- Generalnie na rynku niemieckim mamy przyjęty podział inny niż w Polsce, tzn. są odrębne spółki działające na rynku wodociągowym i odrębne na ściekowym - opowiadał Wolfgang Podewils. Na tym pierwszym funkcjonuje ponad 6 tys. przedsiębiorstw, 2/3 z nich są komunalne. Ilość ujmowanych wód rocznie to 5,2 mld m3.

Co ciekawe, u naszych zachodnich sąsiadów w ostatnich latach spadło zużycie wody: z 144 litra na mieszkańca na dobę do 121 litra. - Mamy problem ze spadkiem demograficznym oraz zmianami klimatu - tłumaczył Podewils.

Niemieckie wyzwania

Z kolei na tamtejszym rynku ściekowym funkcjonuje 6900 firm zajmujących się odbiorem, przetwarzaniem, oczyszczaniem ścieków, które eksploatują 12 300 oczyszczalni - 9307 to oczyszczalnie komunalne, a prawie 3 tys. przemysłowe.

- W gospodarce ściekowej wyzwaniem jest kwestia reinwestycji czy też odnowienia sieci kanalizacyjnej, oraz koszty związane z zagospodarowaniem osadów oraz optymalizacja zużycia energii w oczyszczalniach ścieków - wyjaśniał ekspert z Niemiec.


Jeżeli chodzi o podstawy prawne funkcjonowania gospodarki wodno-ściekowej, na tamtejszy grunt przeniesione są dyrektywy europejskie, ale funkcjonują też m.in. federalna ustawa wodna czy ustawa o zapobieganiu skażenia. Są też lokalne ustawy dotyczące taryf. Znamienne, że w Niemczech taryfy rosną wolniej niż inflacja.

- Tworzenie taryf za wodę oraz opłat za ścieki zależy od formy organizacyjnej przedsiębiorstwa. Jeżeli chodzi o wodę, mamy firmy publiczne, czyli z udziałem kapitału gminnego, które pobierają taryfy za usługi wodne, ale też za wykonywanie przyłączy. Jeżeli chodzi o opłaty za odprowadzanie i oczyszczanie ścieków, są one ustalane na bazie lokalnego prawa i lokalnych regulacji - mówił Podewils, dodając, że zasady tworzenia taryf są zgodne z zasadami planowania finansowego publicznego.

Różne warunki

Taryfa powinna m.in. pokrywać wszystkie koszty związane ze świadczeniem usługi, ponadto planowane przychody nie mogą w sposób znaczący przekraczać planowanych kosztów.


- Taryfy i opłaty są zależne od lokalnych warunków. A mamy różne warunki środowiskowe, krajobrazowe, różną topografię terenu, pochodzenie zasobów wodnych, konieczność lub nie pompowania. Warunki geologiczne mają wpływ na jakość wody. Do tego dochodzą działania inwestycyjne, amortyzacja, sposób finansowania i wynikające z tego obciążenia odsetkami, dotacje. Taryfy i opłaty podlegają kontroli publicznej. Są osobne modele tworzenia taryf dla spółek publicznych, czyli z udziałem kapitału gminnego, a osobne dla spółek całkowicie prywatnych, osobne są też instancje odwoławcze - wyjaśniał Podewils.

Zerowa stawka VAT

Nadzór nad spółkami publicznymi sprawują lokalne władze, a instancją odwoławczą jest sąd administracyjny. W przypadku spółek prywatnych bezpośrednią instancją w pierwszym rzędzie jest sąd odwoławczy cywilny.  W Niemczech nie istnieje bardzo jasno określony wzór jej tworzenia, są natomiast generalne reguły.

- Pierwszą zasadą jest to, że na terenie jednej gminy muszą być stosowane takie same zasady tworzenia taryfy za dostarczanie wody, jak i opłaty za odprowadzanie ścieków. Wszystko musi bazować na wszechstronnej i spójnej kalkulacji kosztów. Jeżeli chodzi o spółki prywatne, to decyzje dotyczące zatwierdzenia taryf podejmuje rada nadzorcza spółki, a jeżeli chodzi o publiczne: decyzje podejmuje rada miejska. Duży naciska kładzie się na zabezpieczenie utrzymania stanu technicznego majątku, zarówno wodnego jak i ściekowego - stwierdził Podewils.

Inną ciekawostką jest, że w Niemczech funkcjonują różne stawki VAT, w zależności od formy organizacyjnej przedsiębiorstwa. Dla niektórych to stawka na poziomie 7%, publiczne spółki ściekowe są w ogóle zwolnione ze stawki VAT, na prywatne mają stawkę VAT na poziomie 19%.

Wolfgang Podewils wygłosił referat pn. „Podstawy prawne i konstrukcja taryf w niemieckiej gospodarce wodociągowej, specyfika niemieckiego rynku wodociągowego” podczas 14. Zachodniej Konferencji Przedsiębiorstw Wodociągów i Kanalizacji, która w dniach 18-20 października odbyła się w hotelu Kocierz, znajdującym się w Parku Krajobrazowym Beskidu Małego. Patronem medialnym wydarzenia był portal inzynieria.com oraz kwartalnik „Inżynieria Bezwykopowa”.

XIV Zachodnia Konferencja Przedsiębiorstw Wodociągowych i Kanalizacyjnych