Drugi dzień Konferencji rozpoczął Paweł Kośmider z Wydawnictwa INŻYNIERIA, który oficjalnie otworzył obrady. Jako pierwszy prelegent, na początek sesji BEZWYKOPOWA BUDOWA, wystąpił Maciej Płoński z MPWiK w Warszawie, przedstawiając referat poświęcony zastosowaniu technologii bezwykopowych w działalności spółki – zarówno w kontekście zrealizowanych inwestycji, jak i planów na przyszłość.

Ekspert podkreślił, że MPWiK odpowiada za stan techniczny około 4,5 tys. kilometrów sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. Realizacja tak szerokiego programu inwestycyjnego wiąże się z koniecznością spełnienia szeregu uwarunkowań – zaznaczył. Zwrócił uwagę, że technologie bezwykopowe nie tylko usprawniają procesy modernizacyjne, ale w wielu przypadkach wręcz umożliwiają realizację inwestycji, zwłaszcza w środowisku silnie zurbanizowanym, gdzie tradycyjne metody budowlane są często niewykonalne lub zbyt inwazyjne.

Zaprezentował również główne tezy oraz plany dotyczące nadchodzących inwestycji. Wśród nich znalazła się informacja, że być może jeszcze w czerwcu podpisana zostanie umowa na realizację drugiego etapu budowy kolektora Mokotowskiego Bis, obejmującego odcinek o długości niemal 2,5 km.

Dominik Kordjak z Katowickie Wodociągi S.A. zaprezentował referat pt. „Nowoczesne Katowice pod ziemią – skuteczna wymiana wodociągów metodą bezwykopową”. Ekspert zwrócił uwagę, że przy realizacji takich inwestycji istotnym wyzwaniem jest istniejąca, rozbudowana infrastruktura podziemna, wymagająca szczególnej ostrożności i precyzyjnego planowania.

Poinformował, że spółka zarządza 1077 km sieci wodociągowej oraz 840 km sieci kanalizacyjnej. Dzięki wdrażaniu nowoczesnych technologii, straty wody utrzymują się na bardzo niskim poziomie – 6,3%, co wyróżnia Katowice na tle wielu innych miast.

Dominik Kordjak zaznaczył również, że technologie bezwykopowe mają istotne znaczenie środowiskowe – pozwalają na m.in, ograniczenie emisji dwutlenku węgla oraz zdecydowane zmniejszenie ilości odpadów budowlanych generowanych podczas realizacji inwestycji. Tego typu rozwiązania wpisują się w proekologiczne podejście do zarządzania infrastrukturą komunalną i są coraz częściej preferowane przez samorządy i operatorów sieci.

Roland Kośka z Gaz-System S.A. omówił technologie mikrotunelowe. Wskazał na szereg uwarunkowań technicznych i organizacyjnych, które należy uwzględniać przy projektowaniu i realizacji takich inwestycji. Zastosowanie mikrotunelowania pozwala nie tylko na minimalizację ingerencji w otoczenie, ale również na osiągnięcie wysokiej precyzji oraz bezpieczeństwa technicznego – co ma szczególne znaczenie w przypadku infrastruktury strategicznej.

Prelegent zaznaczył, że po wybudowaniu już około 5000 km sieci dystrybucyjnej, aktualnym wyzwaniem staje się rozbudowa sieci przyłączeniowej. – Technologie gazowe nadal cieszą się dużym zainteresowaniem – wciąż mamy napływ wniosków o przyłączenia – mówił. Jak dodał, Gaz-System obecnie głównie buduje odcinki o średnicach 300, 500, a nawet 700 mm, co dowodzi rosnącego zapotrzebowania i dynamicznego rozwoju sektora.

Dopowiedzial również, że powstał specjalny poradnik techniczny, który będzie dołączany do dokumentacji przetargowych Gaz-Systemu jako materiał pomocniczy. Ma on na celu usystematyzowanie wymagań i dobrych praktyk związanych z realizacją przekroczeń bezwykopowych w technologii mikrotunelowej.

Filip Slavtchev z TRACTO-TECHNIK GmbH & Co. KG przedstawił temat „Innowacje w technologii przewiertów sterowanych – rozwiązania przyszłości od TRACTO”. Skupił się na najnowszych osiągnięciach firmy w zakresie cyfryzacji i automatyzacji, które przekładają się na większą precyzję, bezpieczeństwo oraz komfort pracy z użyciem technologii bezwykopowych.

Uwagę poświęcił m.in. systemowi ORFEUS – innowacyjnemu radarowemu systemowi penetrującemu grunt, który znajduje się obecnie na końcowym etapie testów. To zaawansowane rozwiązanie umożliwia dokładne rozpoznanie warunków podziemnych jeszcze przed rozpoczęciem prac przewiertowych, co znacząco zwiększa efektywność i bezpieczeństwo realizacji.

ORFEUS ma docelowo zintegrować się z systemami sterującymi maszynami, tworząc kompleksowe, inteligentne środowisko pracy, w którym analiza geologiczna i proces wykonawczy będą ściśle powiązane w czasie rzeczywistym.

Ekspert zaznaczył, że celem na najbliższe lata jest stworzenie w pełni autonomicznego systemu wiercenia, w którym rozpoznanie geologiczne, prowadzenie przewiertu oraz kontrola parametrów będą zintegrowane w czasie rzeczywistym. – To przyszłość, nad którą już aktywnie pracujemy – podkreślił przedstawiciel TRACTO.

Dr hab. inż. Jan Ziaja, profesor Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, w referacie pt. „Dyrektywy środowiskowe – bariera czy szansa dla rozwoju technologii bezwykopowych niskiej inwazyjności” podkreślił, że nowoczesne technologie bezwykopowe są przyjazne środowisku.

Wskazał, że przy realizacji prac na długich dystansach możliwe jest niemal całkowite uniknięcie ingerencji w powierzchnię terenu oraz zniszczenia cennych siedlisk przyrodniczych. Dodatkowo, zastosowanie maszyn elektrycznych lub hybrydowych pozwala znacząco ograniczyć hałas oraz emisję spalin, co czyni takie rozwiązania korzystnymi zwłaszcza na obszarach chronionych.

Profesor zaznaczył jednak, że potencjalnym wyzwaniem może być ryzyko wypływu płuczki bentonitowej. Odpowiednie dobranie technologii pozwala jednak skutecznie minimalizować lub całkowicie wyeliminować takie sytuacje – dodał.

Wojciech Zatyka z Herrenknecht AG przedstawił temat „Najnowsze trendy technologiczne w mikrotunelowaniu i HDD do budowy infrastruktury podziemnej”. Skupił się na rozwoju maszyn oraz urządzeń odpowiadających na rosnące potrzeby rynku w zakresie precyzji, efektywności i bezpieczeństwa realizacji projektów infrastrukturalnych.

Omówił nowoczesne rozwiązania w zakresie automatyzacji, systemów sterowania i monitoringu pracy maszyn, które umożliwiają skuteczne prowadzenie prac nawet w złożonych warunkach. Przedstawił również kluczowe kryteria doboru maszyn wiertniczych, uwzględniające m.in. rodzaj gruntu, długość i średnicę przewiertu, ograniczenia terenowe oraz wymagania środowiskowe.

Szczególną uwagę poświęcił różnym typom napędów maszyn:

  • konwencjonalnemu (spalinowemu) 

  • hybrydowemu

  • elektrycznemu.

Wojciech Zatyka podkreślił, że wybór rodzaju napędu powinien być dostosowany do lokalnych warunków realizacji, celów środowiskowych oraz wymagań inwestora.

Zwieńczeniem pierwszej sesji był panel dyskusyjny pt. „Postęp a innowacje w technikach bezwykopowej budowy”. Dyskusję poprowadził Robert Osikowicz z firmy ROE, a do udziału zaproszono uznanych ekspertów i praktyków branży:

  • Jacek Janicki – ZRB Janicki

  • Jacek Jaworski – HEADS sp. z o.o.

  • Damian Kowalczyk – CETCO

  • Dr hab. inż. Jan Ziaja, prof. AGH – Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie.

W trakcie dyskusji poruszono m.in. kwestie realnych potrzeb innowacyjnych w branży, wdrażania nowych rozwiązań technologicznych w praktyce, a także rolę edukacji w dalszym rozwoju technik bezwykopowych.

Sesję BEZWYKOPOWA REHABILITACJA otworzył dr inż. Dariusz Zwierzchowski z Centrum Badań i Certyfikacji sp. z o.o., prezentując wystąpienie pt. „Badania w ekspertyzach budowlanych”.

Prelegent zwrócił uwagę, że badania wykonywane bezpośrednio na obiektach lub w laboratoriach na podstawie pobranych próbek stanowią kluczowy element oceny ich stanu technicznego. Podkreślił, że obecnie w Polsce dostępnych jest wiele metod, które umożliwiają rzetelną diagnozę konstrukcji – zarówno w zakresie stanu materiałowego, jak i strukturalnego.

Ekspertyza techniczna, jak zaznaczył, to kompleksowa ocena stanu technicznego obiektu, przeprowadzana przez wykwalifikowanego rzeczoznawcę budowlanego. Dostarcza ona dogłębnych informacji o aktualnym stanie konstrukcji, potencjalnych zagrożeniach, przyczynach uszkodzeń, a także określa niezbędne działania naprawcze i zabezpieczające.

Dr Zwierzchowski podkreślił, że tylko kompleksowa diagnoza pozwala na zidentyfikowanie wszystkich występujących uszkodzeń konstrukcyjnych – zarówno widocznych, jak i ukrytych – co jest warunkiem zaplanowania skutecznych i trwałych działań rehabilitacyjnych.

Dr hab. inż. Paweł Popielski, prof. PW z Politechniki Warszawskiej przedstawił referat pt. „Możliwości wykorzystania metody obserwacyjnej i bliźniaków cyfrowych w trakcie eksploatacji infrastruktury krytycznej oraz realizacji technik bezwykopowych”.

Wyjaśnił m.in., na czym polega różnica między metodą obserwacyjną a monitoringiem technicznym. – Metoda obserwacyjna jest systemem zarządzania ryzykiem – powiedział.

Wskazał również wymagania niezbędne do prawidłowego stosowania tej metody, a także zaprezentował korzyści jej wdrożenia, takie jak: bieżące reagowanie na zmienne warunki, optymalizacja działań oraz zwiększenie bezpieczeństwa obiektów infrastruktury.

Poza tym wytłumaczył, czym są cyfrowe bliźniaki – cyfrowe odwzorowania rzeczywistych obiektów inżynierskich, które umożliwiają ciągłe śledzenie ich zachowania, analizę danych i przewidywanie zagrożeń, co znacząco wspiera procesy utrzymania i modernizacji infrastruktury.

Tomasz Szczepański z Centrum Badań i Certyfikacji sp. z o.o. zajął się tematem „Inwentaryzacja aktualnego stanu technicznego obiektów infrastruktury. Technologia skanowania 3D – możliwości i ograniczenia”.

Omówił praktyczne zastosowanie skanowania 3D w ocenie stanu technicznego infrastruktury, wskazując zarówno potencjał tej technologii, jak i jej ograniczenia w kontekście precyzji, dostępności i interpretacji danych.

Podkreślił, że trójwymiarowe modele obiektów pozwalają na szybkie i nieniszczące pozyskanie dokładnych informacji geometrycznych, przydatnych w procesach diagnostycznych, projektowych oraz planowaniu prac rehabilitacyjnych.

Inwentaryzacja obiektów związanych z kanalizacją nie jest prosta, bo one są ciągle w eksploatacji, są trudno dostępne i mamy trudne warunki pracy. Pytanie, jak sobie można z tym problemem poradzić. Takim pomysłem jest skanowanie 3D – powiedział.

Mariusz Iwanejko z Blejkan S.A. omówił realizację bezwykopowej renowacji Kolektora Żerańskiego w Warszawie, który uznano za kontrakt wyjątkowy ze względu na skomplikowane warunki techniczne i eksploatacyjne.

Wskazał, że różnorodność kształtów kolektora, materiału konstrukcyjnego, przepływów ścieków oraz lokalizacji wymusiła zastosowanie aż pięciu różnych technologii renowacyjnych, co czyni kontrakt unikatowym w skali krajowej.

W ramach projektu wykorzystano:
– relining krótkimi modułami rurowymi full GRP,
– relining rurą spiralnie zwijaną,
– laminację,
– naprawy przy użyciu chemii budowlanej,
– oraz moduły GRP w połączeniu z materiałami naprawczymi.

Zastosowanie tak zróżnicowanych rozwiązań pozwoliło na dostosowanie technologii do zmieniających się warunków konstrukcyjnych i hydraulicznych w poszczególnych odcinkach kolektora.

Marcin Ficenes z Polimerobeton.pl przedstawił studium przypadku z Düsseldorfu, dotyczące renowacji ponad 100-letniej infrastruktury kanalizacyjnej z wykorzystaniem polimerobetonowych segmentów wyposażonych w specjalne koryto przepływowe na czas suszy.

Projekt wiązał się z szeregiem wyzwań inżynieryjnych – jednym z nich była bardzo duża liczba przyłączy bocznych, wymagająca precyzyjnego odwzorowania i dopasowania w trakcie montażu. Dodatkowo trudności pojawiły się przy prefabrykacji końcowego segmentu:
– Trzeba było odlać bardzo skomplikowany kształt w jednej formie. Aby zoptymalizować geometrię, konieczne było zastosowanie aż siedmiu różnych grubości ścianek – wyjaśnił ekspert.

Jacek Kulig z Schöngen skupił się na właściwościach polipropylenu o podwyższonych parametrach mechanicznych (PP-HM), stosowanego w modułach rurowych do bezwykopowej rehabilitacji kanałów grawitacyjnych.

Otakar Cigler z Rädlinger primus line GmbH omówił doświadczenia związane z renowacją wodociągów prowadzonych po łukach przy użyciu systemu Primus Line.

Jak wskazał, system dostarczany jest w nawoju, zwinięty w kształt litery „U”, co pozwala na szybkie rozwinięcie i montaż nawet na bardzo długich odcinkach. Technologia ta znajduje zastosowanie w różnorodnych warunkach terenowych – m.in. pod rzekami, drogami i w zakrzywionych przebiegach tras.

Standardowo wykorzystywane są odcinki o długości do 1000 metrów, a jak podkreślił prelegent, rekordowa instalacja objęła aż 2,5 km w jednym ciągu.

Na zakończenie części wykładowej odbył się panel dyskusyjny pt. „Przygotowanie inwestycji i dobór technologii bezwykopowych w obszarze bezwykopowej rehabilitacji”.

Na środę zaplanowano jeszcze pokazy technologii, zebranie Polskiego Stowarzyszenia Technologii Bezwykopowych, a wieczorem – uroczystą galę z wręczeniem nagród TYTAN.

Co działo się we wtorek?

Pierwszy dzień to czas na cztery warsztaty ze szkoleniami. Tematyka to Czyszczenie kanalizacji i obsługa wozów ciśnieniowych, Monitoring i inspekcja sieci kanalizacyjnych, Systemy nawigacji w technologiach HDD oraz Sztuczna inteligencja w branży inżynieryjnej. Podzielono je na części teoretyczną i praktyczną.

Zobacz fotogalerię z Konferencji