Prace te prowadzone są w wielu technologiach, w tym również w technologiach bezwykopowych i mają na celu usunięcie uszkodzeń, a także zabezpieczenie całej konstrukcji kanałowej przed wpływem agresywnego środowiska ścieków. Oprócz konstrukcji kanałowych, naprawom i renowacjom poddaje się również inne budowle, takie jak studnie rewizyjne oraz zbiorniki na ścieki i wodę pitną. Coraz częściej do naprawy i renowacji tych budowli stosuje się nowoczesną chemię budowlaną spełniającą wszystkie wymagania w zakresie napraw i zabezpieczeń.


Naprawy kolektorów kanalizacyjnych

W kolektorach kanalizacyjnych można spotkać się z występowaniem różnorakich uszkodzeń i nieprawidłowości mających ogromny wpływ na ich prawidłową pracę. Oprócz problemów eksploatacyjnych związanych zazwyczaj z utrudnieniami w przepływie ścieków, występują także problemy z nośnością konstrukcji kanału oraz z jej daleko zaawansowaną korozją. Do nieprawidłowości mających wpływ na poprawną pracę kanału należą przede wszystkim infiltracja wód gruntowych do wnętrza kanału przez uszkodzenia konstrukcji (fot. 1) oraz nieszczelne złącza spowodowane brakiem uszczelki (fot. 3) lub jej wypchnięciem do środka kanału (fot. 4).

Oprócz infiltracji wód gruntowych, powodujących zwiększony przepływ ścieków przez kanał i ich znaczne rozcieńczenie, występują także uszkodzenia konstrukcji, takie jak starcie dna kanału (fot. 5), korozja całej konstrukcji kanałowej (fot. 6) oraz ubytki powłoki (fot. 7). Wszystkie wymienione wyżej nieprawidłowości i uszkodzenia konstrukcji kanałowych można usunąć wykonując naprawę lub renowację przy zastosowaniu nowoczesnej chemii budowlanej. Prace tego typu wykonuje się najczęściej w kolektorach przełazowych, czyli tam, gdzie istnieje możliwość przeprowadzenia ich przez człowieka. Naprawom przy użyciu chemii budowlanej poddaje się najczęściej kolektory betonowe, żelbetowe oraz murowane. Przed przystąpieniem do naprawy konstrukcji kanałowej bardzo ważne jest wykonanie dokładnej inspekcji oraz odpowiednie przygotowanie podłoża. Należy je dokładnie oczyścić z osadów i narostów oraz luźnych części konstrukcji (fot. 8 i 9).

Najwygodniej jest stosować do tego celu czyszczenie wodą pod wysokim ciśnieniem ok. 600 bar (fot. 10), jeżeli pozwala na to materiał konstrukcyjny kanału oraz jego stan techniczny. Dokładność wykonania tej operacji ma zasadniczy wpływ na jakość wykonania całej naprawy. Po oczyszczeniu konstrukcji następuje przy użyciu środków mineralnych naprawa większych ubytków celu reprofilacji powierzchni kanału (fot. 11). Mineralne materiały naprawcze należy aplikować na wilgotne podłoże, jednak nie może być ono zbyt mokre. Ostatnim etapem naprawy jest ręczne lub natryskowe naniesienie na całej powierzchni kanału warstwy wyrównawczej, mającej na celu zabezpieczenie konstrukcji przed wpływem agresywnego środowiska ścieków, a także poprawienie własności hydraulicznych kanału. W przypadku nieszczelności konstrukcji, istnieją dwie najpopularniejsze metody jej usuwania. Pierwsza polega na wstrzymaniu napływu wody przy pomocy szybko wiążących, wodoszczelnych zapraw mineralnych (fot. 14), natomiast druga to metody iniekcyjne (fot. 15).

Naprawy studni kanalizacyjnych

Studnie kanalizacyjne stanowią integralną część systemu kanalizacyjnego i podobnie jak kanały również one ulegają uszkodzeniom. Najczęściej występującymi uszkodzeniami, jakie obserwuje się w studniach kanalizacyjnych, są wżery korozyjne ich konstrukcji (fot. 16). Przyczyną występowania tego zjawiska są zazwyczaj problemy eksploatacyjne lub brak prawidłowej wentylacji, spowodowany przeważnie uszczelnieniem otworów wentylacyjnych w pokrywach włazów (fot. 17), duża wilgotnością oraz temperaturą przepływających ścieków. Oprócz zjawiska korozji w studniach, występują również inne uszkodzenia konstrukcji spowodowane złym wykonawstwem oraz nadmiernym obciążeniem dynamicznym. Na fot. 18 przedstawiono uszczelnianie konstrukcji studni rewizyjnej oraz uzupełnianie większych ubytków przy pomocy zapraw mineralnych. Po uszczelnieniu studni na całej jej powierzchni nanosi się warstwę zabezpieczającą (fot. 19).

Duże obciążenia od taboru samochodowego, zła jakość nawierzchni oraz przede wszystkim nieprawidłowe wykonawstwo, przyczyniają się do powstawania uszkodzeń oraz zapadania się włazów studziennych. Aby usunąć te nieprawidłowości, coraz częściej stosuje się specjalne technologie oparte na chemii budowlanej. Zapewniają one możliwość szybkiego wykonania naprawy oraz uzyskanie wysokich parametrów wytrzymałościowych i trwałości w ten sposób wykonanej naprawy. Pracę rozpoczyna się od odkucia i usunięcia starego włazu (fot. 20), następnie, w przypadku znacznego zaniżenia, konieczne jest podmurowanie, przy pomocy cegły kanalizacyjnej, komina studni do odpowiedniej wysokości oraz osadzenie w nim specjalnego szalunku zabezpieczającego. (fot. 21, 22) Następnie, na tak przygotowaną studnię, nakłada się docelowy, żeliwny kołnierz włazu, który zamocowany jest na specjalnych stojakach regulacyjnych (fot. 23). Kołnierz ustawia się tak, aby jego górna krawędź pokrywała się z poziomem jezdni. W przestrzeń pomiędzy konstrukcję studni a spód kołnierza włazu, wlewa się specjalną szybko wiążącą zaprawę (fot. 24), która już po 15 min. umożliwia demontaż stojaków regulacyjnych, a po 1 godz. pozwala na przywrócenie ruchu pojazdów. Zamontowany wewnątrz komina metalowy szalunek uniemożliwia przedostawanie się płynnej zaprawy do wnętrza studni. Po zakończeniu poziomowania następuje demontaż stojaków oraz szalunku, a pozostałą przestrzeń wokół włazu uzupełnia się masą asfaltową (fot. 26).

Naprawy zbiorników

Podobnie jak wszystkie budowle komunalne, uszkodzeniom ulegają również zbiorniki. Spowodowane jest to nie tylko agresywnym oddziaływaniem znajdującego się w nich medium, ale także błędami wykonawczymi oraz warunkami atmosferycznymi. Do najczęściej obserwowanych uszkodzeń należą rysy, pęknięcia oraz wykruszenia. Skutkiem tych uszkodzeń może być nieszczelność, która wraz z upływem czasu będzie się zwiększać. Przed przystąpieniem do naprawy zbiornika należy konstrukcję wyczyścić z wszelkich osadów i narostów oraz usunąć jej luźne części (fot. 27).

Następnie, przy pomocy iniekcji, należy uszczelnić wszystkie nieszczelności (fot. 28) oraz wypełnić zaprawami mineralnymi wszystkie pęknięcia i ubytki (fot. 29). W przypadku stwierdzenia odkrytego zbrojenia konstrukcyjnego, należy je dokładnie oczyścić z rdzy, a następnie zabezpieczyć odpowiednimi środkami zabezpieczającymi (fot. 30). Po wykonaniu wszystkich powyższych czynności następuje naniesienie, metodą ręczną lub natryskową, zapraw mineralnych, których celem jest dodatkowe uszczelnienie i zabezpieczenie konstrukcji przed wnikaniem w nią związków agresywnych (fot. 31 i 32).

Wnioski

Nowoczesna chemia budowlana pozwala w sposób w miarę prosty, tani, bezpieczny i niezawodny naprawiać budowle komunalne. Przy pomocy zapraw mineralnych oraz specjalnych żywic istnieje możliwość usunięcia niemal wszystkich uszkodzeń występujących zarówno na sieciach kanalizacyjnych, zbiornikach jak i innych budowlach. Chemia budowlana stanowi pewną alternatywę dla innych metod napraw i renowacji, co w szczególności dotyczy konstrukcji, które nadal cechują się właściwą nośnością i wymagają jedynie napraw i renowacji uszczelniających lub uzupełniających. Podjęte w odpowiednim czasie prace naprawcze budowli komunalnych, bez oczekiwania aż stopień degradacji konstrukcji spowoduje powstanie sytuacji awaryjnej, umożliwią ich właściwą dalszą eksploatację przy minimalnych nakładach finansowych. Wykonując naprawy i renowacje należy pamiętać, że nie tylko przywraca się żywotność naprawianej konstrukcji, ale w wielu wypadkach, dodatkowo zabezpiecza się środowisko wodno-gruntowe przed skażeniem eksfiltrującymi ściekami lub innymi substancjami.

LITERATURA:
[1] Kuliczkowski A., Lisowska J., Zwierzchowski D.: Badanie infiltracji wody gruntowej do nieszczelnych kanałów techniką video, materiały konferencyjne: Infrastruktura podziemna miast, Prace Naukowe Instytutu Inżynierii Lądowej nr 50, Wrocław 2002, s.216226
[2] Kuliczkowski A., Zwierzchowski D. Kania M.; Nieprawidłowości hydrauliczno - eksploatacyjne kanałów badanych techniką video. Gaz Woda i Technika Sanitarna, 1/2004 s.2428.
[3] Kuliczkowski A., Zwierzchowski D., Orman Ł,; Kielce kickstarts Poland?s sewage upgrade, Tunnelling & Trenchless Construction 16/2005, s. 2829.
[4] Materiały informacyjne firmy EuroKan
[5] Materiały informacyjne firmy MCBauchemie Sp. z o.o.
[6] Zwierzchowski D.; Analiza wyników badań stanu technicznego sieci kanalizacyjnej w Polsce. II Konferencja Naukowo - Techniczna "Nowe Materiały i urządzenia w wodociągach i kanalizacji", Kielce - Cedzyna 2001, s. 2128.
[7] Zwierzchowski D., Zastosowanie telewizyjnych systemów inspekcyjnych do wykrywania nieprawidłowości eksploatacyjno-hydraulicznych przewodów kanalizacyjnych, Inżynieria Bezwykopowa LIVE 2005.