Polska należy do krajów ubogich w zasoby wodne. Dodatkowo na skutek zmian klimatu okresy suszy w naszym kraju się wydłużają. Coraz częściej też pojawiają się nawalne opady deszczu oraz bezśnieżne zimy, co nie sprzyja odbudowaniu zasobów wodnych. Dlatego konieczne jest zwiększanie retencji, która umożliwia gromadzenie wody w okresie wzmożonych opadów oraz zatrzymanie jej na czas suszy.
Polska jest krajem o stosunkowo małych zasobach wodnych. Podstawowy składnik bilansu
wodnego, czyli średnie roczne opady atmosferyczne, kształtują się na poziomie 620 mm,
z czego większość wraca do atmosfery w procesie parowania i tylko część z nich zasila wody
powierzchniowe i podziemne. W efekcie średni roczny odpływ wód powierzchniowych
wynosi w Polsce około 62 mld m³, co w przeliczeniu na jednego mieszkańca daje roczny zasób prawie trzykrotnie mniejszy, aniżeli wynosi średnia wartość europejska. Stan ten pogarsza niedostosowana do potrzeb użytkowników zmienność czasowa wód powierzchniowych, która wiąże się z występowaniem cykli lat suchych i mokrych, czy też suchych i mokrych pór roku.
Możliwości retencyjne w Polsce
Zasoby wód podziemnych nie są tak zmienne w czasie jak wód powierzchniowych, duża
natomiast jest ich zmienność w przestrzeni. Udokumentowane zasoby eksploatacyjne wód
podziemnych wynoszą około 18 mld m³, co stanowi 30% średniego rocznego odpływu.
Jednym z podstawowych sposobów zwiększających możliwość wykorzystania zasobów
wodnych jest spowalnianie ich odpływu oraz ich magazynowanie w zbiornikach retencyjnych.
Szacuje się, że realne możliwości retencji, wynikające z warunków topograficznych,
demograficznych i gospodarczych, wynoszą w Polsce 15% średniego rocznego odpływu. Aby
ten cel osiągnąć Wody Polskie stosują różnego rodzaju działania techniczne i nietechniczne,
przy jednoczesnym utrzymaniu trwałej równowagi bilansu wodnego i pożądanego stanu
środowiska naturalnego.
Wymierne rezultaty tych działań już są widoczne, ponieważ w 2020 r. przekroczyliśmy
funkcjonującą od kilkudziesięciu lat barierę 6,5% krajowej retencji, którą sukcesywnie
zwiększamy. W tym celu wykorzystywana jest retencja krajobrazowa (renaturyzacja), retencja leśna, retencja jeziorna, retencja w wyrobiskach pokopalnianych, mikroretencja na terenach miejskich, retencja zbiornikowa oraz retencja korytowa w rzekach. Ta ostatnia jest szczególnie istotna dla rolnictwa, ponieważ zwiększenie retencji w dolinach rzecznych, przyczynia się do poprawy nawodnienia na występujących tam terenach rolnych.
Stop suszy!
Działania inwestycyjne Wód Polskich są prowadzone z zachowaniem najwyższych standardów środowiskowych, społecznych i technicznych, we współpracy z samorządami oraz lokalnymi społecznościami. Jest to niezbędne dla realizacji wielu przedsięwzięć, co finalnie przekłada się na poprawę bilansu wodnego w kraju. Przykładem jest choćby realizacja projektu Kształtowania Zasobów Wodnych na Terenach Rolniczych, dzięki któremu zatrzymano dodatkowo 57 mln m³ wody i wskaźnik retencji jest nadal systematycznie podnoszony.
Równolegle kładziony jest duży nacisk na poprawę jakości wód w ciekach i jest to zadanie
wszystkich społeczności lokalnych i podmiotów gospodarczych.
Zwiększenie zasobów dyspozycyjnych w Polsce do poziomu porównywalnego w krajach
Europy Zachodniej nie jest możliwe bez budowy dużych wielofunkcyjnych zbiorników
wodnych. Pozwalają one gromadzić wodę podczas występowania wysokich przepływów
w rzekach, by móc je zasilać w okresach występowania niżówek, często wywołujących dotkliwe susze zarówno hydrologiczne jak i rolnicze, a w konsekwencji również hydrogeologiczne.
Realizacja zadań z zakresu gospodarki wodnej wymaga właściwego planowania, systemowych działań, w tym realizacji inwestycji o charakterze wielofunkcyjnym i kompleksowym; uwzględniających zarówno obecne jak i przyszłe potrzeby ludzi, gospodarki oraz środowiska.
W okresie trzech lat nasze Gospodarstwo zrealizowało łącznie ponad 12 tys. inwestycji,
planowane są kolejne. Wartość wszystkich zadań prowadzonych przez Wody Polskie
przekracza obecnie 20 mld zł.
Realizacja zadań w ramach projektu STOP SUSZY
Wiosną 2020 r. Wody Polskie, w ramach projektu STOP SUSZY, rozpoczęły pierwsze zadania w ramach Kształtowania Zasobów Wodnych na Terenach Rolniczych. Zakłada on działania z zakresu retencji korytowej (rzecznej). Umożliwia to zatrzymanie wód opadowych i odpowiednie rozprowadzenie ich za pomocą systemów melioracyjnych dla nawodnienia terenów rolnych. Działania te w sposób znaczący prowadzą do lokalnej poprawy bilansu wodnego. Retencja korytowa przyczynia się do zwiększenia retencji glebowej w obszarach położonych w danej zlewni rzecznej, jak również wpływa korzystnie na poziom wód gruntowych oraz odnawialnych wód podziemnych.
Program Kształtowania Zasobów Wodnych na Terenach Rolniczych jest realizowany zgodnie
z zasadą, że wodę należy w maksymalnym stopniu gromadzić w miejscach, w których wystąpił opad atmosferyczny. Rozwój funkcji nawadniająco-odwadniających w systemach małych cieków oraz rowów na terenach rolnych pozwala zmniejszyć nacisk na wykorzystywanie wód podziemnych do celów nawodnień. Wody Polskie, w ciągu trzech lat, w ramach Kształtowania Zasobów Wodnych na Terenach Rolniczych planują realizację ponad 650 działań dedykowanych terenom rolnym, na kwotę około 160 mln złotych.
Przy stosunkowo niskich nakładach finansowych nastąpi wyraźna poprawa bilansu wodnego zlewni rolniczych. Przewiduje się, że realizacja programu wpłynie na poprawę bilansu wodnego na powierzchni od 30 000 do nawet 300 000 ha użytków rolnych, na obszarach szczególnie zagrożonych występowaniem suszy rolniczej.
Więcej informacji na temat działań zwiększających retencję na terenach rolniczych oraz kształtowania się zjawiska suszy w Polsce w raporcie STOP SUSZY:
Konferencje Inżynieria
WIEDZA. BIZNES. ATRAKCJE
Sprawdź najbliższe wydarzenia
Aby dodać komentarz musisz być zalogowany. Przejdź do formularza logowania/rejestracji.