Wspólne niebezpieczeństwo

Nowe przepisy powstały w reakcji na unijne stress testy, które wykazały, że niektóre państwa członkowskie mogą mieć problem z zagwarantowaniem swoim obywatelom ochrony przed wychłodzeniem w przypadku braku gazu do ogrzewania mieszkań i innych budynków. Na rozporządzeniu skorzysta zarówno Unia, której celem jest zmniejszenie zależności od innych w obszarze dostaw gazu, jak i państwa UE, które dostaną gotowe plany działania i zasady ścisłej współpracy z sąsiadami dzielącymi ryzyko.

Przepisy te będą miały istotny wkład w nasze bezpieczeństwo energetyczne. Zmniejszą naszą zależność od zewnętrznych dostawców energii i pozwolą nam szybciej i skuteczniej radzić sobie z kryzysami dostaw gazu. Przyczynią się również do większego zaufania i solidarności, zarówno wewnątrz UE, jak i wobec partnerów ze Wspólnoty Energetycznej – komentował na etapie przygotowania nowych przepisów Konrad Mizzi, minister w gabinecie premiera Malty.

Mechanizm solidarności

Na wypadek kryzysu nadzwyczajnego przewidziany został tzw. mechanizm solidarności. Może on zostać uruchomiony w sytuacji, gdy władze danego kraju przewidują zagrożenie dla tzw. konsumentów chronionych solidarnie i niezbędna jest interwencja ponadnarodowa. W praktyce oznacza to, że w sytuacji braku dostaw gazu dla najbardziej potrzebujących konsumentów w jednym z krajów członkowskich Unii, wielcy odbiorcy innego państwa UE nie otrzymają gazu. Lista najbardziej narażonych odbiorców jest ściśle określona i taka sama w każdym unijnym kraju. To szpitale, hospicja, ośrodki pomocy społecznej i mieszkania.

Mechanizm za solidarność przewiduje rekompensatę, ale zasady jej udzielania mają być dopiero ustalone.

4 grupy ryzyka

Według nowego rozporządzenia, kraje członkowie podzielone zostaną na cztery grupy ryzyka. W ich ramach będą zobowiązane nie tylko do ścisłej współpracy w przypadku kryzysu dostaw gazu, ale także opracowywania analiz i planów działań zapobiegawczych, które będą gotowe do zaimplementowania w sytuacji nadzwyczajnej.

O kryzysie dostaw energii unijne państwa będą informować zarówno Komisję Europejską, jak i wyznaczone do zarządzania kryzysem organy w obrębie swojej grupy, według schematu trzech poziomów kryzysu: wczesnego ostrzegania, ostrzegania i sytuacji kryzysowej.

Kontrola umów z dostawcami

Ważnym elementem aktu ustawodawczego jest też prawo KE do koordynowania realizacji ram prawnych UE – Wspólnota Energetyczna. Nowym obowiązkiem krajów członkowskich będzie z kolei zwiększenie czujności prawnej w kontekście monitorowania postanowień umów na dostawy gazu. W kontrakty, które obejmują co najmniej 28% dostaw gazu z zewnątrz, Unia będzie miała prawo wglądu.

Nowelizacja wejdzie w życie cztery dni po publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Rozporządzenie to obok decyzji o umowach międzynarodowych główny element strategii na rzecz unii energetycznej.

Przeczytaj także: Dania zablokuje budowę Nord Stream 2? Jest alternatywna trasa