Oto najważniejsze wnioski IPCC:

  • We wszystkich scenariuszach emisji gazów cieplarnianych przewiduje się, że w ciągu najbliższych dekad temperatura na Ziemi wzrośnie o 1,5 stopnia Celsjusza. Przy założeniu, że cele polityki klimatycznej zostaną zrealizowane, pod koniec wieku możemy osiągnąć wartość 1,4 stopnia Celsjusza.
  • Jeśli nie podejmiemy radykalnych działań łagodzących skutki zmian klimatu, zatrzymanie ocieplenia będzie nieosiągalne. Na realizację tego celu mamy jedynie najbliższą dekadę.
  • Prąd Zatokowy (podpowierzchniowy prąd morski północnego Atlantyku, który transportuje ciepłe wody przedostające się w okolice Europy) w ciągu najbliższego stulecia najprawdopodobniej osłabnie, czego efektem będzie zmniejszenie aktywności monsunowej w Afryce i Azji i zwiększenie ryzyka występowania susz w Europie.
  • Ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak susze i gwałtowne opady deszczu, skutkujące pożarami i powodziami, staną się naszą codziennością.
  • Naukowcy nie mają wątpliwości, że to działalność człowieka w największym stopniu wpłynęła na globalne ocieplenie. Winowajcą jest przede wszystkim emisja gazów cieplarnianych, która odpowiada za około 1,1 stopnia Celsjusza ocieplenia, licząc od drugiej połowy XIX w. Jako przykład wpływu ludzi na zmiany klimatyczne podano syberyjską falę upałów z 2020 r. oraz ekstremalnie wysokie temperatury w Azji w 2016 r., które nie miałyby miejsca, gdyby nie dochodziło do spalania paliw kopalnych.
  • Z aktualnych modeli klimatycznych wynika, że Arktyka ociepla się nawet od dwóch do czterech razy szybciej niż inne regiony świata. Efektem jest topnienie pokrywy lodowej, prowadzące do szybkiego wzrostu poziomu mórz (ponad 1 m do 2100 r. i nawet 15 m do roku 2500). W konsekwencji nadmorskie miejscowości znajdą się pod wodą.
  • Największym problemem jest wciąż emisja CO2. Stężenie dwutlenku węgla w 2019 r. było wyższe niż w jakimkolwiek okresie ostatnich 2 mln lat (podobnie jest z poziomem metanu i podtlenku azotu, wyższym niż kiedykolwiek w ciągu 800 tys. lat). Osiągnięcie zeroemisyjności jest więc kluczowe w walce z globalnym ociepleniem.
  • Za ¼ globalnego ocieplenia odpowiedzialny jest metan, uwalniający się do atmosfery z opuszczonych kopalń węgla, ale także wskutek działalności rolniczej i wydobywczej (ropa naftowa, gaz ziemny). W ciągu 20 lat jego wpływ na globalne ocieplenie zwiększył się o 84 razy względem poprzedniego okresu. Problem potęgować będą pożary, które już dziś trawią wiele regionów świata, a także topnienie lodowców.
  • IPCC rekomenduje rządom, by w polityce klimatycznej – oprócz zmniejszenia emisji dwutlenku węgla – uwzględnić cele związane z redukcją tego związku, ponieważ może to nie tylko ograniczyć globalne ocieplenie, ale i poprawić jakość powietrza.


Kto opracował raport IPCC 2021?

Nad raportem dotyczącym fizyki zmian klimatycznych pracowało przez ostatnich pięć lat 234 czołowych naukowców z ponad 60 krajów świata. Poddali analizie ponad 14 tys. publikacji naukowych dotyczących powyższego zagadnienia, starając się bezstronnie i obiektywnie ocenić obecną sytuację klimatyczną i perspektywy, jakie rysują się przed światem. Za swoją pracę nie pobierali wynagrodzenia. To szóste tego typu sprawozdanie IPCC i pierwsze, jakie opublikowano od 2013 r. Obecny dokument to pierwsza część większego opracowania; pozostałe – dotyczące m.in. wpływu zmian klimatu na ekosystemy, rolnictwo, miasta i ludzi, a także łagodzenie skutków zmian – zostaną opublikowane w kolejnych dwóch latach (2022–2023).

Czym jest IPCC?

Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (ang. Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC) to jednostka powołana w 1988 r. na wniosek członków ONZ przez Światową Organizację Meteorologiczną oraz Program Środowiskowy ONZ. Jej celem jest dostarczanie obiektywnych, naukowych informacji w obszarze zmian klimatu. W 2007 r. IPCC i Al Gore za swoją działalność otrzymali Pokojową Nagrodę Nobla.

---

Komentarz Koalicji Klimatycznej

Opracowanie IPCC skomentowała polska Koalicja Klimatyczna (porozumienie 27 organizacji pozarządowych zaangażowanych w działania na rzecz ochrony klimatu).

Najnowszy raport IPCC jest drogowskazem dla ludzkości. Od tego, czy wybierzemy właściwą drogę, zależy życie obecnych i przyszłych pokoleń. Ostatnie fale upałów, kolejne rekordy temperatur, susze, rozprzestrzeniające się pożary, a także nawalne deszcze i gwałtowne powodzie czy huraganowe wiatry to sygnały ostrzegawcze, które wysyła nam Ziemia. Kryzys klimatyczny dzieje się na naszych oczach, a jego coraz poważniejsze skutki nie tylko powodują coraz większe straty materialne, ale przede wszystkim zabierają wiele istnień. Ekstremalne zjawiska pogodowe, spotęgowane działalnością człowieka, nie omijają także Polski i bezpośrednio wpływają na bezpieczeństwo żywnościowe oraz zagrażają naszemu zdrowiu i życiu. Nawet minimalny wzrost temperatury ma znaczenie i sprawia, że świat, w którym żyjemy, staje się mniej przewidywalny i mniej bezpieczny, a nasze życie staje się coraz bardziej zagrożone

– Dominik Olędzki, Koalicja Klimatyczna.

Dla Polski raport IPCC oznacza jedno – nie możemy dłużej zwlekać z przygotowaniem planu odejścia od spalania węgla do 2030 roku. Niewiele później musimy zrezygnować z wykorzystania gazu ziemnego. Rząd powinien przestać prowadzić krótkowzroczną politykę od „wyborów do wyborów” i zadbać o bezpieczną przyszłość dla nas, przyszłych pokoleń, a także dla polskiej gospodarki. Już dziś powinniśmy wykorzystywać dostępne środki, w tym pochodzące z funduszy unijnych, na budowę gospodarki neutralnej dla klimatu

– Anna Ogniewska, Greenpeace Polska, ekspertka Koalicji Klimatycznej.

Dzięki nauce wiemy, że kluczowe jest jak najszybsze osiągnięcie neutralności klimatycznej. Polska energetyka węglowa jest najbardziej emisyjnym przemysłem w UE, dlatego musimy wnieść sprawiedliwy wkład we wspólny wysiłek redukcyjny. Tego wymagają nasze międzynarodowe zobowiązania, np. te zawarte w obowiązującym od niedawna europejskim prawie klimatycznym, ale także powinności rządu wobec własnych obywateli, którzy już teraz odczuwają skutki wieloletnich zaniedbań w polityce klimatycznej

– Wojciech Kukuła, Fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi, ekspert Koalicji Klimatycznej.

Przeczytaj także: Musimy nauczyć się żyć z zagrożeniem