Rynek ropy naftowej i jej producentów – top 50

W 2021 r. na świecie produkowano ponad 77 mln bbl (baryłek) ropy naftowej dziennie. To więcej niż w 2020 r., ale mniej w porównaniu z latami 2018–2019, kiedy wynik sięgał 82–83 mln bbl. Pierwsza dziesiątka rankingu ma około 70% całego rynku, a czołowa trójka mniej więcej 40%. Stanom Zjednoczonym wejście na szczyt rankingu ułatwiło wytwarzanie surowca z łupków. Jednak w porównaniu z 2019 r. we wszystkich krajach na podium produkcja nieco spadła. Wśród czołowych państw mocno pogorszyły się wyniki w Iraku (o 14%) i Zjednoczonych Emiratach Arabskich (11%). Poprawiły się natomiast w Norwegii, Chinach, Iranie oraz Brazylii. Zmiany produkcji mają co najmniej kilka przyczyn, jak sterowanie podażą, nakłady na inwestycje i sytuacja geopolityczna oraz np. plany odchodzenia od paliw kopalnych na rzecz odnawialnych źródeł energii w UE i niektórych innych krajach. Nie wiadomo jeszcze, jakie będą poziomy produkcji w tym roku, ale można założyć, że po ataku na Ukrainę, agresor, nawet jeśli jej nie zmniejszy, to prawdopodobnie zanotuje spadek sprzedaży.

Ceny ropy, ceny paliw

24 maja cena amerykańskiej ropy WTI wynosiła niemal 110 dol. za baryłkę (159 l), Brent (Londyn) około 113,5, a rosyjskiej Ural – niewiele ponad 78 dol. To efekt wojny w Ukrainie, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone już zrezygnowały z dostaw z Rosji, Unia Europejska też zmierza do nałożenia embarga. Agencja Vortex Analytics szacuje, że import zwiększają Chiny i w maju będą odbierać 1,1 bbl dziennie. To mniej więcej 10% produkcji tego surowca. Dlatego Kreml usiłuje sprzedawać go za niemal dowolną cenę. Jednak światowe problemy z łańcuchami dostaw mogą utrudnić te działania. 62 mln baryłek znajduje się w tankowcach na oceanach, ale nie ma zainteresowanych nabywców. Eksport po rozpoczęciu agresji spadł o około 15% do 6,7 mln baryłek dziennie. Jednak rynek w ostatnich tygodniach jest stabilny mimo wzrostów cen paliw.

Według portalu obserwatorfinansowy.pl za rozbieżność między cenami ropy i paliw odpowiadają rafinerie, które spodziewają się zakazu importu ropy i oleju napędowego z Rosji (koncerny naftowe sukcesywnie redukują import z Rosji). Z tego powodu ceny produktów ropopochodnych wzrosły, chociaż referencyjny indeks ropy Brent z Morza Północnego spadł.

OPEC z największym wpływem na rynek

Na spadek wydobycia, konsumcji i cen ropy naftowej w 2020 r. istotnie wpłynęła pandemia COVID-19. Według EIA zużycie surowca spadło o około 6%. Doszło też do sytuacji, w której ceny na giełdach, po wypełnieniu magazynów, spadły poniżej zera. Państwa OPEC i Rosja podjęły wtedy decyzję o zmniejszeniu produkcji.

Kraje te mają ponad 70% potwierdzonych zasobów światowych i mogą wpływać na sytuację na całym rynku. Po rosyjskim ataku ceny surowca przekroczyła 100 dol. po raz pierwszy od 2014 r.

50 największych producentów ropy naftowej w 2021 r.

Źródło: EIA (dostęp 26 maja 2022 r.)

Według danych EIA Polska w 2021 r. produkowała 18 tys. bbl dziennie, o tysiąc mniej niż w 2019 r. Wydobycie krajowe jest znikome, a ze złóż w wodach norweskich polskie spółki wydobywają przede wszystkim gaz ziemny. Do tej pory z Rosji sprowadzaliśmy około 50% ropy naftowej, jednak jeśli embargo wejdzie w życie, moce przeładunkowe pozwolą pokryć pełne zapotrzebowanie z innych kierunków.

Przeczytaj także: Rosną moce elektrowni geotermalnych. Kto ma ich najwięcej?