Podczas konferencji pn. „Woda. Ścieki. Osady. Problemy i propozycje rozwiązań”, organizowanej przez Izbę Gospodarczą „Wodociągi Polskie” w dniach 15–16 stycznia, przedmiotem wykładu prof. Mariana Kwietniewskiego z Politechniki Warszawskiej były straty wody i awaryjność jako miary oceny efektywności dystrybucji wody w systemach wodociągowych. 

Analiza stanu sieci wodociągowych w ciągu 15 lat wskazuje na wyraźną poprawę w zakresie systemów dystrybucji wody. Wyraźnie świadczą o tym zmniejszające się straty wody oraz zmniejszająca się awaryjność sieci. 

Od lat przyczynami strat wody są m.in.: awarie i przecieki w sieciach oraz instalacjach wewnętrznych; niewłaściwe i niepotrzebne zużywanie wody; zaniedbania w gospodarce wodomierzowej; nieprawidłowe rozliczanie opłat za wodę; kradzieże wody. 

Z przedstawionych danych porównawczych dotyczących intensywności uszkodzeń sieci wodociągowych w kilku krajach europejskich wynika, że Polska na ich tle kształtuje się całkiem dobrze. O ile wskaźnik jednostkowej intensywności uszkodzeń (uszk./km rok) w Polsce w roku 2004 określono na 1,06, to już w roku 2011 zmniejszył się on do 0,35, podczas gdy dla Austrii w roku 2007 określono go na 0,14, a dla Szwajcarii 0,31. 

Jak podkreślił w podsumowaniu prof. Kwietniewski, rekomendowane przez IWA (International Water Association) jednostkowe wskaźniki strat wody są obecnie najlepszym narzędziem do oceny strat w sieciach wodociągowych i warto je stosować zamiast wskaźnika procentowego. Ponadto infrastrukturalny indeks wycieków (ILI) to ważny wskaźnik benchmarkingu, pozwalający na porównanie różnych systemów dystrybucji wody. Stosowanie indeksu ILI zaleca się wówczas, gdy liczba przyłączy jest większa niż 5000, a ich gęstość przekracza 20/km sieci wodociągowej oraz przy ciśnieniu w sieci wynoszącym co najmniej 0,25 MPa.

Profesor zwrócił uwagę również na to, że wyniki oceny strat wody prowadzonej w polskich wodociągach wskazują na istotny postęp w zakresie ograniczania strat, a w rezultacie na rosnącą efektywność dystrybucji wody w ostatniej dekadzie. Niestety, ograniczeniem w ocenie poziomu strat wody i efektywności jej dystrybucji jest niepewność danych źródłowych, wynikająca z ograniczonej zasobności danych; ich wiarygodność np. w zakresie ilości wody zużywanej na potrzeby własne na obszarze miasta; obiektywne trudnościami w szacowaniu strat rzeczywistych i pozornych. 

Z badań sieci wodociągowych wykonanych w latach 2005–2008 w 126 miastach wynika, że awaryjność sieci zmniejszyła się w okresie 10–15 lat średnio trzykrotnie i jest to wynik porównywalny z intensywnością uszkodzeń sieci w wielu krajach zachodnioeuropejskich. Równocześnie też wzrósł wskaźnik odnowy sieci wodociągowych – o ile w latach 2000–2005 odnawiano około 0,5% sieci rocznie, to w roku 2008 było to już 0,94%.