„Nasze propozycje skupiają się głównie na braku pokrycia politycznych deklaracji w rzeczywistym wdrażaniu prawa, na braku niezbędnych inwestycji w infrastrukturę i na niepełnej skuteczności instytucji Wspólnoty. Jestem pewien, że nasz raport zawiera właściwe rozwiązania; rozwiązania, które są ambitne, ale absolutnie realistyczne i możliwe do wprowadzenia w drodze ewolucji, a nie rewolucji. Zachęcam Radę Ministrów Wspólnoty Energetycznej do uważnego zapoznania się z naszymi propozycjami i przygotowania mapy drogowej do ich wdrożenia” – podsumował Jerzy Buzek.

Wyrażając uznanie dla wysiłków zespołu, dyrektor sekretariatu Wspólnoty Europejskiej – Janez Kopač zadeklarował dalsze wsparcie sekretariatu w następnych etapach reform.

„Teraz, kiedy Wspólnota Energetyczna wpisana jest w europejską strategię bezpieczeństwa energetycznego, przedstawioną przez komisarza ds. energii UE w zeszłym tygodniu, mamy dodatkowy bodziec do przeprowadzenia odpowiednich reform. Dzięki wskazówkom Zespołu będziemy mogli skutecznie wykorzystać sprzyjające nam tempo nadane w ostatnim czasie energetyce” – wyjaśnił Kopač.

Zalecenia obejmują cztery kluczowe obszary: perspektywa prawna, inwestycje, zakres geograficzny i układ instytucji Wspólnoty. Większość może być przyjęta bez zmiany traktatu, niektóre postulaty wymagają zmian traktatowych poprzez prostą decyzję Rady Ministerialnej. Część zaleceń wymaga pełnej rewizji Traktatu.

Główne punkty Raportu:

1. Wspólny Rynek Energii, który zapewni przesyły transgraniczne i integrację rynków państw UE i spoza UE, jest warunkiem koniecznym do zapewnienia europejskim gospodarstwom domowym i firmom w całej Europie stabilnej, bezpiecznej i konkurencyjnej energii.

Zespół zaleca rozszerzenie obecnego acquis Wspólnoty o regulacje dotyczące konkurencji, pomocy publicznej i zamówień publicznych w sektorze energetycznym oraz o przepisy dotyczące ochrony środowiska. Instytucje Wspólnoty powinny być ściślej połączone z instytucjami UE powołanymi na mocy Trzeciego Pakietu Energetycznego, tj. ACER, ENTSO-E i ENTSO-G. Przepisy UE powinny w większym stopniu uwzględniać specyfikę społeczną i gospodarczą członków Wspólnoty spoza UE.

2. Budowa wspólnego rynku wymaga inwestycji. Tymczasem ich poziom jest niski

Zespół zaleca wprowadzenie systemów ograniczających ryzyko inwestycyjne, takich jak Energy Community Risk Enhancement Facility oferujących gwarancje inwestycyjne oraz pakiety ubezpieczeń a także organu lub agencji umożliwiającej agregację popytu na importowany gaz. Zespół sugeruje również harmonizację procedur i kryteriów pozwoleń w celu zwiększenia przejrzystości oraz skrócenia czasu trwania takich procedur.

3. Wdrażanie prawa musi być bardziej skuteczne

Nieefektywny mechanizm wdrażania prawa to dzisiaj jedna z głównych przeszkód sprawnego funkcjonowania WE.

Grupa zaproponowała, aby bieżąca procedura rozstrzygania sporów została stopniowo zastąpiona przez nowo utworzony Trybunał Sprawiedliwości. Grupa postuluje wprowadzenie sankcji finansowych za niewywiązywanie się ze zobowiązań, jak ma to miejsce w UE. Trybunał powinien być także dostępny bezpośrednio dla osób prywatnych i przedsiębiorstw – dostęp do niezależnego sądownictwa jest jednym z kluczowych warunków podnoszenia poziomu inwestycji.

4. Inwestycje i integracja rynków wymagają środków

Większe dofinansowanie powinno być dostępne w ramach dwustronnej i wielostronnej pomocy, w tym ze strony międzynarodowych instytucji finansowych (np. Bank Światowy) i UE, na rzecz wsparcia technicznego i inwestycji, zwłaszcza dla projektów leżących w interesie całej Wspólnoty Energetycznej (Projects of Energy Community Interest). Każda wypłata środków powinna być uzależniona od przestrzegania zobowiązań Wspólnoty Energetycznej.

5. Cały proces powinien być bardziej przejrzysty

Zespół ekspertów zaleca szersze włączenie organizacji pozarządowych i przedstawicieli biznesu do prac instytucji WE w roli obserwatorów.