Jedna rzecz to wielka woda, której nadejścia można w jakiś sposób się spodziewać. Drugim rodzajem zagrożenia jest woda pojawiająca się niemal niepostrzeżenie. Takie zjawiska nazywa się powodziami błyskawicznymi, gdyż mogą wystąpić w ciągu zaledwie kilku minut od intensywnych opadów lub gwałtownego uwolnienia wód np. w wyniku awarii zapory. Powodzie błyskawiczne, choć powszechnie tak się sądzi, występują nie tylko w miastach i na terenach o słabej przepuszczalności gruntu, ale także na obszarach górzystych i w dolinach. Szybko płynąca woda niszczy budynki, infrastrukturę drogową i energetyczną, zagrażając też życiu ludzi. Skutkiem przejścia fali są również erozja gleby, zanieczyszczenia wód czy zniszczenia w ekosystemach.

To, jak groźna może być powódź, często widzimy na obrazach z całego świata, a ostatnio ponownie przekonaliśmy się o tym także w Polsce. Na szczęście obecnie nikt nie dyskutuje już o potrzebie inwestowania w zabezpieczenia przeciwpowodziowe. Warto jednak pamiętać, że plac budowy tego typu infrastruktury musi odpowiadać obecnym wymogom w zakresie nie tylko ekonomicznym, ale też ekologicznym. I to na każdym etapie, od projektowania przez produkcję i transport po fazę robót budowlanych, a kończąc na etapie użytkowania.

Do budowy i modernizacji wielu rodzajów obiektów przeciwpowodziowych, w tym wałów i ścian przeciwfiltracyjnych, stosuje się grodzice, a w ostatnich latach coraz popularniejsza staje się ich winylowa odmiana.

Grodzice winylowe w projekcie modernizacji obwałowań przeciwpowodziowych i poprawy warunków przepływu wód w obrębie miasta Darłowa

Grodzice winylowe. Skąd ta popularność?

Produkcja grodzic winylowych wiąże się z niższą emisją CO₂, gdyż surowiec wykorzystywany do ich wytworzenia pochodzi z recyklingu, a same profile w pełni podlegają ponownemu przetworzeniu. Nie trzeba ich przycinać na placu budowy i utylizować odpadów. PVC jest ponadto materiałem odpornym na korozję, promieniowanie UV czy działanie słonej wody. Grodzice winylowe nie rdzewieją, nie ulegają degradacji z upływem czasu, nie wymagają w późniejszych latach regularnej konserwacji ani dodatkowych zabiegów antykorozyjnych, co zmniejsza koszty eksploatacji. Obiekty przeciwpowodziowe muszą przeprowadzić lub utrzymać olbrzymie masy wody, a w tym zakresie bardzo ważnymi zaletami grodzic winylowych jest ich szczelność oraz elastyczność. Ta druga cecha pozwala na lepsze znoszenie osiadania oraz deformacji gruntu, minimalizując ryzyko powstawania szczelin oraz uszkodzeń konstrukcji.

Kluczowym elementem w kosztorysie inwestycji budowlanej jest transport. Na wysokość tego zakresu budżetu wpływ ma nie tylko to, na jaką odległość dane materiały należy przetransportować, ale także, czy przewóz z uwagi na ich masę wymaga zastosowania dodatkowych środków. Transport ciężkich elementów nie zawsze może być prowadzony w ciągu dnia, a postoje powiększają koszty. Przewóz ciężkich elementów generuje też większą emisję CO₂, gdyż wymaga większych nakładów paliwa, mocniejszych pojazdów, jak również specjalistycznego sprzętu do załadunku oraz rozładunku. Po dotarciu na plac budowy lżejsze materiały można szybciej montować, stosując sprzęt zużywający mniej energii. Grodzice winylowe są lżejsze od swoich odpowiedników wyprodukowanych w innych technologiach, co wynika przede wszystkim z gęstości materiału.

Grodzice winylowe. Przykłady inwestycji

Na zastosowanie grodzic winylowych w ochronie przeciwpowodziowej zdecydowano się w Krakowie, na terenie Bieżanowa. Pierwszy zrealizowany projekt obejmował osiedle Złocień, które było zalewane ze względu na utrudnienia w naturalnym przepływie wód opadowych.

Grodzice EcoLock GW-610/9 użyte do zabezpieczenia prawego brzegu Serafy na osiedlu Złocień

Celem drugiego projektu było podwyższenie maksymalnego poziomu piętrzenia wody w korycie Serafy, ale również wydłużenie drogi filtracji w gruncie. Użyto łącznie 3818 m² grodzic GW-610/9 z uszczelką o długości 1,5–2 m. Wprowadzano je w grunt po jednej i odcinkowo po obu stronach koryta, zgodnie z zapotrzebowaniem oszacowanym w drodze analiz geotechnicznych. Z dbałością o estetyczny wygląd budowli, konstrukcję zwieńczono systemowym oczepem winylowym. Koryto rzeki Serafa zabezpieczone grodzicami winylowymi EcoLock wraz z oczepem winylowym

Koryto rzeki Serafa zabezpieczone grodzicami winylowymi EcoLock wraz z oczepem winylowym

Prace w ramach drugiego projektu polegały na wprowadzeniu grodzic winylowych w groblę rzeki w taki sposób, aby korona ściany wystawała 1,1 m ponad poziom terenu. Materiał, z którego zbudowano groblę, jest bardzo różnorodny i słaby, dlatego że budowla powstawała przez wiele lat w wyniku nanoszenia gruntu przez mieszkańców i układaniu worków z piaskiem, które z czasem rozpadły się i porosła je roślinność. Zdecydowano, że grodzice winylowe nie tylko zabezpieczą teren ponad jego poziomem, ale również 2 m pod, aby nie doszło do efektu podpłukania ścianki z grodzic podczas dłuższego wezbrania. Dodatkowym zabezpieczeniem było zastosowanie modelu grodzic winylowych ze zintegrowaną uszczelką z miękkiego PVC, która zapewnia szczelność na połączeniach zamków. Jest to unikatowe rozwiązanie, gdyż zwykłe grodzice stalowe trzeba uszczelniać na miejscu poprzez aplikowanie do nich substancji uszczelniających lub spawanie zamków, jednakże są to zabiegi czaso- i kosztochłonne.

Bieżanów: grodzice winylowe EcoLock podczas montażu; proces formowania grobli

Po analizie statycznej i ekonomicznej zdecydowano, że najlepszym profilem z naszego portfolio do realizacji tego zadania będzie GW-610/9 o długości 3 m. Do całego zadania użyto łącznie 1286 m² grodzic oraz 510 m oczepu winylowego.

Grodzice winylowe znajdują też zastosowanie w ramach modernizacji wałów przeciwpowodziowych. Jedną z takich inwestycji przeprowadzono w Częstochowie, gdzie wbudowano je w obwałowania, zwiększając w ten sposób stabilność konstrukcji ziemnej oraz zapewniając jej odpowiednią szczelność. Warto podkreślić, że parametr szczelności uzyskuje się poprzez zastosowanie uszczelek z miękkiego PVC. Całość skutecznie zabezpiecza przed infiltracją wody, a efekt uzyskiwany jest natychmiast po montażu. To, jeśli porównamy z tradycyjnymi technologiami, z pewnością wyróżnia grodzice winylowe.

Inny przykład? W 2023 r. przeprowadzono przebudowę zbiornika wodnego Kąpielka w Pogrzybowie (woj. zachodniopomorskie). Akwen powiększono z 1,3 ha do 5,5 ha, licząc powierzchnię lustra wody. Grodzice winylowe posłużyły do zabezpieczenia grobli przed przebiciem hydraulicznym. Zastosowano typ GW-610/9 o długości 8,5 m. Konstrukcję zabezpieczono od góry oczepem winylowym model 290.

Kąpielka: grodzice winylowe po zakończonej instalacji

W ten sposób zapewniono stabilność zbiornika w skomplikowanych warunkach gruntowych (m.in. torfy i piaski). Powiększenie akwenu korzystnie wpłynie na środowisko, poprawiając mikroklimat wokół zbiornika.

Kąpielka: grodzice winylowe wkomponowane w groblę zbiornika

Rozwiązania przeciwpowodziowe muszą cechować się wszechstronnością i kompleksowością. Przykładem takiego podejścia jest projekt realizowany w Darłowie, gdzie zastosowano modułowe systemy przeciwpowodziowe oraz grodzice winylowe. Celem przedsięwzięcia było zwiększenie poziomu ochrony przeciwpowodziowej mieszkańców oraz obszarów przylegających do rzeki Wieprzy. Zrealizowane prace przyczyniły się do poprawy warunków przepływu wód, co w znaczący sposób ograniczyło częstotliwość oraz zasięg wylewów wód wezbraniowych. Dodatkowo projekt zapobiega wylewom wód podczas niekorzystnych warunków atmosferycznych, takich jak silne wiatry od strony morza, które mogą prowadzić do zjawiska tzw. cofki.

Grodzice winylowe zastosowane w Darłowie

Modułowe zapory przeciwpowodziowe zostały także zastosowane jako mobilny element trwałej infrastruktury przeciwpowodziowej we wcześniej opisywanym projekcie zrealizowanym na terenie Bieżanowa. Aluminiowe zapory zostały zainstalowane w ciągach komunikacyjnych, jak na poniższej fotografii.

Grodzice winylowe oraz modułowe systemy przeciwpowodziowe

Zastosowanie grodzic winylowych przyczynia się nie tylko do podniesienia poziomu ochrony przeciwpowodziowej, ale także pozwala na optymalizację kosztów i czasu realizacji inwestycji. Przy czym warto pamiętać, że dla powodzenia budowy danej konstrukcji przeciwpowodziowej kluczowy jest wybór odpowiedniego dostawcy, który nie tylko zapewni wysokiej jakości produkt, ale także wsparcie logistyczne, terminowość oraz doradztwo techniczne.

►Justyna Kobos
►Nadzeya Fialkouskaya