Podczas konferencji pn. „Woda. Ścieki. Osady. Problemy i propozycje rozwiązań”, organizowanej przez Izbę Gospodarczą „Wodociągi Polskie” w dniach 15–16 stycznia, prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej – Witold Sumisławski omawiał stan realizacji Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Rozpoczynając swoje wystąpienie, krytycznie odniósł się do założonego na 22 grudnia 2015 r. terminu wykonania zobowiązań w zakresie oczyszczania ścieków. 

W ramach realizacji KPOŚK w latach 2003–2012 wybudowano 63 486 km sieci kanalizacyjnej, 324 nowe oczyszczalnie ścieków komunalnych, przeprowadzono 909 innych inwestycji dotyczących rozbudowy i/lub modernizacji na istniejących oczyszczalniach ścieków. Łączna wielkość wydatków w tym okresie to około 46,3 mld zł, z czego 32,4 mld zł na sieć kanalizacyjną. 

W związku z niemożnością wypełnienia założeń przygotowywana jest IV aktualizacja KPOŚK, która ma obejmować 1647 aglomeracji oraz 1848 oczyszczalni ścieków komunalnych. W wyniku urzeczywistnienia RLM (równoważna liczba mieszkańców) jego wartość w skali Polski zmniejszyła się z 44 768 384 do 40 879 473 RLM. Jeśli chodzi o sieć kanalizacyjną i planowane inwestycje, to po korekcie założono budowę 23 220,7 km (przed korektą było to aż 40 617,2 km). Ponadto zakłada się budowę 221 nowych oczyszczalni ścieków, modernizację 125, rozbudowę 107 oraz rozbudowę i modernizację 347 takich obiektów. 

Przewidywane nakłady finansowe w zakresie IV AKPOŚK wynoszą 29,36 mld zł przy uwzględnieniu korekty sieci kanalizacyjnej (wcześniej założono wydatki na poziomie 37,53 mld zł). Z tego 18,75 mld zł ma być przeznaczone na systemy kanalizacyjne, 9,44 mld zł na oczyszczalnie ścieków oraz 1,17 mld zł na zagospodarowanie osadów. 

Zgodnie z IV AKPOŚK zakładane osiągnięcie warunków zgodności z dyrektywą w aglomeracjach w 2015 r. wygląda następująco:

- 859 aglomeracji (tj. 52 %) będzie posiadać wydajność oczyszczalni ścieków odpowiadającą ładunkowi generowanemu na obszarze aglomeracji;

- 1423 aglomeracji (tj. 86 %) zapewni wymagany dyrektywą 91/271/EWG stopień oczyszczania ścieków;

- 973 aglomeracji (tj. 59%) będzie posiadać blisko 100% poziom obsługi sieciami kanalizacyjnymi. 

Wynika z tego, że wypełnienie wszystkich w/w warunków będzie odnosiło się do 530 aglomeracji, generujących jedynie 37,3% RLM. Tak duże rozbieżności z pierwotnymi założeniami wynikają m.in. z nieaktualnego wskaźnika RLM aglomeracji liczonego różnymi metodykami, nieprawidłowo wyznaczonych granic aglomeracji, z przejścia na art. 5.2 dyrektywy 91/271/EWG.

Ryzyka, jakie wiążą się z niespełnieniem wymagań unijnych to: przedłużające się procedury zmian prawa, kary finansowe, trudności z uzyskaniem pozwoleń wodnoprawnych na odprowadzanie ścieków komunalnych. 

Aby możliwe było właściwe zaplanowanie inwestycji, konieczna jest m.in. weryfikacja w zakresie: RLM, planów inwestycyjnych, obszaru i granic aglomeracji.

Ostateczny kształt IVAKPOŚK uwzględniający prawidłowe dane dotyczące aglomeracji ma być przedłożony Radzie Ministrów pod koniec 2014 r.