Znacząca różnica polegała na osiągnięciu efektywności i niezawodności działania ekstensywnego zielonego dachu przy użyciu znacznie lżejszego materiału i o mniejszej grubości niż dotychczas. W opracowaniu innowacyjnej technologii wykorzystano unikalne właściowości wełny mineralnej. Warstwa drenażowa z jej użyciem pozwoliła na stworzenie warunków do stabilnej wegetacji roślin, zapewnieniając jednocześnie minimalne obciążenie dachu.

Powszechnie wełna mineralna jest kojarzona jako produkt wykorzystywany w rozwiązaniach systemowych w zakresie termoizoalcji. W przypadku zastosowania jako wartswa drenażowa, w procesie produkcji uzyskuje się produkt hydrofobowy, odporny na działanie wilgoci – co maksymalizuje jego termoizolacyjne parametry. Usunięcie w cyklu produkcyjnym środków impregnujących, doprowadziło w rezultacie do stworzenia wyrobu hydrofilowego o dużej higroskopijnosci, który osiąga bardzo dużą pojemność wodną w stosunku do swojej objętości. W konsekwencji produkt ten zrewolucjonizował procesy produkcyjne w uprawach szklarniowych, wielokrotnie zwiekszając ich efektywność. Zalety, wynikające z zastosowania wełny mineralnej w uprawach ogrodniczych, przyczyniły się do wdrożenia tych materiałów – jako warstwa drenażowa – do systemowych rozwiązań dachów zielonych.

Podstawowym materiałem używanym do produkcji wełny mineralnej jest bardzo wytrzymała skała, zwykle bazalt lub dolomit. Skała jest poddana obróbce w wysokiej temperaturze, rozdmuchiwana na włókna, które są ściskane do określonej gęstości, formowane w bloki, a następnie cięte na arkusze o pożądanej grubości. W systemie dachu zielonego, mata retencyjno-drenażowa SOPRAFLOR RPE z wełny mineralnej, będąc elementem układu, jest zwykle stosowana jako :

• warstwa retencyjna – zatrzymująca wodę, 
• warstwa drenażowa – której rolą jest przyjęcie nadmiaru wody, 
• podłoże do wzrostu roślin. 

Woda utrzymywana w porach pomiędzy włóknami mineralnymi jest łatwo dostępna dla roślin.

Schemat działania systemu zielonego dachu SOPREMA z wykorzystaniem maty retencyjno-drenażowej SOPRAFLOR RPE

Wysoce pożądaną cechą zielonego dachu jest niska waga. Wiele istniejących konstrukcji nie jest bowiem w stanie wytrzymać dodatkowego obciążenia tradycyjnego zielonego dachu na bazie kruszywa lub substratów. Nowo projektowane konstrukcje dzięki lekkim zielonym dachom, zyskują – budynki mogą być budowane w sposób mniej kosztowny i bardziej zrównoważony, jeśli wymagania konstrukcyjne są niższe.

Dzięki swoim zaletom – tj. niskiej wadze i bardzo dużej pojemności wodnej – mata retencyjno-drenażowa SOPRAFLOR RPE może być z powodzeniem stosowana we wszystkich typach zielonych dachów (ekstensywnych i intensywnych).

W systemach ekstensywnych, ze względu na znikome wymagania roślin, może stanowić jednowarstwowy element podłoża, skupiający się głównie na retencji i stworzeniu sprzyjających warunków do rozwoju systemu korzeniowego. Najczęsciej, w takim układzie stanowi podbudowę pod użycie roślinności w postaci mat wegetacyjnych, np. w systemie TUNDRA LIGHT.

Mata retencyjno-drenażowa SOPRAFLOR RPE wymaga po rozłożeniu okrycia, dlatego w przypadku prowadzenia nasadzeń w systemie ekstensywnym, należy na jej powierzchni zastosować substrat, o grubości wynikającej z potrzeb użytych do rozsady roślin.

W systemach intensywnych głównym celem jest zmniejszenie wagi i grubości systemu. Powstaje zatem układ o hybrydowym składzie (substrat + mata), które poprzez bardzo duże zwiększenie retencji, sprzyja prawidłowym procesom wegetacji roślin, zwiększeniu wilgotności powietrza i optymalnemu zagospodarowaniu wód opadowych.

Mata retencyjno-drenażowa SOPRAFLOR RPE jest bardzo łatwa w obróbce, przez co umożliwia tworzenie z niej różnych kształtów i elementów architektury krajobrazu, urozmaiconych pod względem wysokości. 

Zagospodarowanie wody deszczowej dzięki macie retencyjno-drenażowej

Coraz częściej przepisy dotyczące wód opadowych wymagają zarządzania opadami deszczu w obrębie granic nieruchomości danej inwestycji. Tymczasem w środowisku miejskim, gdzie zabudowa zajmuje zwykle znaczącą przestrzeń, konstrukcja dachu jest często jedynym dostępnym miejscem, które pozwala na osiągnięcia celów zarządzania wodą deszczową. Dlatego wydajność zielonego dachu ma w tej kwestii kluczowe znaczenie. Maksymalizacja zdolności do retencji deszczówki jest sprawą nadrzedną. Zwłaszcza obecnie, kiedy można otrzymać dofinansowanie do deszczówki. W przypadku maty retencyjno-drenażowej SOPRAFLOR RPE z wełny mineralnej, otrzymujemy rozwiązanie zdecydowanie bardziej efektywne w stosunku do regularnie stosowanych układów, w których wykorzystuje się jedynie substraty.

Niezwykle wysoka wydajność wełny mineralnej jest spowodowana faktem, że bardzo szybko pochłania ona wodę, która generalnie jest odprowadzana dopiero wtedy, gdy materiał zbliża się do pełnego nasycenia. Tymczasem kruszywo nie dość, że wchłania wodę wolniej, to w dodatku bardzo szybko ją oddaje. Warto zwrócić uwagę, że w wyniku testów i badań stwierdzono, że objętościowa wartość wody w macie retencyjno-drenażowej z wełny mineralnej, nawet w okresach długotrwałej suszy, nie spada poniżej 15-20%. Wielokrotne nawilżanie i osuszenie, czyli praca w cyklu mokro-sucho, nie wpływa na utratę zdolności ponownej retencji. Niemal całkowite zmniejszenie objętości wody w warstwie wełny skalnej można przypisać parowaniu i ewapotranspiracji (całokształt procesów związanych z transferem do atmosfery wody parującej z powierzchni gleby – ewaporacja, lub pokrytej roślinnością – transpiracja), ponieważ monitoring kanalizacji ujawnia znikomy przepływ grawitacyjny wody po deszczach. 

Wiekszość systemów retencji wody na dachach, opiera się tylko na zbieraniu wody w specjalnie ukształtowanych i wyprofilowanych matach drenażowych lub skrzynkach retencyjnych. W takich przypadkach zaopatrzenie roślin w wilgoć odbywa się głównie na drodze parowania tylko początkowo – w momencie pełnego wypełnienia drenażu, na zasadzie podsiąkania przy styku włókniny filtracyjnej ze zgromadzoną wodą w profilach. W odróżnieniu od tego typu rozwiązań, mata retencyjno-drenażowa SOPRAFLOR RPE, poprzez zachowanie ciągłości warstw, zapewnia stałe, kapilarne przemieszczanie się wilgoci potrzebnej roślinom, co odpowiada naturalnym procesom w środowisku podłoża ogrodniczego. Dzięki połączeniu z folią drenażową SOPRADRAIN PLAT F lub drenażem o zwiększonej retencji wody, np. SOPRADRIAN 40 czy SOPRADRIAN 60, można dodatkowo zwiększyć poziom gromadzenia wody, a z pewnością usprawnić szybkość oraz wielkość odprowadzenia jej nadmiaru.

Stabilność wymiarowa i odporność ogniowa

Wraz z jednoczesnym wzrostem gęstości i grubości, wełna staje się materiałem bardzo stabilnym wymiarowo. Nie występuje zatem znaczne osiadanie i zagęszczanie całego układu zielonego dachu, co ma wpływ na zachowanie zdolności roślin do prawidłowej wegetacji. Ponadto mata retencyjno-drenażowa SOPRAFLOR RPE jest produktem calkowicie niepalnym i zaliczanym do klasy A1 reakcji na ogień, spełniając jednocześnie wymagania w zakresie  nierozprzestrzeniania się ognia zewnętrznego NRO Broof (t1).

Wełna skalna a zrównoważony rozwój

Wełna mineralna jest lekkim materiałem, dlatego podczas jej transportu zużywa się mniej paliwa niż do transportu kruszyw. Znaczącym problemem, związanym ze zużyciem energii, jest transport materiału podstawowego do zakładu produkcyjnego oraz energia wykorzystywana do spalania skały. Większość producentów wełny mineralnej aktywnie pracuje nad zmniejszeniem zużycia energii, zmniejszeniem zależności od energii nieodnawialnej i zachowaniem przejrzystości w swoich działaniach na rzecz zrównoważonego rozwoju. W chwili obecnej prowadzi się już aktywne programy odzysku zużytej wełny mineralnej do recyklingu, jako surowca do produkcji nowych surowców (np. keramzytu).  Maty retencyjno-drenażowe z wełny mineralnej w systemie dachu zielonego, po demontażu i przy zachowaniu stabilności wymiarowej, mogą być transportowane i ponownie wykorzystane. Zniszczony lub uszkodzony mechanicznie materiał, po rozdrobnieniu może być mieszany z substratami ogrodniczymi i może stanowić doskonałe podłoże uprawowe.

Podsumowanie

Pomimo długiej i pełnej sukcesów historii stosowania wełny mineralnej w Polsce i za granicą, nadal nie jest ona powszechnie używanym materiałem, co wynika z obaw ze strony projektantów. Ich źródło tkwi w braku dobrych opracowań i dowodów, które pozwalałyby ostatecznie zdefiniować wełnę mineralną jako sprawdzoną technologię, wspomagającą system drenażowy i poprawiającą dzięki temu parametry zielonych dachów.

Mata retencyjno-drenażowa SOPRAFLOR RPE to kolejny krok firmy SOPREMA w kierunku promowania nowoczesnych, spełniających wiele funkcji rozwiązań, które w rezultacie prowadzą do optymalizacji projektowania i rozwiązywania kluczowych problemów, związanych z zagospodarowaniem wód deszczowych w sferze planowania przestrzennego.

Dodatkowych informacji na temat zielonych dachów SOPREMA i maty retencyjno-drenażowej SOPRAFLOR RPE udziela:

Piotr Muszyński

Kierownik Działu Business Development
Product Manager Dachy Zielone
Rzeczoznawca PSDZ
pmuszynski@soprema.pl
Tel. +48 609 662 270