NIK prowadziła kontrolę restrukturyzacji sektora elektroenergetycznego jak również bezpieczeństwa sieci energetycznych w latach 2005 - 2008.

Jak podaje PAP powołując się na raport NIK, "Brak rozwiązań legislacyjnych tworzących pozafinansowe instrumenty wsparcia inwestycji w odbudowę i rozwój mocy wytwórczych oraz sieci przesyłowych i dystrybucyjnych, a także niezrealizowanie istotnych elementów polityki energetycznej stwarzają wzrastające ryzyko niezdolności spółek energetycznych do zapewnienia ciągłości i niezawodności dostaw energii elektrycznej".

Z raportu wynika, że plan prywatyzacji utworzonych w badanym okresie grup energetycznych został zrealizowany jedynie w stosunku do Enea S.A. Opóźnienia w działaniach resortu skarbu i zarządu Enei miały niekorzystny wpływ na wysokość przychodów z procesu prywatyzacji. NIK zwraca uwagę na nieprawidłowości, które wystąpiły m.in. w procedurze wyboru doradcy w procesie prywatyzacji.

NIK jako zarzut stawia fakt, że spośród 17 nieobjętych konsolidacją spółek sprywatyzowano tylko cztery z nich. W raporcie napisano "Przyczyną ograniczonego zakresu prywatyzacji była głównie zmienność decyzji ministra SP dotyczących przekształceń poszczególnych spółek, które pomijały zaakceptowane strategie prywatyzacji oraz były niezgodne z programami rządowymi" - cytuje PAP.

Wg kontrolerów wstrzymanie sprzedaży akcji 5 spółek przyczyniło się do strat w Skarb Państwa w kwocie ponad 2 mld zł. Niewłaściwe działania szefa resortu SP spowodowały łącznie straty blisko 4 mln zł, przy czym koszty, jakie poniosły spółki wyniosły około 12 mln zł.

Ekonomiczne efekty restrukturyzacji spółek i sektora elektroenergetycznego były ograniczone przez gwarancje zatrudnienia i wieloletnie świadczenia socjalne na rzecz pracowników. Z uwagi na realizację takich świadczeń wzrosły koszty działalności przedsiębiorstw energetycznych, a to ma też wpływ na wzrost cen za energię.

Ponadto raport wskazuje na to, że w procesie restrukturyzacji nie zostały wypracowane mechanizmy, które mogłyby ograniczyć ryzyko wynikające z utworzenia przez SP grup kapitałowych, które wiodą prym na rynku energii krajowej. NIK zarzuca ministerstwu gospodarki, że nie zrealizowało "istotnych założeń Polityki energetycznej Polski do 2025 r". Dotyczy to głównie rozbudowy mocy wytwórczych, wdrożenia programu energetyki nuklearnej jak i podniesienia efektywności energetycznej. Brakuje również projektu Polityki energetycznej Polski do 2030 r. z dostosowaniem jej do zmian zachodzących w sektorze energetyki.

W wyniku restrukturyzacji sektora elektroenergetycznego w latach 2005-2008 dokonano konsolidacji spółek elektroenergetycznych w czterech grupach kapitałowych: PGE Polska Grupa Energetyczna S.A., Energetyka Południe S.A., ENEA S.A. i ENERGA S.A. Przyczyniło się to do osiągnięcia mocnych pozycji na rynku poprzez zwiększenie ich możliwości.

W ocenie NIK pozytywna była likwidacja kontraktów długoterminowych na dostawę prądu, ponieważ dzięki temu możliwe okazało się wprowadzenie nowych mechanizmów rynkowych. Utworzona została jednoosobowa spółkę Skarbu Państwa, której zadaniem jest pełnienie funkcji operatora systemu przesyłowego PSE Operator S.A. Zapewnia on m.in. przesył przesyłu prądu od producenta do dystrybutorów jak też równy dostęp do rynku dostawcom i odbiorcom energii elektrycznej.