1. Zakład Czajka (Warszawa) – 515 000 m³/d

Oczyszczalnia ścieków Czajka w Warszawie. Fot. Kacper Kowalski/aeromedia.pl dla MPWiK w m.st. Warszawie S.A.

Oczyszczalnia ścieków „Czajka” to największy zakład oczyszczania ścieków w Polsce i jeden z najnowocześniejszych obiektów tego typu w Europie. Zakład został zaprojektowany w latach 70. ub.w., prace budowlane trwały przez kolejną dekadę, jednak do użytku obiekt został oddany dopiero w 1991 r. W latach 2009–2012 „Czajka” przeszła gruntowną rozbudowę i modernizację, która pozwoliła zakładowi osiągnąć unijne normy dla ścieków oczyszczonych. Do tego czasu oczyszczalnia zbierała ścieki wyłącznie z prawobrzeżnej Warszawy oraz Legionowa, Zielonki, Jabłonnej, Marek i Ząbek. Po modernizacji do zlokalizowanego w warszawskiej Białołęce zakładu dopływają także ścieki z centralnej i północnej części Warszawy lewobrzeżnej.

Zarządca: Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w m.st. Warszawie S.A.

2. Grupowa Oczyszczalnia Ścieków Łódzkiej Aglomeracji Miejskiej (GOŚ-ŁAM) – 332 000 m³/d

Grupowa Oczyszczalnia Ścieków w Łodzi. Fot. GOŚ w Łodzi sp. z o.o.

Położona na prawym brzegu rzeki Ner (zachodnia część Łodzi, na granicy gmin Łódź, Pabianice i Konstantynów) oczyszczalnia, wraz ze strefą ochronną, zajmuje powierzchnię 366 ha. Jej budowa rozpoczęła się w 1974 r., jednak dopiero w 1994 r. – kiedy do użytku oddano Kolektor VII – zakład przejął funkcje oczyszczalni na Lublinku. Ostateczne prace zakończono już w kolejnym wieku, w 2002 r. Na terenie GOŚ znajduje się zasilana biogazem elektrociepłownia o mocy elektrycznej 2,7 MW i 3,5 MW mocy cieplnej. Zakład obsługuje 820 tys. mieszkańców.

Zarządca: Grupowa Oczyszczalnia Ścieków w Łodzi sp. z o.o.

3. Zakład Oczyszczania Ścieków Płaszów (Kraków) – 328 000 m³/d

Zakład Oczyszczania Ścieków Kraków-Płaszów. Fot. wodociagi.krakow.pl

Krakowska oczyszczalnia ścieków powstała w 1974 r. i już dwa lata później osiągnęła założoną w projekcie przepustowość (132 tys. m³ na dobę). W ramach unijnego projektu zakład został znacznie rozbudowany i zmodernizowany. Dzięki temu wydajność oczyszczania ścieków wzrosła dwuipółkrotnie, umożliwiając średni przepływ ścieków na poziomie 150 tys. m³ na dobę. Odbiornikiem oczyszczonych ścieków jest rzeka Drwina, która jest dopływem Wisły. Zakład zajmuje powierzchnię 50 ha, a na jego terenie znajduje się również Stacja Termicznej Utylizacji Odpadów. Co ważne, oczyszczalnia jest w znacznym stopniu samowystarczalna energetycznie.

Zarządca: Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji S.A. w Krakowie

4. Centralna Oczyszczalnia Ścieków w Koziegłowach (Poznań) – 260 000 m³/d

Oczyszczalnia ścieków w Koziegłowach k. Poznania. Fot. Aquanet S.A.

Zlokalizowana w północno-wschodniej części powiatu poznańskiego oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna zajmuje około 60 ha powierzchni. Ścieki dopływają do oczyszczalni systemami kanalizacyjnymi z Poznania, Swarzędza, Lubonia, Tarnowa Podgórnego, Suchego Lasu oraz południowej części gminy Czerwonak, na terenie której znajduje się zakład. Ich odbiornikiem jest rzeka Warta. W COŚ następuje też pełna przeróbka wytwarzanych osadów ściekowych. W latach 1995–2001 znacząco rozbudowano i zmodernizowano oczyszczalnię: m.in. nastąpiła hermetyzacja obiektów części mechanicznej, osadowej i biologicznej, zagospodarowano biogaz i stację termicznego suszenia osadu, zmodernizowano też instalacje oczyszczania powietrza. Zakład obsługuje ponad 370,6 tys. mieszkańców aglomeracji poznańskiej.

Zarządca: Aquanet S.A.

5. Wrocławska Oczyszczalnia Ścieków Janówek – 170 000 m³/d

Mechaniczno-biologiczny zakład we Wrocławiu oczyszcza średnio 140 tys. m³ ścieków w ciągu doby. Są one tam doprowadzane poprzez system grawitacyjnych kanałów, które tworzą kolektory magistralne, np. Bystrzyca, Kolektor Południowy, Kolektor Północny, Odra czy Ślęza, wraz z układem sieci osiedlowych i przyłączy kanalizacyjnych. Oczyszczalnia wyposażona jest w system chemicznego wspomagania usuwania związków fosforu. W 2012 r. zakończono rozbudowę i modernizację zakładu, która kosztowała około 340 mln zł. Powierzchnia zabudowy kompleksu oczyszczalni Janówek to 49 tys. m².

Zarządca: Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji S.A. we Wrocławiu

6. Oczyszczalnia Ścieków Pomorzany (Szczecin Lewobrzeże) – 158 400 m³/d

Oczyszczalnia Ścieków Pomorzany w Szczecinie. Fot. ZWiK Szczecin

W Szczecinie ścieki odprowadzane są do dwóch zakładów oczyszczania, znajdujących się na lewobrzeżu i prawobrzeżu miasta. Pod względem przepustowości większa jest ta pierwsza, znajdująca się przy ul. Tama Pomorzańska. Zakład zajmuje powierzchnię 8,5 ha, a odbiornikiem oczyszczonych w nim ścieków jest Odra Zachodnia. Działająca od 2009 r. oczyszczalnia z uwagi na rodzaj zastosowanej technologii należy do kategorii obiektów mechaniczno-biologicznych.

Zarządca: Zakład Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o. w Szczecinie

7. Oczyszczalnia Ścieków Hajdów (Lublin) – 135 000 m³/d

Oczyszczalnia Ścieków Hajdów w Lublinie. Fot. Marcin Tarkowski

Ścieki bytowe i przemysłowe z aglomeracji Lublin (Lublin, Świdnik, Wólka, Konopnica, Głusk, Niemce) przyjmuje zakład oczyszczania ścieków Hajdów, położony nad Bystrzycą (która jest też odbiornikiem ścieków), w rejonie ulic Łagiewnickiej i Jakubowickiej. Wraz z polami zalądowywania, zlokalizowanych na łąkach około 2 km od obiektów zakładu, zajmuje w sumie 62,6 ha. Projekt zakładu powstał w latach 70. ub.w., a budowa trwała do 1992 r. Mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia z podwyższonym usuwaniem ze ścieków związków biogennych (azotu i fosforu) jest od kilku lat modernizowana. W efekcie prac już nastąpiła znaczna poprawa jakości oczyszczonych ścieków – stopień redukcji podstawowych wskaźników zanieczyszczeń wynosi aktualnie średnio 97,6%.

Zarządca: Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Lublinie sp. z o.o.

8. Grupowa Oczyszczalnia Ścieków Dębogórze (Gdynia) – 135 000 m³/d

Oczyszczalnia Ścieków w Dębogórzu k. Gdyni. Fot. pewik.gdynia.pl

GOŚ Dębogórze przyjmuje i oczyszcza ścieki komunalne z Gdyni, Rumi, Redy, Wejherowa i okolicznych miejscowości. Wybudowana i uruchomiona w latach 60. ub.w. trzykrotnie przeszła gruntowną modernizację. Największa miała miejsce w pierwszej dekadzie obecnego wieku – w jej efekcie zakład spełnia najostrzejsze wymagania dotyczące jakości ścieków oczyszczonych. Dodatkowo dysponuje kompleksową gospodarką osadową wraz ze spalarnią odwodnionych osadów ściekowych i własnym składowiskiem popiołu.

Zarządca: PEWIK Gdynia sp. z o.o.

9. Oczyszczalnia Ścieków Komorowice (Bielsko-Biała) – 124 000 m³/d

Oczyszczalnia Ściekow Bielsko-Biała-Komorowice. Fot. Aqua S.A

Oczyszczalnia ścieków w Bielsko-Białej znajduje się w najbardziej wysuniętej na północ części miasta, Komorowicach, w dolinie rzeki Białej. Jej budowa trwała od 1969 do 1974 r. Początkowo niewielka przepustowość zakładu (56 000 m³/d) nie pozwalała na pełne oczyszczanie ścieków. Funkcjonalność podniosła dopiero modernizacja z początku lat 90., gdy wymieniono urządzenia technologiczne, wprowadzono drobnopęcherzykowe napowietrzanie ścieków i oczyszczono mechaniczno-chemiczny nadmiar ścieków w osadnikach wód deszczowych. Ale dopiero rozbudowa zakładu, realizowana etapami od 1996 r. do końca pierwszej dekady obecnego wieku, pozwoliła Komorowicom uzyskać aktualne parametry. Zakład inwestuje w odnawialne źródła energii (OZE) – ścieki oraz biogaz, pozyskiwany w trakcie przeróbki osadów ściekowych stanowią zasoby energii, wykorzystywane są m.in. do zasilenia obiektów oczyszczalni.

Zarządca: Aqua S.A.

10. Oczyszczalnia Ścieków Gdańsk Wschód – 120 000 m³/d

Oczyszczalnia Ścieków Gdańsk-Wschód. Fot. otwartaoczyszczalnia.pl

Gdański zakład oczyszczania ścieków powstał dokładnie 42 lata temu. Początkowo umożliwiała redukcję zanieczyszczeń w zaledwie 30%. Efektywność obiektu poprawiono dopiero na początku lat 90., gdy uruchomiono wspomaganie chemiczne. Szybko zdecydowano się także na rozbudowę oczyszczalni o część biologiczną, a dzięki kolejnym projektom modernizacyjnym udało się uzyskać parametry zgodne z unijnymi normami. Aktualnie do oczyszczalni w Gdańsku trafia około 92 200 m³ ścieków w ciągu doby, a ilość odpadów wytwarzanych w mechanicznej części zakładu to trzy tony dziennie.

Zarządca: Saur Neptun Gdańsk S.A.

Pozostałe duże oczyszczalnie ścieków w Polsce:

11. Klimzowiec (Chorzów) – 119 500 m³/d
12. Zakład Południe (Warszawa) – 112 000 m³/d
13. Zakład Pruszków (Warszawa) – 105 600 m³/d
14. Kapuściska (Bydgoszcz) – 92 000 m³/d
15. Centralna Oczyszczalnia Ścieków w Toruniu – 90 000 m³/d
16. Centralna Oczyszczalnia Ścieków w Częstochowie – 88 000 m³/d
17. Zakład Oczyszczalni Ścieków Tarnów – 86 400 m³/d
18. Lewobrzeżna Oczyszczalnia Ścieków w Poznaniu – 85 400 m³/d
19. Centralna Oczyszczalnia Ścieków w Gliwicach – 84 000 m³/d
20. Dąbrówka Mała-Centrum (Katowice) – 80 000 m³/d
21. Kraków-Kujawy – 80 000 m³/d
22. Łącza (Zielona Góra) – 76 800 m³/d
23. Oczyszczalnia ścieków w Rzeszowie – 74 000 m³/d
24. Miejsko-Przemysłowa Oczyszczalnia Ścieków sp. z o.o. w Oświęcimiu – 73 600 m³/d
25. Miejska Oczyszczalnia Ścieków w Jaśle – 72 000 m³/d
26. Oczyszczalnia ścieków w Opolu – 67 500 m³/d
27. Oczyszczalnia ścieków w Krośnie – 62 520 m³/d
28. OŚ Centrum (Dąbrowa Górnicza) – 61 000 m³/d
29. Łyna (Olsztyn) – 60 000 m³/d
30. Miejska Oczyszczalnia Ścieków w Piotrkowie Trybunalskim – 60 000 m³/d
31. Oczyszczalnia ścieków w Słupsku – 60 000 m³/d
32. Jamno (Koszalin) – 57 972 m³/d
33. Oczyszczalnia ścieków w Myślenicach – 55 000 m³/d
34. OMB Elbląg – 55 000 m³/d

* Wśród największych oczyszczalni ścieków w Polsce znajdują się także dwa zakłady prywatne – Zakład-Police, należący do Grupy Azoty Zakłady Chemiczne Police S.A. (maksymalna przepustowość: 216 000 m³/d) oraz IP-Kwidzyn sp. z o.o., którego właścicielem jest spółka International Paper (projektowa przepustowość oczyszczalni wynosi 163 200 m³/d).