Jak co roku, w organizowanej przez nas Konferencji wzięli udział przedstawiciele firm wykonawczych, producenckich, inwestorskich i biur projektowych oraz uznane uniwersyteckie autorytety z branży.

Patronat nad tegorocznym wydarzeniem objęli:

- Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju,

- Marek Sowa - Marszałek Województwa Małopolskiego,

- Prof. dr hab. Jacek Majchrowski - Prezydent Miasta Krakowa,

- Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A.

- Jego Magnificencja prof. dr hab. inż. Kazimierz Furtak - Rektor Politechniki Krakowskiej,

- Jego Magnificencja prof. dr hab. inż. Tadeusz Słomka - Rektor Akademii Górniczo-Hutniczej,

- Polskie Stowarzyszenie Technologii Bezwykopowych,

- Izba Gospodarcza „Wodociągi Polskie”.

Partnerem strategicznym wydarzenia było Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółka Akcyjna w Krakowie.

Sponsorami Konferencji w tym roku zostały firmy: BLEJKAN S.A.  jako sponsor platynowy, CETCO - Poland, CETCO sp. z o.o. S.K.A., DTA-TECHNIK sp. z o.o., HABA-Beton Johann Bartlechner sp. z o.o., HEADS sp. z o.o., JL Maskiner w Polsce sp. z o.o., NAYLOR, Biuro Handlowe RUDA Trading International Sp. z o.o., TORO jako sponsorzy złoci oraz Bewa sp. z o.o., HOBAS System Polska sp. z o.o., MC-Bauchemie sp. z o.o., PPI CHROBOK S.A. oraz UPONOR INFRA sp. z o.o. jako sponsorzy srebrni.

Tegoroczna edycja Międzynarodowej Konferencji, Wystawy i Pokazów Technologii „INŻYNIERIA Bezwykopowa" wraz z warsztatami teoretyczno-praktycznymi przyciągnęła 320 uczestników z kraju i zagranicy. Mogli oni nie tylko wysłuchać 47 referatów i prezentacji, ale też uczestniczyć w trzech panelach dyskusyjnych, pokazie technologii, jak również zapoznać się z prezentowanymi na 33 stoiskach wystawienniczych urządzeniami, maszynami czy osprzętem. Wystawa dawała też możliwość poznania zakresu usług specjalistycznych firm z branży bezwykopowej i skorzystania ze sposobności zasięgnięcia szczegółowych informacji od specjalistów. Jako organizatorzy już od kilkunastu lat, poprzez zintegrowanie branży bezwykopowej, skupienie w jednym miejscu i czasie wykonawców, producentów, dostawców, pracowników biur projektowych dajemy im możliwość bezpośredniego kontaktu z inwestorami, przedstawicielami środowiska akademickiego, instytucji państwowych, samorządowych i innych.

TEGOROCZNA NOWOŚĆ – WARSZTATY

Warsztaty pracy projektanta

Jak co roku, tak i tym razem postanowiliśmy, zgodnie z sugestiami przedstawicieli branży, zmienić i rozszerzyć dotychczasową formułę konferencyjną poprzez organizację warsztatów teoretyczno-praktycznych, które odbyły się 9 czerwca. Były one adresowane do różnych grup specjalistów. Dotyczyły takich zagadnień, jak np. wykorzystanie tworzyw sztucznych w technologiach bezwykopowych, systemy namierzania w technologii HDD, selekcja narzędzi w procesie wiertniczym, innowacje w urządzeniach wiertniczych, wytyczne do projektowania renowacji i budowy sieci oraz doboru odpowiednich technologii.

Tomasz Abel

Podczas warsztatów dla projektantów kilku specjalistów z branży omówiło w szczegółach przewidzianą w programie tematykę. Dr inż. Tomasz Abel (Politechnika Wrocławska) mówił na temat oceny stanu faktycznego oraz wytycznych doboru odpowiedniej technologii renowacji. Podkreślił on, że stan techniczny sieci podziemnych jest jednym z ważniejszych kryteriów, na których opiera się proces doboru technologii renowacji. Właściwie rozpoznane oraz zdiagnozowane uszkodzenia, jak i parametry materiałowe obiektu przeznaczonego do naprawy, umożliwiają poprawne wykonanie prac projektowych, a tym samym gwarantują uzyskanie po renowacji oczekiwanych przez użytkownika parametrów wytrzymałościowych. W oparciu o poprawnie wykonaną ocenę stanu technicznego możliwe jest określenie zbioru wytycznych, wykorzystywanych jako warunki brzegowe w późniejszym procesie doboru technologii renowacji.

Andrzej Kolonko

Wytyczne do projektowania CIPP zaprezentował dr inż. Andrzej Kolonko (Politechnika Wrocławska). Przedstawił on m.in. zagadnienia związane ze specyfikacjami przetargowymi dla rękawów CIPP i odbiorami technicznymi;  założenia nowej normy PN-EN ISO 11296-4; specyfikę projektowania rękawów CIPP, jak również omówił jakość, trwałość i zagrożenia ekologiczne związane z instalacją rękawów CIPP.

Bogdan Przybyła

O projektowaniu przewodów w technologii mikrotunelowania i przecisku hydraulicznego z użyciem standardu DWA-A 161 mówił dr inż. Bogdan Przybyła (Politechnika Wrocławska). Szczegółowo przedstawił m.in. zasady wymiarowania rur przeciskowych, wykorzystywanych w tych technologiach – sposób zbierania obciążeń i obliczenia statyczne dla przypadków typowych.

Robert Osikowicz

Kolejny referat w ramach tej części warsztatów zaprezentował Robert Osikowicz (ROE), który omówił wytyczne do projektowania w technologii HDD.  Zajął się on zasadami postępowania związanymi z analizą wykonalności i przygotowaniem projektu HDD. Przedstawił zakres rekomendowanych badań geologicznych, sposób konstruowania trajektorii otworu, analizę ciśnień wgłębnych i rekomendacje dotyczące sprzętu wiertniczego. Wprowadził też podstawowe pojęcia związane z ryzykiem wykonawczym i oceną jakości otworu wiertniczego.

Warsztaty dotyczące praktycznych aspektów technologii HDD

Drugie, odbywające się równolegle warsztaty miały na celu przedstawienie praktycznych aspektów technologii HDD.

Zajęcia miały formę teoretyczno-praktyczną. Poza wykładami odbyły się pokazy urządzeń, maszyn i oprzyrządowania większości czołowych producentów.

Andrzej Roszkowski

Jednym z głównych punktów warsztatów było wystąpienie Andrzeja Roszkowskiego (KMR), który szczegółowo omówił tworzywa termoplastyczne w technikach bezwykopowych. W trakcie wykładu poruszył zagadnienia dotyczące: właściwości fizyko-chemicznych i lepko sprężystych termoplastów; rur z PE 100 i rur z PE 100 RC w odniesieniu do różnic i warunków stosowania; sposobów łączenia (w tym łączenia z innymi materiałami); bezwykopowych technik instalacyjnych dla przewodów z termoplastów; wykorzystania właściwości termoplastów na placu budowy (np. transport przewodu z miejsca łączenia do miejsca instalacji) oraz aspektów technicznych prób odbiorowych przewodów z termoplastów w technologiach bezwykopowych.

Wśród elementów praktycznych warsztatów znalazł się m.in. pokaz urządzenia GRUNDOLOG firmy DTA-TECHNIK sp. z o.o. TRACTO-TECHNIK w Polsce, służącego do pomiaru siły ciągu instalowanej rury.

Uczestnicy mieli również możliwość poznania systemów namierzania i lokalizacji w technologii HDD. System Subsite zaprezentowała spółka JL Maskiner w Polsce, natomiast systemem DigiTrack przedstawiono na stoisku Biura Handlowego RUDA Trading International. Prezentacja urządzeń wykorzystywanych w wiertnictwie odbyła się również na stoisku firmy TORO. Ta część warsztatów również została zrealizowana w terenie otwartym i była jedyną okazją na polskim rynku do zapoznania się ze wspomnianymi urządzeniami i systemami w jednym miejscu i czasie.

Również w plenerze odbyła się prezentacja narzędzi wykorzystywanych w procesie wiertniczym. Ta część zajęć polegała na prezentacji i omówieniu dostępnego na rynku osprzętu wgłębnego stosowanego w wiertnictwie.

Kolejnym punktem programu było też przedstawienie innowacji w urządzeniach wiertniczych.

Zaproponowana forma prowadzenia warsztatów umożliwiała zapoznanie się z potencjałem sprzętowym firm bezpośrednio na ich stoiskach wystawienniczych.

Paweł Kośmider

SESJA PLENARNA

10 czerwca rozpoczęła się główna część Konferencji. Paweł Kośmider  – główny organizator wydarzenia z Wydawnictwa INŻYNIERIA powitał zgromadzonych Gości i dokonał uroczystego otwarcia Konferencji. Gości powitał też w imieniu Partnera Strategicznego Konferencji Ryszard Langer – Prezes Zarządu Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji S.A. w Krakowie oraz prof. dr hab. inż. Kazimierz Furtak – Rektor Politechniki Krakowskiej, który objął patronatem honorowym niniejsze wydarzenie. W trakcie sesji plenarnej można było wysłuchać kilku referatów.

Roland Kośka

Jednym z nich było wystąpienie Rolanda Kośki (Zastępca Dyrektora Pionu Rozwoju i Inwestycji, Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A.), który przedstawił doświadczenia spółki w realizacji projektów z wykorzystaniem technologii bezwykopowych. Jednym z głównych punktów tej prezentacji było omówienie projektów budowy gazociągów o średnicy DN700 pod kątem wykonanych przewiertów HDD wraz z przedstawieniem głównych problemów, które zostały zidentyfikowane w czasie prowadzenia robót. Nie zabrakło też odniesienia do wprowadzonych zmian w zakresie projektowania, w tym również przewiertów dla realizacji nowych projektów. Prelegent zaprezentował słuchaczom również program budowy nowych gazociągów przesyłowych do roku 2023 wraz z określeniem potrzeb w odniesieniu do robót z wykorzystaniem technik bezwykopowych ze zwróceniem uwagi na przewierty HDD. Odniósł się też do nowych wyzwań techniczno-technologicznych w zakresie technik bezwykopowych, jakie będą postawione wykonawcom tych robót.

Ian Ramsay

Podczas sesji plenarnej Ian Ramsay (UKSTT, United Kingdom Society for Trenchless Technology) przedstawił również, jak wygląda gospodarka wod-kan w Wielkiej Brytanii w kontekście realizacji postępowań przetargowych po procesie prywatyzacji. Scharakteryzował brytyjski sektor wodno-kanalizacyjny i przedstawił wpływ zarządzania aktywami w okresie pięciu lat na proces przetargowy. Omówił też najważniejsze technologie bezwykopowe stosowane w szerokim zakresie do renowacji sieci w Wielkiej Brytanii.

Paul Horton

Innowacyjne rozwiązania na przyszłość w odniesieniu do przeglądu i znaczenia rozwoju wspólnego modelu biznesowego dla łańcucha dostaw, wspieranego przez działania motywujące do stosowania innowacji i wprowadzenia nowych rozwiązań zaprezentował Paul Horton (SBWWI, Society of British Water and Wastewater Industries).

Mariusz Iwanejko

Ostatnim wystąpieniem w tej części Konferencji była prezentacja Mariusza Iwanejki (BLEJKAN S.A.) poświęcona renowacji bezwykopowej niekołowych kolektorów kanalizacyjnych metodą relinigu panelami GRPanel produkcji Marplast sp. z o.o. Przedstawiony został też m.in. krótki rys historyczny firmy producenckiej oraz wykonane i obecnie prowadzone realizacje z wykorzystaniem GRPaneli.

Następnie odbył się panel dyskusyjny poruszający tematykę polityki inwestycyjnej spółek wodno-kanalizacyjnych w nowej perspektywie finansowej na lata 2014–2020 w kontekście kształtowania taryf. Jego moderatorem była Wanda Słobodzian (Członek Zarządu, Dyrektor ds. Ekonomiczno-Finansowych, Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji S.A. w Krakowie), natomiast rolę panelistów pełnili: Janusz Adamek (Prezes Zarządu, Sądeckie Wodociągi sp. z o.o.), Beniamin Chochulski (Prezes Zarządu, Dyrektor Generalny, Zakład Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o. w Szczecinie), Adam Chwieduk (Członek Zarządu, Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie S.A.), Ryszard Langer (Prezes Zarządu, Dyrektor Naczelny, Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji S.A. w Krakowie) i Tadeusz Rzepecki (Przewodniczący Rady, Izba Gospodarcza "Wodociągi Polskie"). Więcej

Na zakończenie sesji plenarnej odbył się pokaz firmy BLEJKAN S.A., podczas którego przedstawiono proces nasączania rękawa na placu budowy.

BEZWYKOPOWA BUDOWA

Kontynuując przyjętą przed rokiem zasadę, przyjęliśmy podział, wedle którego obrady zostały skoncentrowane wokół dwóch głównych zagadnień: bezwykopowej budowy i bezwykopowej renowacji. W obrębie tych dwóch tematów referaty pogrupowano w sesje tematyczne i prezentowano je równolegle w dwóch osobnych salach.

Tendencje obserwowane w rozwoju technologii bezwykopowej budowy

Robert Osikowicz

Tę sesję od wystąpienia na temat oceny aktualnego stanu techniki HDD w Polsce rozpoczął Robert Osikowicz (ROE). M.in. zapoznał on słuchaczy z danymi statystycznymi dotyczącymi techniki HDD w naszym kraju, ze szczególnym uwzględnieniem lat 2012–2015. Na podstawie tych danych pokazany został udział poszczególnych materiałów i aplikacji technologii z podziałem na klasy urządzeń wiertniczych. Naszkicowana została też perspektywa dla rynku, uwzględniająca plany inwestycyjne najważniejszych klientów.

Dymitr Petrow-Ganew

Direct Pipe jako jednoetapową, bezwykopową metodę układania rurociągów przedstawił Dymitr Petrow-Ganew (Herrenknecht AG). Metoda ta łączy zalety mikrotunelowania z technologią horyzontalnego przewiertu sterowanego (HDD). Warunki geologiczne, koszt i czas instalacji to decydujące kryteria przy wyborze odpowiedniej technologii. DP umożliwia wykonanie otworu wiertniczego wraz z ułożeniem rurociągu w jednoetapowym procesie instalacji. Podobnie jak przy mikrotunelowaniu, urobek jest urabiany przez głowicę mikrotunelową. Pozycja instalowanego rurociągu jest kontrolowana przy użyciu nawigacji z żyrokompasem. Urobek jest usuwany poprzez rury płuczkowe ułożone wewnątrz instalowanego rurociągu stalowego. Siłę niezbędną do instalacji rurociągu dostarcza Pipe Thruster  – innowacyjna rama pchająca zaprojektowana przez firmę Herrenknecht.

Florian G. Piechurski

Kolejne wystąpienie zostało poświęcone analizie kosztów budowy sieci wodociągowej metodą wykopową i bezwykopową na przykładzie wybranych metod. Dokonał jej dr inż. Florian G. Piechurski (Politechnika Śląska). Swoje rozważania oparł na omówieniu budowy pięciu różnych odcinków wodociągu. Z analizy kosztorysów wynika, że metoda przewiertu sterowanego jest tańsza od metody wykopu otwartego, zarówno na terenach mniej zurbanizowanych, charakteryzujących się mniejszym natężeniem, jak i na terenach ze wzmożonym natężeniem ruchu. Porównując całkowitą sumę analizowanych kosztów dla omawianych metod można jednoznacznie stwierdzić, że najdroższym etapem budowy wodociągu są roboty montażowe: w przypadku przewiertu sterowanego wynoszą aż 84,80% całkowitego kosztu budowy, natomiast w przypadku stosowania metody wykopu otwartego – 50,20%. W obydwu przypadkach znaczące koszty generują także roboty ziemne, w szczególności w rozwiązaniach tradycyjnych. Jak podkreślił prelegent, nie da się w jednoznaczny sposób określić, która metoda jest lepszym rozwiązaniem. Na postawie analizowanych przypadków stwierdzono, że metoda przewiertu sterowanego jest metodą tańszą, jednak należy zwrócić uwagę na fakt, że pomimo wszystkich zalet technologii bezwykopowej, towarzyszy jej wiele problemów, związanych z geotechniką oraz hydrauliką. Istnieje również możliwość wystąpienia trudności statyczno-wytrzymałościowych czy też problemów organizacyjnych.

Katarzyna Ostrowska

Ostatnim wystąpieniem w tej sesji była prelekcja Katarzyny Ostrowskiej (ILF Consulting Engineers Polska sp. z o.o.), poświęcona projektowaniu wielkośrednicowych przewiertów HDD w Polsce w świetle doświadczeń z inwestycji zrealizowanych w ostatnich latach. Omówiła ona m.in. również wymagania formalno-prawne dla  zakresu dokumentacji projektowej oraz wymagania inwestora w odniesieniu do doświadczeń z budowy.

Innowacje technologiczne w wiertnictwie

Adam Wysokowski

Zanim kolejni prelegenci zajęli się omawianiem różnych aspektów dotyczących innowacji technologicznych w wiertnictwie, swój referat wygłosił również dr hab. inż. Adam Wysokowski, prof. UZ (Uniwersytet Zielonogórski). Przedstawił on wytyczne do projektowania, budowy i utrzymania obiektów inżynierskich, realizowanych z zastosowaniem technologii bezwykopowych w budownictwie komunikacyjnym. Odniósł się on do prowadzonych w Polsce w szerokim zakresie inwestycji, zarówno na terenie dużych aglomeracji miejskich, jak i w ciągach głównych szlaków komunikacyjnych (drogi kołowe i kolejowe). Zwrócił uwagę, że zapewnienie bezpieczeństwa wszystkim użytkownikom tras komunikacyjnych i dogodność w ich użytkowaniu również wymaga zastosowania technologii bezwykopowych. Zauważył, że wytyczne opracowane przez szerokie grono specjalistów, po ich praktycznej weryfikacji na etapie wdrożenia, mogą przyczynić się do upowszechnienia technologii bezwykopowych w budownictwie komunikacyjnym, co może dać wymierne efekty tak w zakresie usprawnienia wykonawstwa, podniesienia trwałości realizowanych obiektów, jak i aspektów ekonomicznych. 

Andrzej Wieszołek

Wśród innowacji technologicznych w wiertnictwie wymienione zostały m.in. zalety technologii GrundoPIT KEYHOLE w przyłączach. Omówił je Andrzej Wieszołek (DTA-TECHNIK sp. z o.o.).

Peter Vergouwe

O komputerowym wspomaganiu w procesie przewiertów horyzontalnych mówił natomiast Peter Vergouwe (Vermeer Corporation).

Innowacyjne wiertnice TORO przedstawili Krzysztof Kublik (HEADS sp. z o.o.) oraz Michael Brugh (TORO). Zaprezentowali je jako nowości na polskim rynku, na którym są dostępne od tego roku. W zakresie przewiertów HDD obecnie oferowane są dwa modele wiertnic: DD20204 oraz DD4045.

Jerzy Cieśla

Kolejną prezentacją w tym bloku tematycznym był referat Jerzego Cieśli (Węgliki Spiekane BAILDONIT sp. z o.o.). Omówił on tradycyjne oraz niestandardowe zastosowanie węglików spiekanych w realizacjach mikrotunelowych. Ta prezentacja dedykowana była przede wszystkim firmom zainteresowanym podjęciem współpracy w zakresie m.in. wzmacniania i regeneracji narzędzi, tarcz oraz głowic.

Bernd Steinmetz

Następny referat wygłosił Bernd Steinmetz (Ditch Witch), który zaprezentował system namierzania TKQ z uwzględnieniem współpracy z urządzeniem GPS.

Grzegorz Kowalczyk

Podczas prezentacji Grzegorza Kowalczyka (Arinet sp. z o.o.) słuchacze mogli poznać Watucab – innowacyjny system instalacji kabli energetycznych WN / SN / nN w rurach osłonowych. Podczas wystąpienia przedstawione zostały podstawy teoretyczne oraz dotychczasowe zastosowania nowatorskiej metody instalacyjnej kabli z wykorzystaniem rurociągów kablowych budowanych metodą bezwykopową. Prelegent dokonał porównania instalacji kabli WN / SN / nN metodami tradycyjnymi i z zastosowaniem urządzeń Watucab, ryzyka i korzyści dla wykonawców oraz inwestorów.

Roberto Maestrello

Podczas wystąpienia Roberto Maestrello (Colli Equipment Srl) można było zapoznać się z innowacyjnymi narzędziami wiertniczymi dla techniki HDD – Armored. Prelegent przedstawił zarówno zasady projektowania, produkcji, jak i aplikacji narzędzi wiertniczych w wielkośrednicowych projektach HDD.

Dan Billig

W tematyce innowacji technologicznych w wiertnictwie ostatnie wystąpienie miał Dan Billig (Prime Horizontal), który omówił planowanie otworów HDD realizowanych w trudnych warunkach geologicznych.

Płyny wiertnicze i systemy oczyszczania

Kolejnego, ostatniego dnia Konferencji w zakresie bezwykopowej budowy zorganizowano jeszcze dwie sesje. Jedna z nich poświęcona była płynom wiertniczym i systemom oczyszczania.

Jarno van Dompselaar

Zdolności wynoszenia zwiercin przez płuczkę wiertniczą omówił Jarno van Dompselaar (Cebo). Przedstawił zagadnienie transportu zwiercin i sposobów podnoszenia zdolności ich utrzymywania w zawiesinie poprzez zastosowanie odpowiedniego bentonitu i wody do jego przygotowania.

Krzysztof Czudec

Krzysztof Czudec (HEADS sp. z o.o.) omówił ewolucję zaawansowanych płynów wiertniczych w technologii HDD. Podkreślił, że nowe produkty płuczkowe dają zielone światło operatorom wiertniczym i pozwalają im realizować projekty wiertnicze, które wcześniej uważane były za niewykonalne z powodów technologicznych i logistycznych.

Kolejna prezentacja Bernda Steinmetza (Ditch Witch) była poświęcona urządzeniom do recyclingu płuczki wiertniczej dla średnio zaawansowanych projektów. Podczas wystąpienia przedstawił on nowe urządzenie do odzyskiwania płuczki wiertniczej MR90 i jego funkcje, a także niezbędne informacje, jakie należy posiadać o zużytej płuczce wiertniczej w celu jej prawidłowego odzysku.

Raymond Petiet

Filozofię projektowania zamkniętych systemów płuczkowych zaprezentował Raymond Petiet (NORMAG b.v.).

Krzysztof Gąszcz

Natomiast Krzysztof Gąszcz (CETCO - Poland, CETCO Sp. z o.o. S.K.A.) mówił o dużych średnicach, dużych głębokości i dużych problemach z przewiercaniem sekcji ilastych. Zaprezentował również bezpieczne dla środowiska sposoby inhibicji oraz przedstawił nowe kierunki rozwoju technologii płynów wiertniczych w HDD.

Awarie i komplikacje wiertnicze

Ostatnia sesja związana z bezwykopową budową poświęcona była awariom i komplikacjom wiertniczym.

Mirosław Makuch

Jako pierwszy studium przypadków zaprezentował Mirosław Makuch (HDD Serwis). Omówił przykładowe komplikacje zaistniałe podczas typowego przewiertu HDD, ich wpływ na koszty oraz dalszy przebieg wiercenia. Omawiane przykłady dotyczyły wierceń realizowanych w Gniewie, Chodeczy, Lublinie i Łomiankach.

Jacek Jaworski

Temat awarii i komplikacji kontynuował Jacek Jaworski (HEADS sp. z o.o.). Zwrócił on uwagę na fakt, że dynamiczny rozwój branży HDD niesie za sobą wzrost ryzyka występowania różnego typu problemów w procesie wiertniczym, związanych z realizacją coraz bardziej wymagających projektów. W swoim wystąpieniu mówił o najczęstszych przyczynach oraz praktykach wiertniczych, mających na celu znaczące obniżenie prawdopodobieństwa ich wystąpienia.

Jakub Chrobok

Przekroczenie Doliny Łupawy metodą HDD stało się natomiast podstawą do analizy wdrożonych procedur wiertniczych i technik ratunkowych, o czym mówili Tomasz Żyrek i Jakub Chrobok, (PPI CHROBOK S.A.). Zadanie to zostało wykonane w ramach budowy gazociągu wysokiego ciśnienia DN700 na trasie Szczecin–

Tomasz Żyrek

Gdańsk. Zaplanowana długość otworu wyniosła 1113 m. W drugiej połowie września przystąpiono do etapu instalacji rurociągu na tym przekroczeniu. Po realizacji 90% (1001 m) planowanej długości odnotowano nagły spadek ciśnienia płuczki wiertniczej, momentu obrotowego oraz siły uciągu wynoszącej w danej chwili 40 ton. Doszło do przerwania ciągłości przewodu wiertniczego. Prezentacja dotyczyła napotkanych problemów wiertniczych oraz geoinżynieryjnych podczas realizacji prac oraz w sposobu, w jaki spółka wiertnicza sobie z nimi poradziła.

Zwieńczeniem tej sesji był panel dyskusyjny moderowany przez Roberta Osikowicza (ROE), a dotyczący podziału ryzyka w kontraktach wiertniczych. W dyskusji tej uczestniczyli również: Michał Bogucki (ILF Consulting Engineers Polska sp. z o.o.), Roland Kośka (GAZ-SYSTEM S.A.), Dymitr Petrow-Ganew (Herrenknecht AG), Tomasz Siarczyński (Hoster sp. z o.o.) oraz Szymon Szurkowski (ZRUG Poznań sp. z o.o.).  

 Więcej

BEZWYKOPOWA RENOWACJA

Jak już zostało wcześniej wspomniane, wykłady i prezentacje odbywały się równolegle w dwóch salach. W sali związanej z bezwykopową renowacją zostały one skupione wokół następujących sesji tematycznych: rury i materiały do technologii bezwykopowych; optymalny wybór modelu realizacji inwestycji; nowoczesne technologie renowacji sieci; inspekcje pełnozakresowe i selektywne w sieciach kanalizacyjnych oraz eksploatacja i utrzymanie sieci.

Rury i materiały do technologii bezwykopowych

Tomasz Poloczek

Pierwsza z sesji renowacyjnych dotyczyła rur i materiałów do technologii bezwykopowych. W czasie jej trwania wygłoszono w sumie sześć referatów. Pierwszy, autorstwa Marcina Cwielonga i Tomasza Poloczka (HABA-Beton Johann Bartlechner sp. z o.o.) dotyczył bezwykopowej budowy rurociągów wielkogabarytowych o profilach nietypowych. Poza prezentacją opisu metod mikrotunelowania przedstawione zostały również ważniejsze inwestycje zrealizowane przez firmę HABA-BETON Johann Bartlechner sp. z o.o. z użyciem wielkogabarytowych rur do mikrotunelowania, m.in. o nietypowych profilach i kinetach, takich jak v-kształtne, z suchą kinetą etc.

Krzysztof Kaczmarek

Kamionkowe rury przeciskowe nieglazurowane jako sprawdzone i niezawodne systemy do budowy sieci kanalizacyjnych metodami bezwykopowymi zaprezentował Krzysztof Kaczmarek (Naylor).

Paweł Pill

Z kolei Paweł Pill (Uponor Infra sp. z o.o.) omówił zastosowania rozwiązań Uponor Infra w technologiach bezwykopowych.  

Robert Walczak

Systemy rur GRP produkowane w Amiantit Poland do renowacji i budowy sieci z zastosowaniem metod bezwykopowych przedstawił Robert Walczak (Amiantit Poland sp. z o.o.). Podczas prezentacji m.in. omówił trzy metody produkcji rur GRP stosowane w firmie. Każda z tych metod niesie ze sobą wiele unikatowych zalet, pozwalających na produkcję rur o określonych parametrach mechanicznych, kształtach i rozmiarach. Dzięki temu otwierają się nowe możliwości budowy i naprawy podziemnej infrastruktury sieciowej w sposób szybki i ekonomiczny, z gwarancją wieloletniej eksploatacji.

Bartosz Kaczor

Bezwykopowe metody budowy oraz renowacji sieci kanalizacji grawitacyjnej  w odniesieniu do wyboru technologii zgodnego z aspektami ekologicznymi, ekonomicznymi oraz socjalnymi były przedmiotem wypowiedzi Bartosza Kaczora (STEINZEUG-KERAMO sp. z o. o.).

Tomasz Tatarowski

"Rurowy" cykl wykładów zamknął natomiast Tomasz Tatarowski (Simona Polska sp. z o.o.), który omówił systemy rur SIMONA do technologii bezwykopowych.  Mówił on m.in. o właściwym doborze rodzaju rur w zależności od metody układania rurociągu, co ma kluczowe znaczenie dla jego żywotności.

Optymalny wybór modelu realizacji inwestycji

Tomasz Latawiec

Kolejna z sesji poświęcona została aspektom prawnym realizacji inwestycji. Rozpoczął ją swoim wystąpieniem Tomasz Latawiec (Prezes Zarządu SIDiR, Wiceprezes Sądu Arbitrażowego przy SIDiR w Warszawie, Ekspert i Rozjemca FIDIC), omawiając wybór modelu realizacji inwestycji. Podkreślił, że sukcesem każdego przedsięwzięcia jest jego ukończenie w zaplanowanym terminie i budżecie. Praktyka pokazuje jednak, że dzieje się tak niezwykle rzadko. Podczas tego wykładu prelegent skłaniał do refleksji na temat tego, czy zamawiający może – wybierając model realizacji inwestycji w formule „wybuduj według projektu dostarczonego przez zamawiającego”, „zaprojektuj i wybuduj”, „optymalizuj i wybuduj” – wpłynąć na zmniejszenie ryzyka nieukończenia inwestycji w terminie i wzrost kosztów realizacji inwestycji? A jeżeli tak, to co powinien wziąć pod uwagę dokonując wyboru?

Michał Skorupski

Ryzyka zamawiającego i wykonawcy w zależności od modelu realizacji inwestycji omówił Michał Skorupski (Polski Związek Pracodawców Budownictwa). Prezentacja ta dotyczyła problemu rozłożenia ryzyka na strony umowy tak, aby zakończenie inwestycji było możliwe.  To z kolei zależy od tego, czy da się te ryzyka zidentyfikować, oszacować i przypisać tej stronie, która może lepiej danym ryzykiem zarządzać.

Agnieszka Suchecka

Odpowiedź na pytanie, czy zamawiający, który nie może złożyć oświadczenia o dysponowaniu nieruchomością na cele budowlane, jest uprawniony do realizowania inwestycji w formule „zaprojektuj i wybuduj" starała się znaleźć Agnieszka Suchecka (Kancelaria Radców Prawnych Brudkiewicz, Suchecka i Partnerzy). Podkreśliła ona, że ustawodawca przewidział w ustawie Prawo zamówień publicznych możliwość realizacji inwestycji w modelu „zaprojektuj i wybuduj”. Obwarowane to jest jednak rygorystycznymi wymaganiami, co do opisania przedmiotu zamówienia poprzez Program Funkcjonalno-Użytkowy. Pod rozwagę została poddana więc kwestia, czy zgodnie z rozporządzeniem ministra infrastruktury z dnia 2 września 2004 r. „w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz programu funkcjonalno-użytkowego” zamawiający, który nie może złożyć oświadczenia o dysponowaniu nieruchomością na cele budowlane, może realizować inwestycje w formule „zaprojektuj i wybuduj”?

Bartłomiej Król

Ostatnim z wystąpień o charakterze prawnym był wykład Bartłomieja Króla (Kancelaria Prawna Błaszak Zawiślak Król), który omówił formułę „zaprojektuj i wybuduj” w odniesieniu do odpowiedzialności zamawiającego. Jak podkreślił, większość zamawiających publicznych stosuje formułę realizacji inwestycji „zaprojektuj i wybuduj” myśląc, że daje im to pewność co do przeniesienia ryzyka zachowania ceny ofertowej, terminu ukończenia inwestycji i błędów projektowych na wykonawcę. Skłonił też słuchaczy do rozważenia, czy tak jest w rzeczywistości i czy na pewno można wszystkie ryzyka przenieść na wykonawcę? Czy błędnie przygotowana inwestycja może się udać tylko dlatego, że zamawiający chce ją zrealizować w ramach wspomnianego modelu?

Podsumowaniem tej sesji był prowadzony przez Tomasza Latawca panel dyskusyjny, podczas którego wszyscy uczestniczący w tej sesji prelegenci dyskutowali na temat szczegółów optymalnego wyboru modelu realizacji inwestycji. Więcej: Optymalny wybór modelu realizacji inwestycji

Nowoczesne technologie renowacji sieci

Andrzej Kolonko

Ciąg dalszy rozważań na temat bezwykopowej renowacji rozpoczął w kolejnej sesji dr inż. Andrzej Kolonko (Politechnika Wrocławska). Mówił na temat IHC – elektrooporowego systemu utwardzania rękawów kompozytowych.  Omówił on potrzeby w zakresie renowacji przyłączy kanalizacyjnych. Przedstawił też nieznany praktycznie w Europie rękaw CIPP utwardzany w systemie IHC  (Intralaminar Heat Cure). Podstawą tego systemu jest specjalny, opatentowany rękaw kompozytowy, zawierający w swej strukturze przewodzące prąd elektryczny włókna węglowe o bardzo wysokich parametrach wytrzymałościowych. Przepuszczanie prądu przez te włókna powoduje wydzielanie się ciepła, przyśpieszoną polimeryzację żywicy i utwardzanie rękawa.

Paweł Konopczyński

Paweł Konopczyński (Gamm-Bud sp. z o.o.) zajął się prezentacją metod napraw kanalizacji z wykorzystaniem rękawów utwardzanych promieniowaniem UV, koncentrując się zarówno na zaletach, jak i wadach metody UV. Przedstawił również problematykę sprzętu niezbędnego do przeprowadzenia skutecznej naprawy przewodów kanalizacyjnych. Omówił też stosowane podczas napraw materiały oraz niezbędne akcesoria dodatkowe.

Bartłomiej Frątczak

Nowatorskie rozwiązania stosowane przy wymianie rurociągów metodą krakingu omówił Bartłomiej Frątczak (HammerHead). Poruszył zarówno kwestię ich wad, jak i zalet, a także możliwości stosowania i ograniczenia. Przedstawił też metodę instalacji rur dla wodociągów wstępnie zdezynfekowanych, która znacznie skraca proces przygotowania do eksploatacji.

Adam Gonera

Z kolejnym referatem na temat prostej, szybkiej i trwałej renowacji przewodów o małych średnicach wystąpił Adam Gonera (MC-Bauchemie sp. z o.o.). Zajął się on prezentacją systemu Brawoliner  – bezwykopowej  metody rehabilitacji przewodów kanalizacyjnych o średnicach DN50–250 z kolanami do 90 st. oraz dwoma zmianami średnic. Umożliwia ona szybką renowację przewodów (przyłącza, piony) bez konieczności wykonywania wykopów i niszczenia posesji lub ścian w obiektach. Pozwala zaoszczędzić nie tylko czas i niedogodności dla inwestora, lecz również pieniądze. Podczas procesu renowacji elastyczny tkany rękaw jest nasączany żywicą epoksydową, a następnie wprowadzany przez inwersję do uszkodzonego przewodu za pomocą ciśnienia powietrza.

Wojciech Kozłowski

Wojciech Kozłowski (EUTIT POLSKA) zaprezentował zastosowanie wykładzin z topionego bazaltu w renowacjach sieci kanalizacyjnych oraz w nowo budowanych obiektach sieci kanałowej na przykładzie wybranych realizacji w Polsce. Mówił także o przykładowych realizacjach nowo budowanych sieci metodą bezwykopową z zastosowaniem rur przeciskowych bazaltowych oraz o możliwości użycia wykładzin z topionego bazaltu w modernizacji zbiorników wody pitnej oraz filtrach piaskowych na stacjach uzdatniania wody.

Wacław Kuźniar

Prezentacją technologii renowacji bezwykopowej kanału wg patentu polskiego nr 216 210 i patentu europejskiego nr 2195509 oraz omówieniem przygotowań do prac badawczo-rozwojowych tego wynalazku przez firmę INKOP zajął się Wacław Kuźniar (Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjnych INKOP sp. z o.o.). Przedstawił on szczegóły rozwiązania, które polega na formowania rury "in situ" z kształtownika elastycznego (istnieją podobne technologie, ale tylko dla formowania wykładzin wewnątrz istniejących rurociągów). Rurę tę wykonuje się wewnątrz walcowej komory roboczej długości około 1 m przy użyciu nawijarki, zaś komorę roboczą przemieszcza się przy pomocy wciągarki (do średnicy 0,3 m) albo np. takiej tarczy, jak dla mikrotunelowania i każdorazowo po przesunięciu się tej komory o około 0,5 m formuje się następny odcinek rury.

Marcin Lukasik

Ostatnim wystąpieniem w tej sesji było wystąpienie Marcina Lukasika (3M POLAND sp. z o.o.) na temat najszybszej metody bezwykopowej renowacji sieci wodociągowych z wykorzystaniem technologii 3M™ SCOTCHKOTE™ Pipe Renewal Liner 2400. Jest to szybkoutwardzalna powłoka polimerowa stosowana do bezwykopowej renowacji przewodów. Pozwala wyeliminować 90% wykopów, wypełnień i uzupełniania nowej nawierzchni, ograniczyć emisję CO2 o 75% w porównaniu z metodą tradycyjną wykopową oraz obniżyć całkowite koszty projektu renowacji nawet o 30%. System ten może być wykorzystywany przez przedsiębiorstwa wodociągowe oraz władze samorządowe do renowacji i ochrony obecnie używanej infrastruktury wodociągowej przy jednoczesnej oszczędności czasu i nakładów finansowych oraz zmniejszeniu uciążliwości technologii tradycyjnych.

Inspekcje pełnozakresowe i selektywne w sieciach kanalizacyjnych oraz eksploatacja i utrzymanie sieci

Ostatnia sesja w zakresie bezwykopowej renowacji poświęcona była zagadnieniom inspekcji pełnozakresowych i selektywnych w sieciach kanalizacyjnych oraz eksploatacja i utrzymanie sieci.

Sławomir Kapica

W ramach tego bloku tematycznego Sławomir Kapica ("ELSE” Technical and Research Service Co. Ltd sp.  z o.o.) przedstawił możliwości radykalnego zmniejszenia kosztów eksploatacji przy bezawaryjnym funkcjonowaniu sieci kanalizacyjnej. Podkreślił, że wszystkie wodociągi, a właściwie, dział sieci kanalizacyjnej w każdej miejscowości poddawany jest nieustannie różnym naciskom. Z jednej strony, codzienna eksploatacja kanalizacji wymusza na ekipie operatora podejmowanie licznych i często skomplikowanych zadań. Z drugiej strony, organ założycielski, czyli tzw. "miasto", domaga się wyraźnej i zdecydowanej redukcji kosztów. Najkorzystniejszym wyjściem z opisanej sytuacji jest radykalne zmniejszenie kosztów eksploatacyjnych przy jednoczesnym zapewnieniu sprawnego, bezawaryjnego funkcjonowania zarządzanej sieci. Zauważył, że profilaktyka jest sposobem najtańszym i lepszym niż całkowita przebudowa lub usuwanie skutków awarii. Do prowadzenia tak zoptymalizowanego funkcjonowania przedsiębiorstwa potrzeba odpowiednich zasobów ludzkich, sprzętowych oraz jasnego planu działania.

Przemysław Świercz

Wpływ czynników technologicznych na trwałość zapraw mineralnych stosowanych w renowacjach budowli gospodarki komunalnej omówili: Przemysław Świercz (Politechnika Świętokrzyska) oraz Dariusz Zwierzchowski (Centrum Badań i Certyfikacji sp. z o.o.). Jak zostało podkreślone, do prac renowacyjnych stosowane są m.in. produkty chemii budowlanej na bazie spoiw mineralnych w postaci zaczynów iniekcyjnych, zapraw do szybkiego uszczelniania przecieków, szpachlówek i innych. Cechą wspólną wszystkich zapraw na bazie spoiw mineralnych jest to, że produkowane są one w postaci suchych mieszanek. Produkt gotowy do aplikacji powstaje na budowie w wyniku zmieszania suchej mieszanki (dostarczonej przez producenta) z wodą. Czynność ta, pozornie prosta i nieskomplikowana niejednokrotnie może być źródłem błędów technologicznych, w istotny sposób wpływających na właściwości gotowego wyrobu. Zaprawy typu PCC to wyrafinowane produkty chemii budowlanej, które są bardzo wrażliwe na przestrzeganie reżimów technologicznych dotyczących ilości i sposobu dozowanie wody, a także czasu i sposobu mieszania.

Bogdan Przybyła

W ramach prezentacji dra inż. Bogdana Przybyły (Politechnika Wrocławska) przypomniane zostały zasady prowadzenia tzw. selektywnej metody inspekcji przewodów kanalizacyjnych, która pozwala na oszacowanie stanu przewodów na podstawie badań wybranej ich grupy (próby reprezentatywnej). Metoda ta traktowana jest w określonych przypadkach jako skuteczna alternatywa dla badań pełnozakresowych, w których kontroli podawane są wszystkie przewody sieci. Zastosowanie takiego rozwiązania pozwala na osiągnięcie wymiernych efektów finansowych w zakresie diagnostyki przewodów. Warunkiem uzyskania przydatnych wyników badań jest odpowiednie dobranie próby reprezentatywnej ze zbiorów przewodów wykazujących określone podobieństwa, a ponadto prawidłowa analiza i obróbka statystyczna wyników.

Tomasz Abel

Wykłady poruszające zagadnienia renowacyjne zakończył swoim wystąpieniem dr inż. Tomasz Abel (Politechnika Wrocławska), który mówił na temat elementów sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w odniesieniu do oceny stanu technicznego oraz technologii rehabilitacji. Jego prezentacja dotyczyła  zagadnienia utrzymania kubaturowych obiektów podziemnych wchodzących w skład sieci wod-kan, takich jak: studnie, komory rewizyjne oraz inne obiekty pracujące w charakterze zbiorników. Ocena ich stanu technicznego stanowi niezmiernie ważny element w procesie projektowania oraz rehabilitacji obiektów podziemnej infrastruktury transportowej. Podkreślił, że każdy obiekt punktowy musi spełniać warunki szczelności oraz odporności na czynniki agresywne równoważne z warunkami, jakim ma odpowiadać sieć poddana rehabilitacji. Kluczowym zagadnieniem jest natomiast prawidłowa ocena stanu powierzchni wewnętrznej przedmiotowych obiektów, jak również kondycji ich konstrukcji. Jedynie właściwie przeprowadzone badania umożliwiają prawidłowy dobór technologii naprawy gwarantującej uzyskanie zamierzonych efektów, zapewniających dalszą bezawaryjną pracę sieci poddanej rehabilitacji technicznej.

Wystawa

Ekspozycja sprzętu do bezwykopowej budowy i renowacji sieci dała możliwość obejrzenia m.in. specjalistycznych maszyn i urządzeń, a ponadto zasięgnięcia fachowej opinii w zakresie stosowania ich w praktyce. Bezpośredni kontakt w jednym miejscu z producentami i dostawcami sprzętu, technologii oraz różnorodnych usług to m.in. możliwość poznania nowości technologicznych, nawiązania wartościowych kontaktów, a w konsekwencji szansa na poprawę jakości działalności firmy.

W tym roku na stoiskach firmowych można było zobaczyć m.in. następujące maszyny i produkty:

- wiertnica Vermeer D24x4OII (Biuro Handlowe RUDA Trading Int’l sp. z o.o.)

- GrundoBURST, BurstFORM, GrundoPIT, GrundoMAT (DTA-TECHNIK sp. z o.o.)

- rura o profilu jajowym, rura PEHD, rura przeciskowa (HABA-Beton Johann Bartlechner sp. z o.o.)

- JT20 z kabiną; wiertnica JT5; MR90 – urządzenie do recyclingu płuczki; przeciski pneumatyczne HammerHead Mole®; PB 80 i HB 125 – urządzenia do krakingu; Ditch Witch® TK System (JL Maskiner w Polsce sp. z o.o.)

 - wiertnica PD 80/44 CU (Prime Drilling)

 - hydrauliczna maszyna przeciskowa HMP-200 (R.FIJALO-POLAND)

 - narzędzia wgłębne do wiercenia pilotowego i poszerzania otworu (Colli Equipment); mobilne urządzenie do separacji faz model NRC 750T, rekomendowany dla urządzeń wiertniczych klasy do 200kN (Normag) (ROE  - stoisko prezentujące ofertę firm Normag, Colli Equipment i Prime Horizontal)

- wiertnica TORO DD2024, wiertnica TORO DD4045 ( The Toro Company)

- samochód typu furgon do ciśnieniowego czyszczenia kanalizacji; kamery inspekcyjne do monitoringu rur i kanalizacji; korki pneumatyczne i mechaniczne; pakery naprawcze; lokalizator przyłączy (zadymiacz) fogSmoker; dysze do czyszczenia kanalizacji (Unimark sp. z o.o.).

Łącznie na stoiskach wystawienniczych zaprezentowały się 33 firmy.

Stoiska wewnątrz obiektu konferencyjnego miały takie firmy, jak:

– 3M Poland sp. z o.o.

– CETCO - Poland CETCO Sp. z o.o. S.K.A.

– EURO TECH PLUS sp. z o.o.

– EUTIT s.r.o.

– Heads sp. z o.o.

– Herrenknecht AG

– MAL-WOD

– Mincon Poland Sp. z o.o

– MOLEWSKI sp. z o.o.

– MPWiK S.A. w Krakowie

– Naylor

– PPI CHROBOK S.A.

– PTH CERTECH

– SEKISUI SPR POLAND

– SIMONA POLSKA sp. z o.o.

– STEINZEUG-KERAMO sp. z o.o.

– ToRoPol sp. z o.o.

– Wavin Polska S.A.

Na terenie wystawienniczym zewnętrznym prezentowały się następujące firmy:

– Amiantit Poland sp. z o.o.

– ARINET

– Biuro Handlowe RUDA Trading International

– BLEJKAN S.A.

– DTA-TECHNIK sp. z o.o.

– FIJALO-Poland

– HABA-Beton Johann Bartlechner sp.z o.o.

– INTER GLOBAL

– JL Maskiner w Polsce sp. z o.o.

– KANRES sp. z o.o.

– Prime Drilling GmbH

– Robert Osikowicz Engineering (ROE)

– The TORO Company

– Unimark sp. z o.o.

– Uponor Infra sp. z o.o. 

Zobacz fotogalerię z wystawy

NAGRODY TYTAN 2015

Nieodłączną częścią Międzynarodowej Konferencji, Wystawy i Pokazów Technologii "INŻYNIERIA Bezwykopowa" są nagrody TYTAN - uznane w branży trofea, którymi co roku nagradzane są najciekawsze projekty z zakresu technologii bezwykopowych oraz produkty. Podczas uroczystej gali poznaliśmy laureatów nagród TYTAN 2015 w pięciu kategoriach: "projekt roku - nowa instalacja", "projekt roku - renowacja", "europejski projekt w technologiach bezwykopowych", "mały projekt bezwykopowy" oraz "produkt roku". Przyznano także wyróżnienia specjalne dla inwestorów - tzw. Tytanowe Laury Inwestora.

Więcej

Zakończenie Konferencji

Konferencja zakończyła się w godzinach popołudniowych w dniu 11 czerwca. Miłym akcentem na zakończenie spotkania na krakowskich Bielanach było losowanie wśród uczestników Konferencji dwóch rejestratorów samochodowych FULL HD. Dla chętnych przewidziano też wycieczkę do Muzeum po Fabryce Emalia Oskara Schindlera.

Serdecznie podziękowania kierujemy do wszystkich Sponsorów, Patronów i Partnerów Konferencji, jak i do Prelegentów oraz licznie przybyłych do Krakowa Gości. Dziękujemy za zaangażowanie w obrady i dyskusje oraz stworzenie dobrej atmosfery, która zawsze towarzyszy spotkaniom Bezwykopowców.

XIV Międzynarodowa Konferencja, Wystawa i Pokazy Technologii „INŻYNIERIA Bezwykopowa” odbędzie się w dniach 14-16 czerwca 2016 r. Serdecznie zapraszamy do udziału w tym wydarzeniu.

 XIII Międzynarodowa Konferencja, Wystawa i Pokazy Technologii „INŻYNIERIA Bezwykopowa” to projekt dofinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie.

Zobacz fotogalerię z Konferencji INŻYNIERIA Bezwykopowa 2015

Zobacz wideorelację z Konferencji INŻYNIERIA Bezwykopowa 2015

Zobacz fotogalerię z rozdania nagród TYTAN 2015

Laureaci nagród:

TYTAN 2014

TYTAN 2013

TYTAN 2012

TYTAN 2011

TYTAN 2010

TYTAN 2009

TYTAN 2008

TYTAN 2007

TYTAN 2006

TYTAN 2005

TYTAN 2004

TYTAN 2003

Weź udział w Konferencji INŻYNIERIA Bezwykopowa 2016 ----> więcej