Po raz pierwszy technologię CIPP wykorzystano do renowacji rurociągu na początku lat 70. XX w. Od tego czasu metodę tę nieustannie ulepszano, opracowując nowe produkty i sposoby ich aplikacji. Obecnie, stosując to rozwiązanie, najchętniej używa się wykładzin nasączanych tzw. zielonymi żywicami (inaczej: ekożywicami), które nie zawierają styrenu, a zatem są bezpieczne dla zdrowia i dla środowiska. Można wyróżnić trzy rodzaje żywic: epoksydowe, winyloestrowe i poliestrowe.

Rękawy wklejane – uszczelniające

Tę technologię, na początku lat 80. XX w., opracowało japońskie konsorcjum firm zajmujących się przesyłem gazu. Japonia położona jest na obszarze o dużej aktywności sejsmicznej, co skutkuje częstym występowaniem trzęsień ziemi. Szkody powstałe w czasie tych kataklizmów dotyczą nie tylko domów i innych budynków czy infrastruktury drogowej, ale też gazociągów.

Japończycy opracowali dwa podstawowe systemy: Paltem i Phoenix (znany szerzej jako Tubetex), obecnie dostępne nawet w USA (jako Nordipipe). Rozwiązania te obejmują tkany rękaw z włókien poliestrowych, powlekany powłoką z poliestru – zostały zaadaptowane także do renowacji przewodów wodociągowych. Liner (rękaw) wprowadzany jest do rury w trakcie procesu inwersji przy pomocy sprężonego powietrza. Swobodne przemieszczanie się rękawa ściśle przylegającego do starej rury pozwala na pokonywanie łuków 35-stopniowych, a przy odpowiedniej konstrukcji segmentowej łuków nawet do 90-stopniowych. Termiczne utwardzanie żywicy zachodzi przy zastosowaniu pary. Liner zbudowany jest z naprzemiennie tkanych włókien nylonowych oraz poliestrowych, powleczony jest cienką powłoką poliestrową. Całkowita grubość rękawa z „klejem” (żywicą epoksydową), w zależności od średnicy (zakres średnic: DN100–DN1000), wynosi od 3 do 8 mm. W Niemczech po raz pierwszy zastosowano je w 1992 r., w Polsce – trzy lata później.

Podobnym produktem jest szwajcarski rękaw do renowacji przewodów wodociągowych o nazwie SANILINE W. Jego grubość to 2,6–3,5 mm, zakres temperatur: do 70 st. Celsjusza, a zakres średnic: DN80–DN400. Maksymalna długość odcinka poddanego renowacji z wykorzystaniem takiej wykładziny wynosi 250 m.

Czym się różni od poprzednich produktów? Wykorzystaniem żywicy poliuretanowej oraz sposobem utwardzania (chemicznym, przy utrzymywaniu podwyższonego ciśnienia, ale bez podwyższania temperatury). Instalowany jest za pomocą inwersji z zastosowaniem bębna ciśnieniowego. W Polsce pierwsza realizacja z użyciem tego rękawa odbyła się w Gdańsku w 2009 r.

TUBETEX W to liner tkany koliście bezszwowo z włókien poliestrowych, powlekany warstwą polietylenu o grubości 1 mm. Również instalowany jest za pomocą inwersji. Do jego produkcji stosowana jest żywica epoksydowa i utwardzacz poliaminoamidowy NordiPox TX. Jest to rękaw interaktywny: pełni funkcję uszczelniającą oraz zmniejszającą opory przepływu. Zakres średnic dla tego rękawa to DN300–DN1000, a maksymalna temperatura eksploatacyjna wynosi 50 st. C.

Wykładziny CIPP

Wykładziny CIPP do renowacji przewodów (na początku – tylko kanalizacyjnych) wprowadzono na rynek w 1971 r. Od tego czasu rękawy przeszły ewolucję, zarówno w zakresie rozwiązań materiałowych, jak i metod ich utwardzania.

Bardzo pozytywne doświadczenia z wykorzystaniem wykładzin CIPP do renowacji przewodów kanalizacyjnych stały się przyczynkiem do zastosowania zmodyfikowanych rękawów do renowacji przewodów wodociągowych. Pierwsze tego typu realizacje miały miejsce w latach 90. XX w.

Wśród obecnie stosowanych rękawów wyróżnić możemy rękawy składające się z dwóch warstw konstrukcyjnych: z włókien szklanych oraz filcu z włókien poliestrowych, powleczone od wewnątrz folią PE lub folią z tworzywa termoplastycznego (PP). Utwardzane są termicznie (z wykorzystaniem gorącej wody lub pary).

Rękaw po zaimpregnowaniu dwoma komponentami żywicy epoksydowej zostaje zainstalowany do awaryjnego (zniszczonego) rurociągu, w którym po utwardzeniu staje się odpowiednikiem nowej rury – wyjaśnił dr inż. Kolonko.

Zakres średnic wykracza nierzadko poza 1500 mm. Najmniejsza średnica to DN100. Właściwie zaprojektowane rękawy są zdolne do przenoszenia wszystkich obciążeń, jakim poddany jest przewód wodociągowy – tłumaczył ekspert z Politechniki Wrocławskiej.

Najnowsze produkty to rękawy utwardzane promieniami UV, np. SAERTEX-LINER® H2O. Zakres średnic rurociągów, które mogą zostać poddane renowacji tą metodą to DN200–DN1500. Grubość ścianki w stanie utwardzonym wynosi 4–14,3 mm. Jednorazowo można naprawić odcinki o długości do 320 m. Takie linery, wyposażone w zintegrowaną barierę przeciwsłoneczną, mogą być fabrycznie impregnowane bezstyrenową żywicą winyloestrową – szczelność rękawa gwarantuje właściwą ochronę środowiska.

Przeczytaj także: II Konferencja CIPP Technology Days - relacja