Najczęściej pomijane podczas dystrybucji tego życiodajnego płynu są, w zależności od warunków, różne tzw. grupy marginalizowane: kobiety, dzieci, uchodźcy, ludy tubylcze, osoby niepełnosprawne i wiele innych. Kimkolwiek jesteś, gdziekolwiek jesteś, dostęp do wody jest twoim prawem – przypomina UN-Water, podmiot działający przy Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ), 22 marca br. To tego dnia, jak co roku od 1993 r., obchodzony jest Światowy Dzień Wody, najważniejszego surowca na naszej planecie.

UN-Water chce w tym roku podkreślić rozmiar szkód fizycznych i psychicznych, które wypływają z braku dostępu do dobrej jakości wody oraz zaapelować o przeciwdziałanie im, w myśl hasła: Nie pozostawiając nikogo w tyle.

Promowane są trzy najważniejsze zasady:

1. zrozumienie ryzyka – wiele miast zmaga się z problemem dostępu do wody pitnej dobrej jakości, doświadcza różnych konsekwencji zmian klimatu. Zmienia się też demografia, coraz więcej ludzi mieszka w miastach, stąd też więcej osób chętnych do wykorzystywania miejskich zasobów;

2. odpowiednie zarządzanie zasobami – miasta mają ograniczone zasoby wody, dlatego muszą wdrożyć mądre plany gospodarowania wodami: wodą pitną, wodami opadowymi, ściekami;
3. inwestycja w „odporność” – miasta muszą uodpornić się na nieprzewidywalne sytuacje. Zainwestować w rozwiązania, które będą procentować z biegiem lat, takie jak tworzenie zielonych stref, które będą niczym gąbka chłonąć wodę deszczową, modernizację zielono-niebieskiej infrastruktury (tak, aby przesyłana woda nie „uciekała” przez nieszczelności), budowę oczyszczalni.

Zmiany klimatyczne

Opracowując plan na kolejne dziesięciolecia, trzeba pamiętać o różnorodności zmian klimatycznych, których negatywne konsekwencje dotykać będą nas w coraz większym stopniu.

Deficyt wody w Polsce i na świecie

Zagrożenia wynikające z deficytu wody analizowane są m.in. w ramach projektu Aqueduct WRI (Water Research Institute).

Stopień zagrożenia deficytem wody 2013 r. Źródło: WRI

Jeszcze kilka lat temu zagrożenie deficytem wody w Polsce było niewielkie (a konkretnie między niewielkim a średnim). Jednak ta sytuacja może się zmienić. WRI prognozuje, że za kolejne dwie dekady ryzyko deficytu wody będzie na poziomie od średniego do wysokiego.

Nasz kraj znajduje się w klimacie umiarkowanym, gdzie stosunek wody odparowującej do tej, która zasila rzeki i wody podziemne, jest stosunkowo stabilny (...). Nie da się jednak ukryć, że problem z deficytem wody w naszym kraju występuje – potwierdza Rafał Jakimiak z Departamentu Ochrony przed Powodzią i Suszą Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie.

Dowodem też są twarde dane: przeciętny Europejczyk w ciągu roku ma do dyspozycji 4560 m³ wody, natomiast w Polsce przypada zaledwie 1600 m³ na osobę, również w skali roku. Jak wskazuje WRI, o deficycie można mówić, gdy wskaźnik ten osiąga wysokość 1700 m³ na mieszkańca. W jaki sposób zatem zaradzić deficytowi wody w Polsce? Zdaniem ekspertów konieczne są szeroko zakrojone działania systemowe, prawne, techniczne, organizacyjne oraz edukacyjne, i to zarówno na poziomie centralnym, jak i lokalnym – konstatuje Paulina Wójtowicz w tekście Czy w Polsce może zabraknąć wody?. W przypadku retencjonowania wody jest to więc nie tylko inwestowanie w zbiorniki obsługujące regiony, ale także mniejsze przedsięwzięcia, np. w zakresie zielono-błękitnej infrastruktury (gospodarowanie wodami opadowymi i roztopowymi na poziomie osiedli, dzielnic i całych miast). Nie bez znaczenia jest także zwykłe – indywidualne, ale i przemysłowe (przemysł spożywczy, chemiczny i elektromaszynowy zużywa ¾ zasobów „polskiej” wody) – oszczędzanie wody, które jest wciąż realnym działaniem profilaktycznym w aspekcie dbania o dostępne zasoby wody.

Przeczytaj także: TOP 10: kraje z największymi zasobami wody pitnej