Magdalena Januszek: Zbliża się wiosna, coraz chętniej będziemy wykorzystywać urlopy wypoczynkowe. Czy pracodawca może zabronić pracownikowi wykorzystania urlopu, jeżeli ten planuje wyjazd do kraju, gdzie jest duże ryzyko zainfekowania koronawirusem?

Aplikant radcowski Piotr Straszak: Przede wszystkim pracodawca nie ma podstaw prawnych do zbierania informacji dotyczących miejsca wypoczynku pracownika, a z drugiej strony pracownik nie jest zobowiązany do ujawniania pracodawcy miejsca spędzania urlopu wypoczynkowego.

M.J.: Czyli mamy prawo wyjechać w dowolne miejsce. Czy jednak nasz pracodawca może nie zgodzić się na nasz powrót do pracy, z uwagi m.in. na bezpieczeństwo innych pracowników?

P.S.: Pracodawca nie jest uprawniony do dokonywania samodzielnie oceny stanu zdrowia pracownika. Państwowa Inspekcja Pracy wskazuje, iż niedopuszczenie pracownika do pracy, ze względu na potencjalne zarażeniem wirusem może narazić pracodawcę na zarzutu o nękanie, czy wręcz stosowanie mobbingu.

M.J.: Zatem przypuszczalnie tym bardziej pracodawca nie ma prawa wysłać takiego pracownika na urlop?

P.S.: Nie, przepisy prawa pracy nie przewidują takiego uprawnienia dla pracodawcy; tak samo pracodawca nie może samoczynnie podjąć żadnych działań izolujących pracownika w ramach kwarantanny.

M.J.: To trudna sytuacja. Czy w takim razie pracodawca, w ramach profilaktyki i kwarantanny, może pracownikowi powracającemu z regionów objętych działaniem koronawirusa zaproponować czasową pracę z domu?

P.S.: Zgodnie ze wskazaniami Państwowej Inspekcji Pracy, jeśli pracodawca uzyskał informacje, że pracownik przebywał w strefie, gdzie mógł zostać zarażony koronawirusem, może zaproponować pracownikowi świadczenie pracy zdalnej. Warunki świadczenia pracy w domu powinny natomiast zostać uzgodnione w porozumieniu stron stosunku pracy, poza tym nie mogą naruszać powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy np. norm czasu pracy.

Jednocześnie zaznaczyć należy, iż najnowsza regulacja prawna w postaci tzw. ustawy o koronawirusie przewiduje w art. 3 tej ustawy uprawnienie dla pracodawcy, zgodnie z którym w celu przeciwdziałania COVID-19 pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania. Regulacja ta jest zgodna z Kodeksem Pracy, który przewiduje odpowiedzialność pracodawcy za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy, a pracownik z kolei winien współdziałać z pracodawcą i przełożonymi w wypełnianiu obowiązków dotyczących BHP.

Konkludując, pomimo, że praca zdalna wymaga zgodnego oświadczenia woli stron, zarówno pracownika, jak i pracodawcy, na podstawie najnowszych regulacji, jednostronne polecenie pracodawcy pracy zdalnej można uznać w tej szczególnej sytuacji za wiążące dla pracownika.

M.J.: Dziękuję za rozmowę.

Przeczytaj także: Wyjazdy służbowe a koronawirus. Czy pracownik może odmówić podróży?