W rankingu, który jest najważniejszą częścią raportu, porównano 50 największych miast Polski pod względem wprowadzanych rozwiązań na rzecz wsparcia elektromobilności i transportu zeroemisyjnego. Osiągnięcia miast zmierzono za pomocą 27 parametrów (mierników), podzielonych na pięć obszarów: transport elektryczny, transport rowerowy, ułatwienia dla elektromobilności, transport zbiorowy, czyste powietrze.

Kategorie rankingu elektromobilności miast

Pierwszy z nich – transport elektryczny – dotyczy działań zmierzających do ograniczenia emisji zanieczyszczeń pochodzących z transportu. Sprawdzano m.in. stopień wykorzystania pojazdów elektrycznych (zarówno przez mieszkańców, jak i urzędników) oraz elektryfikacji komunikacji miejskiej czy też stan rozbudowy sieci ładowania pojazdów.

W przypadku transportu rowerowego przyjrzano się dostępności rowerów miejskich oraz stacji ich wypożyczenia (w przeliczeniu na liczbę mieszkańców), hulajnóg lub innej alternatywy dla jednośladów, a także długości sieci tras rowerowych.

W trzeciej kategorii sprawdzano, jak miasta zaangażowały się w promocję transportu elektrycznego. Chodziło m.in. o poziom wydatków na transport, plany lokalizacji stacji ładowania pojazdów elektrycznych, wsparcie w ich komercyjnej instalacji, a także uchwalenie strategii rozwoju elektromobilności.

Analizując funkcjonowanie transportu zbiorowego, punktowano jakość i efektywność komunikacji miejskiej, liczbę pojazdów zeroemisyjnych w transporcie zbiorowym, ale także długość buspasów, usprawniających funkcjonowanie komunikacji w godzinach szczytu.

Ostatni wskaźnik – czyste powietrze – to ocena działań samorządów pod kątem redukcji emisji gazów innych niż cieplarniane. Sprawdzano m.in. liczbę dobowych alertów smogowych w skali roku, kwotę, jaką miasto przeznaczyło na wymianę tzw. kopciuchów, ale także powierzchnię terenów zieleni ulicznej, dopłaty do zakupu mikroinstalacji OZE (odnawialnych źródeł energii – red.) oraz akcje edukacyjne na temat zanieczyszczeń pochodzących z transportu.

Ranking miast elektromobilnych

Transport elektryczny

Warszawa. Fot. FilipWarulik / Adobe Stock

1. Warszawa – 73 pkt.
2. Katowice – 71 pkt.
3. Łódź i Rzeszów (ex aequo) – 55 pkt.
4. Gdynia, Poznań, Zabrze, Zielona Góra (ex aequo) – 53 pkt.

Pierwsze miejsce dla Warszawy to wynik przede wszystkim rozwoju II linii metra i związanej z nią infrastruktury. Nie bez znaczenia był też stopień elektryfikacji komunikacji miejskiej oraz udziału aut elektrycznych we flocie urzędu miasta.

Transport rowerowy

Chorzów. Fot. BlackMediaHouse / Adobe Stock

1. Chorzów – 70 pkt.
2. Wrocław – 62 pkt.
3. Warszawa – 59 pkt.
4. Lublin – 56 pkt.
5. Białystok, Poznań (ex aequo) – 54 pkt.

Chorzów zwyciężył w tej kategorii dzięki rozbudowanej sieci rowerów miejskich (KajTeroz) oraz sieci stacji – to, odpowiednio, cztero- i siedmiokrotnie więcej niż średnia dla tego zestawienia. Oprócz tego, w mieście dostępne są także hulajnogi elektryczne. Swobodę korzystania z jednośladów hamuje nieco słabo rozbudowana sieć dróg rowerowych.

Ułatwienia dla elektromobilności

Poznań. Fot. ratmaner / Adobe Stock

1. Poznań – 88 pkt.
2. Szczecin – 81 pkt.
3. Gorzów Wielkopolski – 78 pkt.
4. Gdańsk, Łódź, Rzeszów (ex aequo) – 77 pkt.

Stolica Wielkopolski jako jedno z niewielu miast przyjęła strategię rozwoju elektromobilności oraz plan lokalizacji stacji ładowania pojazdów elektrycznych. Oferuje również pomoc w komercyjnej instalacji takich aut, a także przoduje w wydatkach na transport oraz łączność. Nakłady te są także co roku zwiększane.

Transport zbiorowy

Warszawa. Fot. itsmejust / Adobe Stock

1. Warszawa – 73 pkt.
2. Wrocław – 64 pkt.
3. Łódź – 57 pkt. 
4. Bydgoszcz, Katowice (ex aequo) – 56 pkt.

Kolejne wyróżnienie dla stolicy to efekt rozbudowanej – na tle innych miast – komunikacji miejskiej. W ub.r. na jednego mieszkańca przypadało tu 150 wozokilometrów – to dwukrotnie więcej niż w Łodzi. W Warszawie zaobserwowano także największy udział wydatków na transport zbiorowy w budżecie miasta (19,7%) – ponad trzy razy więcej niż średnia (6,1%).

Czyste powietrze

Wrocław. Fot. Yasonya / Adobe Stock

1. Wrocław – 90 pkt.
2. Poznań – 83 pkt.
3. Lublin – 80 pkt. 
4. Warszawa – 79 pkt.
5. Katowice – 77 pkt.

Mimo iż Wrocław kojarzy się z miastem borykającym się ze sporymi problemami w obszarze jakości powietrza, na tle innych wyróżnia się tworzeniem warunków do redukcji zanieczyszczeń. Wydatki na wymianę starych pieców są tu najwyższe (56 zł na jednego mieszkańca), ponad pięciokrotnie wyższe od średniej (10 zł). Ponadto, jest tu sporo zieleni – na każdy kilometr dróg publicznych przypada ponad 6,5 tys. m² zieleni ulicznej. Dla mieszkańców dostępne są dofinansowania do zakupu i montażu mikroinstalacji OZE, szeroko prowadzona jest również kampania informacyjna dotycząca zagrożeń płynących z emisji spalin.

Wyróżnienie specjalne

Lublin. Fot. Michal Ludwiczak / Adobe Stock

W opracowaniu „Ranking elektromobilnych miast. Jak polskie samorządy wprowadzają rewolucję w transporcie?” – poza głównymi kategoriami – wyróżniono także Lublin. Miasto odznacza się szeroko zakrojonymi działaniami na rzecz zrównoważonego rozwoju, np. stale rozwijana jest sieć trolejbusów. Na początku roku stolica woj. lubelskiego przyjęła też strategię rozwoju elektromobilności, która zakłada m.in. dwudziestokrotne zwiększenie liczby stacji ładowania pojazdów oraz rejestrację 3 tys. samochodów elektrycznych (pod koniec ub.r. było ich zaledwie 200). W toku są także prace, których celem jest budowa magazynów energii, promowany jest transport elektryczny, zakładane klastry technologiczne.

Za ideą elektromobilności stoją nie tylko innowacyjne technologie pojazdów zeroemisyjnych czy nowe regulacje prawne. Do jej wdrożenia konieczne jest także odpowiednie nastawienie samych mieszkańców oraz poczucie odpowiedzialności za kwestie związane m.in. ze zdrowiem publicznym i degradacją środowiska naturalnego. Choć wybuch pandemii COVID-19 odmienił sposób myślenia o większości obszarów naszej codzienności, a debatę publiczną w Polsce zdominowały tematy chorób, ich leczenia czy szczepionek przeciwko koronawirusowi, to kwestie środowiskowe nadal są bardzo istotne – podkreślają autorzy raportu.

Zestawienie wszystkich 50 miast poddanych ocenie, wraz z punktacją, znajdziesz tutaj.

Przeczytaj także: Te miasta najbardziej dbają o środowisko [ranking]