNBO mogą zastąpić tradycyjne paliwa kopalne, zmniejszając emisję szkodliwego CO₂.

Z tego rodzaju paliw korzysta także przemysł ciężki. Można je wykorzystać do produkcji stali, cementu czy substancji chemicznych jako alternatywne źródło energii.

Główne regulacje prawne dotyczące RFNBO w UE

Najważniejsze regulacje prawne związane z RFNBO to przede wszystkim RED II i RED III. Warto dowiedzieć się nieco więcej na ich temat:

• RED II – dyrektywa w sprawie odnawialnych źródeł energii (2018/2001/EU). Wprowadziła ramy prawne dla stosowania odnawialnych źródeł energii w sektorze transportu, energetyki i przemysłu. Kluczowe elementy RED II dotyczące RFNBO to wymóg, aby co najmniej 14% energii wykorzystywanej w transporcie pochodziło ze źródeł odnawialnych do 2030 roku, a także ustanowienie kryteriów zrównoważonego rozwoju i minimalizacji emisji GHG dla paliw odnawialnych.
• RED III – to nic innego, jak aktualizacja RED II przyjęta w ramach pakietu Fit for 55. Zmieniła ona nieco cele klimatyczne i wprowadziła nowe wymogi dla RFNBO związane z podwyższeniem udziału energii odnawialnej w transporcie, obowiązek stosowania tego rodzaju paliw w sektorach, które trudno zelektryfikować.

Można spodziewać się, że w kolejnych latach zostaną wprowadzone kolejne regulacje.

Standardy środowiskowe i techniczne dla RFNBO

RFNBO muszą być nie tylko zgodne z unijnymi normami, a także spełniać rygorystyczne standardy dotyczące przede wszystkim:

• minimalizacji emisji gazów cieplarnianych – RFNBO muszą umożliwiać redukcję emisji GHG o co najmniej 70% w porównaniu z tradycyjnymi paliwami kopalnymi,
• certyfikacji źródła energii – produkcja RFNBO musi być oparta wyłącznie na energii odnawialnej, co wymaga certyfikacji pochodzenia energii, np. poprzez gwarancje pochodzenia (GO),
• efektywności procesów technologicznych – w procesach produkcji RFNBO należy minimalizować straty energii i optymalizować zużycie surowców.

Unia Europejska kładzie duży nacisk na to, aby te standardy były przestrzegane w procesie produkcji RFNBO.

Wymogi związane z raportowaniem i monitorowaniem RFNBO

UE zobowiązuje producentów RFNBO do prowadzenia szczegółowego raportowania, które obejmuje przede wszystkim monitorowanie pochodzenia energii. Producenci muszą wykazywać więc, że wykorzystana energia pochodzi z odnawialnych źródeł. Są zobowiązani także do raportowania emisji na każdym etapie cyklu życia RFNBO. Wszystko, od produkcji po użytkowanie, musi być dokładnie udokumentowane pod kątem emisji GHG. Niezwykle ważna jest także certyfikacja produkcji. Zgodność z obowiązującymi unijnymi normami musi być potwierdzona przez akredytowane instytucje certyfikujące.

Fot. Adobe Stock

Jaka jest przyszłość RFNBO w UE?

Przewiduje się, że w najbliższych latach sektor RFNBO będzie szybko się rozwijał dzięki wsparciu finansowemu z funduszy UE, takich jak program Horyzont Europa czy Innovation Fund. Dotacje i dofinansowania dla firm, które się tym zajmują, mają pomóc w rozwoju tej dziedziny.

Szacuje się, że innowacje technologiczne, takie jak bardziej wydajne elektrolizery czy ulepszone metody syntezy paliw syntetycznych, przyspieszą produkcję RFNBO i obniżą jej koszty. UE, jako lider w produkcji RFNBO, może stać się głównym eksporterem tych paliw, szczególnie w regionach, gdzie dekarbonizacja jest priorytetem. Tego rodzaju paliwa będą także kluczowym elementem, który pomoże osiągnąć upragnioną neutralność klimatyczną. Spiera bowiem redukcję emisji zanieczyszczeń w sektorach, które z różnych przyczyn nie mogą tak łatwo przestawić się na energię elektryczną. RFNBO jest więc przyszłością wielu dziedzin przemysłu i może znacząco przyczynić się do poprawy jakości powietrza w krajach Unii Europejskiej.