Normy pomiarów hałasu

Głównym dokumentem określające wymagane właściwości akustyczne w określonych obiektach jest norma PN-B-02151-2:1987, zawarta w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury ws. warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Dotyczy ona wymagań akustycznych dla budynków mieszkalnych, użyteczności publicznej oraz przemysłowych. Celem istnienia normy jest ochrona użytkowników przed nadmiernym hałasem oraz poprawa komfortu akustycznego wewnątrz obiektów. Stanowi też swego rodzaju instrukcję dla badań hałasu w zakresie tego, kiedy i jak je przeprowadzać W ramach PN-B-02151-2:1987 określa się:

• Maksymalne dopuszczalne poziomy hałasu w różnych pomieszczeniach, w tym w mieszkaniach, salach lekcyjnych, biurach czy hotelach.
• Wymagania dotyczące izolacyjności akustycznej przegród – ścian, stropów i okien, mających skutecznie tłumić dźwięki przenikające z zewnątrz lub pomiędzy pomieszczeniami.
• Kryteria oceny hałasu technicznego – generowanego przez instalacje i urządzenia wewnętrzne, takie jak windy, systemy wentylacyjne czy pompy.

Norma PN-B-02151-2:1987 wymienia konkretne obiekty i pomieszczenia, które należy dostosować do norm akustycznych. Wśród nich znajdują się:

1. Budynki mieszkalne.
2. Budynki użyteczności publicznej, w tym szkoły, przedszkola, szpitale, przychodnie, sale konferencyjne, audytoria, biblioteki i wiele więcej.
3. Budynki przemysłowe i usługowe oraz pomieszczenia biurowe.
4. Pomieszczenia techniczne, takie jak kotłownie.
5. Pomieszczenia rekreacyjne i kultury, w tym kina i teatry, a także obiekty sportowe.

Pomiary akustyczne w środowisku zewnętrznym

Kwestie dotyczące dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku reguluje w Polsce Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. (Dz.U. z 2014 r. poz. 112). Określa ono maksymalne dopuszczalne poziomy hałasu dla różnych rodzajów terenów, takich jak:

• Zabudowy mieszkaniowe (jednorodzinne, wielorodzinne, zagrodowe)
• Tereny szpitali i domów opieki społecznej
• Tereny stałego lub czasowego pobytu dzieci i młodzieży
• Obszary rekreacyjno-wypoczynkowe
• Strefy ochronne uzdrowisk
• Tereny mieszkaniowo-usługowe

Rozporządzenie wprowadza wskaźniki hałasu, takie jak LDWN (długookresowy średni poziom dźwięku A w porze dziennej, wieczornej i nocnej) oraz LN (długookresowy średni poziom dźwięku A w porze nocnej). Pomiar głośności z wykorzystaniem tych wskaźników służy ocenie i kontroli warunków akustycznych w środowisku. Dla każdego rodzaju terenu określono dopuszczalne poziomy hałasu w zależności od źródeł dźwięków, np. dróg, linii kolejowych czy działalności przemysłowej. Celem tych regulacji jest ochrona zdrowia ludzi oraz zapewnienie odpowiedniego komfortu akustycznego w różnych obszarach użytkowych.

Kiedy należy i warto wykonywać pomiary hałasu?

Istnieje wiele sytuacji, w których badania hałasu są niezbędne lub wskazane. Czasami pomiar głośności to konieczność wymagana prawem, innym razem kwestia rozsądku. Najważniejsze przyczyny, dla których wykonuje się pomiary akustyczne, to:

• Spełnienie wymogów prawnych – przepisy wymagają regularnych pomiarów hałasu w środowisku pracy oraz w strefach objętych ograniczeniami hałasu.
• Planowanie inwestycji – przed budową osiedla mieszkaniowego, drogi czy fabryki konieczne jest określenie wpływu projektu na środowisko akustyczne.
• Ochrona zdrowia pracowników – narażenie na hałas powyżej 85 dB może prowadzić do trwałych uszkodzeń słuchu.
• Rozstrzyganie sporów sąsiedzkich – pomiary hałasu w budynkach mieszkalnych pozwalają na ocenę, czy poziom dźwięków nie narusza norm określonych prawem.
• Ocena skuteczności ekranów akustycznych – po zamontowaniu barier dźwiękochłonnych, np. przy drogach lub liniach kolejowych, konieczna jest kontrola ich sprawności.
• Kontrola hałasu w strefach rekreacyjnych i uzdrowiskowych – w miejscach przeznaczonych do wypoczynku i leczenia, takich jak parki narodowe czy uzdrowiska.
• Monitorowanie hałasu instalacji technicznych – systemy wentylacyjne, klimatyzacyjne czy pompy w budynkach mogą generować hałas techniczny.
• Badanie wpływu hałasu na dziką przyrodę – w miejscach, gdzie hałas może zakłócać życie zwierząt, np. w rezerwatach przyrody.

Kiedy pomiary akustyczne mogą być niewykonalne?

Mimo zaawansowanych technologii istnieją sytuacje, w których wiarygodny pomiar głośności może się okazać niemożliwy do wykonania. Odpowiadają za to przede wszystkim następujące czynniki:

• Złe warunki pogodowe – silny wiatr, intensywne opady deszczu czy burze mogą zakłócić pracę sprzętu pomiarowego.
• Zakłócenia zewnętrzne – obecność innych źródeł dźwięku, takich jak prace budowlane, często uniemożliwia wykonanie dokładnego badania hałasu.
• Nieodpowiednie ustawienia sprzętu – brak kalibracji urządzeń lub niewłaściwe miejsce ich umieszczenia to popularne źródła zniekształceń wyników.

Kto wykonuje profesjonalne pomiary hałasu?

Pomiary hałasu są przeprowadzane przez wyspecjalizowane laboratoria akustyczne, posiadające akredytację potwierdzającą zgodność działań z wymaganiami norm krajowych i międzynarodowych. Proces ten wymaga zarówno odpowiedniego sprzętu, jak i wiedzy specjalistycznej, aby wyniki były dokładne i wiarygodne.

Laboratoria akustyczne wykorzystują sonometry klasy 1, zapewniające najwyższą precyzję pomiarów. Ważnymi narzędziami wykorzystywanymi w pomiarach akustycznych są też analizatory widma, pozwalające szczegółowo zbadać rozkład częstotliwości hałasu. Za sprawą tego typu sprzętu możliwe jest określenie, jakie pasma są najbardziej uciążliwe i jak można je skutecznie zredukować.

Przed rozpoczęciem badań każdorazowo stosuje się kalibratory akustyczne, które gwarantują, że urządzenia pomiarowe działają zgodnie z wymaganymi parametrami. Profesjonalne laboratoria akustyczne oferują kompleksowe podejście, obejmujące nie tylko pomiary, ale także analizę wyników i rekomendacje działań minimalizujących hałas, np. instalację ekranów akustycznych lub zmiany w organizacji pracy maszyn. Profesjonalne podejście i zaawansowane narzędzia umożliwiają dostosowanie wyników do wymagań prawnych i potrzeb klienta.

Pomiar głośności krok po kroku

1. Analiza miejsca badania – eksperci identyfikują źródła hałasu i wybierają odpowiednie punkty pomiarowe. W przypadku hałasu przemysłowego uwzględnia się m.in. charakterystykę pracy maszyn.
2. Wybór metodologii – w zależności od celu badania stosuje się różne metody, np. pomiary ciągłe (dla hałasu środowiskowego) lub punktowe (dla miejsc pracy).
3. Kalibracja urządzeń – przed rozpoczęciem badania sprzęt jest kalibrowany w celu zapewnienia precyzji pomiarów.
4. Wykonanie pomiarów – sonometry rejestrują poziomy dźwięku w określonych punktach, uwzględniając czas i warunki otoczenia. Długość pomiaru wynosi od kilku minut do kilku dni, w zależności od kilku czynników, przede wszystkim wielkości obiektu oraz występujących źródeł hałasu.
5. Opracowanie wyników – zebrane dane są analizowane, a wyniki porównuje się z normami określonymi w przepisach.
6. Sporządzenie raportu – raport zawiera szczegółowe dane, wnioski i zalecenia, np. dotyczące konieczności zastosowania ekranów akustycznych lub izolacji.

Profesjonalne pomiary hałasu to kluczowy element dbałości o środowisko i zdrowie. Poprzez ich profesjonalne przeprowadzanie możliwe okazuje się ograniczenie negatywnego wpływu dźwięków na człowieka oraz zapewnienie zgodności z przepisami.