Oto pierwsza dziesiątka rankingu największych miast Polski:

1.  Warszawa – 1,79 mln mieszkańców

Oficjalne dane GUS nie obejmują wszystkich osób na stałe żyjących i pracujących w stolicy. Nie ma danych oficjalnych, ale można przyjąć, że realnie to około 2 mln mieszkańców. Dziennie zużywają oni mniej więcej 330 mln l wody, a korzystają z liczącej 3400 km sieci wodociągów i tak samo długiej sieci kanalizacyjnej.

Warszawa jest też miastem wysokościowców. Tutaj powstaje Varso Place, którego wysokość do dachu wyniesie 230 m, a całkowita osiągnie 310 m. Będzie to najwyższy budynek w Unii Europejskiej (z uwzględnieniem Wielkiej Brytanii). Znajdują się tu 74 budynki o wysokości przekraczającej 60 m, w tym 25 wnoszących się na ponad 100 m.

Brzegi Wisły łączy 10 mostów, w budowie jest jeden, zaplanowano też postawienie jeszcze czterech przepraw. Najdłuższy jest 10-przęsłowy most Marii Skłodowskiej-Curie liczący 795 m.

Stolica jest jedynym miastem w Polsce z dwoma lotniskami: Lotnisko Chopina obsłużyło w 2019 r. ponad 18,86 mln pasażerów, a Port Lotniczy Warszawa-Modlin – ponad 3,1 mln.

Zamek Królewski na Wawelu. Fot. Adobe Stock / kilhan

2. Kraków – 779,312 tys. mieszkańców

Dawna stolica Polski stała się miastem turystycznym: do grudnia 2019 r. odwiedziło Kraków ponad 14 mln osób, w tym 3,3 mln z zagranicy.

Turyści, tak, jak mieszkańcy, korzystają z wody dostarczanej przez Wodociągi Miasta Krakowa (WMK) obsługujące ponad milion stałych użytkowników. Początki istnienia sieci wodociągowej datuje się na XIII wiek, a sieci kanalizacyjnej na wiek XIV. WMK powstały w 1901 r. –  na początku XX w. sieć wodociągowa liczyła 81 km, a kanalizacyjna 48 km. Pod koniec 2018 r. było już 2263 km wodociągów i 1906 km sieci kanalizacyjnej.

Ze względu na zabytkową zabudowę miasto ogranicza budowę wysokich budynków (w ścisłym centrum w ogóle nie wolno ich stawiać). Najwyższy z nich to biurowiec K1, zwany popularnie Błękitkiem. Jego wysokość do dachu wynosi 88 m, jednak z iglicą mierzy 105 m. Przez lata w mieście straszył „szkieletor”, którego budowę rozpoczęto w 1975 r., a zarzucono w 1979 r. Dopiero po 40 latach obiekt stał się nowoczesnym wysokościowcem: Unity Tower osiągnęła wysokość 102,5 m i w październiku 2020 r. oddano ją do użytku.

Przez Wisłę prowadzi 19 przepraw: 11 mostów drogowych, trzy kolejowe, dwa stopnie wodne, dwie kładki pieszo-rowerowe i most podwieszony z rurociągiem grzewczym. W planach są jeszcze dwa mosty i trzy kładki. Najdłuższym obiektem jest oddany do użytku w 2017 r. most im. kardynała Franciszka Macharskiego o łącznej długości 1401,5 m (to dwie równoległe przeprawy liczące 706 i 695,5 m. Łączy Podgórze z Nową Hutą.

Port lotniczy Kraków-Balice im. Jana Pawła II w 2018 r. obsłużył prawie 6,76 mln pasażerów, a w 2019 r. 8,41 mln.

Plac Wolności w Łodzi. Fot. AdobeStock / whitelook

3. Łódź – 679,94 tys. mieszkańców

47 mln m³ wody rocznie zużywają mieszkańcy Łodzi, Tomaszowa Mazowieckiego i – częściowo – Rzgowa. Tak rozległy region obsługuje Zakład Wodociągów i Kanalizacji eksploatujący 2118 km sieci wodociągowej i blisko 1954 km kanalizacyjnej. Z wodociągów, którymi w 90% płynie woda ze studni głębinowych, korzystają prawie wszyscy łodzianie, 95% mieszkańców ma dostęp do kanalizacji. Historia spółki sięga 1925 r. – wtedy, po latach oczekiwań, rozpoczęto budowę miejskiej kanalizacji. Co zdumiewa, Łódź była w tym okresie jednym z największych i najszybciej rozwijających się miast w Europie, ale nie miała infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej.

Miejskie instytucje zarządzają setką mostów, wiaduktówm kładek i przepustów nad 18 rzekami – w większości nad Nerem, Olechówką i Sokołówką. Ner jest największą rzeką w Łodzi, przepływa przez nią w dwóch odcinkach o długościach 11 i 11,5 km. W latach 30. XX w. większość płynących przez centrum miasta rzek została ukryta pod ziemią i zamieniona w kanały ściekowe.

Najwyższe łódzkie budynki to biurowiec przy ul. Piotrkowskiej 148/150. Ma 76 m do dachu (22 kondygnacje) i wysokość całkowitą 80 m. Przy ul. Piotrkowskiej 182 i al. Piłsudskiego 7 znajdują się budynki mieszkalne o wysokości 78 m. Najwyższym obiektem ma być biurowiec stawiany przy hotelu Hampton by Hilton. Będzie miał 79,1 m, a z urządzeniami budowlanymi osiągnie 84 m. Jeśli uwzględnić budownictwo sakralne, to rekordzistką jest bazylika archikatedralna św. Stanisława Kostki wznosząca sią na 104 m.

Niewielki Port lotniczy Łódź im. Władysława Reymonta obsłużył w 2018 r. prawie 217,5 tys. pasażerów, a w 2019 r. 241,7 tys.

Wrocław. Fot. Adobe Stock / dudlajzov

4. Wrocław – 642,87 tys. mieszkańców

Stolica Dolnego Śląska należy do najszybciej rozwijających się miast w Polsce, a za tym podąża rozwój sieci wodociągowej liczącej już 2035 km i stale rosnącej. 10% sieci to magistrale – największe rurociągi poddawane intensywnej renowacji. 6 km od centrum znajdują się tereny wodonośne – 1026 ha łąk i stawów na południowym wschodzie miasta. Pod koniec XIX w. obszar ten przeznaczono do uzdatniania wody.

W obrębie Starego Miasta działa kanalizacja ogólnospławna, natomiast osiedla powojenne mają system mieszany: częściowo rozdzielczy, częściowo ogólnospławny. Nowe osiedla dysponują kanalizacją rozdzielczą, odrębnie sanitarną i deszczową. Długość sieci kanalizacyjnej przekracza 1418 km. Najstarsze odcinki pochodzą sprzed 1850 r., a większość systemu kanalizacyjnego zbudowano w latach 1900–1940.

We Wrocławiu znajduje się najwięcej obiektów mostowych w Polsce. Około 100 zbudowano nad rzekami, kanałami i rowami melioracyjnymi, a wraz z kładkami i wiaduktami kolejowymi liczba przepraw sięga 300. Nad samą Odrą mostów jest 15. Miasto pod tym względem mieści się w europejskiej pierwszej dziesiątce.

Jednym z najatrakcyjniejszych obiektów jest Most Rędziński nad Odrą. Ma 612 m długości, a wraz z estakadami – 1742 m (po ich uwzględnieniu jest najdłuższym mostem w Polsce). Utrzymuje go 160 want (łącznie 25 km) na jednym pylonie wysokim na 122 m. Do najbardziej znanych przepraw wrocławskich należy Most Grunwaldzki (nazwa współczesna), zbudowany w latach 1908–1910.

Najwyższym budynkiem we Wrocławiu jest biurowo-mieszkalny Sky Tower liczący 212 m. Nie licząc architektury sakralnej, kolejny jest Akademik Kredka wznoszący się na 85 m.

Port lotniczy Wrocław-Strachowice im. Mikołaja Kopernika obsłużył w 2018 r. około 3,29 mln pasażerów, a w 2019 r. ponad 3,5 mln.

Rynek Główny w Poznaniu. Fot. Adobe Stock / Boris Stroujko

5. Poznań – 534,81 tys. mieszkańców

Ponad półmilionowa społeczność Poznania i mieszkańcy sąsiednich gmin korzystają z 2462,54 km sieci wodociągowych i 2243,70 km sieci kanalizacyjnych. A historia takich instalacji sięga głębokiego średniowiecza. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1282 r., kiedy zgodę na poprowadzenie wodociągu od młyna książęcego uzyskali miejscowi dominikanie. W XIX w. w mieście zbudowano drewniane wodociągi – wcześniej niż w innych miastach europejskich.

Nad Wartą w Poznaniu istnieje dziewięć mostów – sześć drogowych i trzy kolejowe. Najdłuższy jest most drogowy Lucjana Ballenstaedta – liczy 306 m. To pierwsza od południa przeprawa w granicach miasta. Do znanych obiektów należą most Jordana – miejsce spotkań mieszkańców i symbol zakochanych. Noc Świętojańska przyciąga tłumy pod most Rocha (232,90 m długości), a impreza KontenerArt co roku odbywa się w sąsiedztwie mostu Chrobrego.

Do najwyższych budynków w mieście należą Andersia Tower – 102,1 m oraz Poznań Financial Centre wysoki na 91 m. Wyższy ma być budynek biurowo-usługowo-mieszkalny Silver, który powstanie na pl. Andersa i będzie liczyć ponad 115 m.

Przez Port Lotniczy Poznań-Ławica im. Henryka Wieniawskiego w 2018 r. przewinęło się 2,47 mln pasażerów, ale w 2019 r. tylko 1,62 mln.

Motława i Główne Miasto w Gdańsku. Fot. Adobe Stock / Photocreo Bednarek

6. Gdańsk – 464,25 tys. mieszkańców

Długość gdańskiej sieci wodociągowej pod koniec 2018 r. wynosiła 1216,93 km, a sieci kanalizacji – 1281,96 km. Woda pitna jest magazynowana jest w 23 zbiornikach. Pół miliona mieszkańców Gdańska i Sopotu zużywa rocznie 28,8 mln m³ wody i odprowadza 35,9 mln m³ ścieków.

Najbardziej znaną przeprawą Głównego Miasta w Gdańsku jest Zielony Most nad Motławą (50 m), łączący Główne Miasto z Wyspą Spichrzów. Przez tę rzekę wiedzie też jeden most kolejowy – podwójny: obie przeprawy są od siebie oddalone o 2 m, każda liczy 50 m. Najdłuższy jest most podwieszany im. Jana Pawła II nad Martwą Wisłą. Liczy 380 m, a otwarto go 9 listopada 2001 r. Z kolei w latach 2017–2018 nad tą samą rzeką zbudowano most zwodzony 100-lecia Niepodległości Rzeczypospolitej łączący wieś Wiślinka z Wyspą Sobieszewską (jedną z gdańskich dzielnic). Przeprawa ma długość 181,5 m.

Najwyższym gdańskim budynkiem jest Olivia Star – 156 m do dachu i 180 m wysokości całkowitej. Na 124,5 m wznosi się wieża południowa Sea Towers, a na 91 m – wieża północna. W mieście znajduje się 31 budynków o wysokości powyżej 50 m, w tym siedem powyżej 70 m.

Dynamicznie rozwija się Port lotniczy Gdańsk-Rębiechowo im. Lecha Wałęsy. W 2018 r. obsłużył 4,97 mln pasażerów, a w 2019 r. 5,38 mln.

Filharmonia w Szczecinie. Fot. Adobe Stock / Artur

7. Szczecin – 403,88 tys. mieszkańców

Pierwsza wzmianka o istnieniu systemu wodociągowego na terenie miasta Szczecina pochodzi z 1577 r., gdy na polecenie księcia Jana Fryderyka przebudowywano Zamek Książąt Pomorskich i doprowadzano do niego bieżącą wodę. Współcześnie długość sieci wodociągowej Szczecina wynosi 1366,5 km, w tym około 206 km stanowią magistrale (300-1200 mm średnicy). System pokrywa 95% zabudowy miasta. Całkowita długość sieci kanalizacyjnej wynosi 1261 km. Ogólnospławna liczy 264 km, sanitarna – 430 km, a deszczowa 320 km. Długość przyłączy to 257 km.

W Szczecinie znajduje się jedyny w Polsce kolejowy most zwodzony. Położony nad Regalicą (Odrą Wschodnią) liczy około 262 m. Jest jedynym w Europie czynnym obiektem z napędem mechanicznym. Najdłuższą przeprawą w mieście jest most im. Jerzego Łabudy przez Parnicę. Liczący 284,6 m obiekt jest częścią drogi wojewódzkiej łączącej Szczecin z Dobieszczynem. Natomiast jedyną przeprawą, która przetrwała II wojnę światową jest zabytkowy most na Wyspę Jaskółczą (36,45 m) nad Odrą Zachodnią łączący ul. Kolumba z Wyspą Jaskółczą.

Najwyższym budynkiem w Szczecinie jest wybudowany na początku lat 90. XX w. wieżowiec Pazim. Ma 93 metry, a po uwzględnieniu masztu nawet 113 m. W 2020 r. ma zostać do użytku kompleks biurowo-mieszkalny: 30-piętrowa Hanza Tower o wysokości 104 m. 65 m ma pochodzący z początku lat 80. XX wieżowiec TVP. Do wysokich należy też przedwojenny elewator liczący 64 m.

Port lotniczy Szczecin-Goleniów im. NSZZ „Solidarność” w 2018 r. obsłużył 598,66 tys. pasażerów, a w 2019 r. 428,69 tys.

Bydgoszcz nad Brdą. Fot. Adobe Stock / Patryk Kosmider

8. Bydgoszcz – 352,31 tys. mieszkańców

Pierwsze w historii Bydgoszczy urządzenia wodociągowe zostały zbudowane w XVI w., kiedy król Zygmunt Stary udzielił mieszczanom bydgoskim zezwolenia na budowę sieci wodociągowej. Zbudowane konstrukcje przetrwały tylko kilkanaście lat.

W 2018 r. bydgoszczanie zużyli 16,8 mln m³ i wytworzyli 17,6 mln m³ ścieków. Długość sieci wodociągowej wynosi około 1051 km, w tym 125,23 km magistrali. Kanalizacja sanitarna liczy niemal 875 km, a deszczowa ponad 506 km.

Miasto ma jeden most nad Wisłą – im. Rudolfa Modrzejewskiego – kolejowo-drogowy, o konstrukcji kratowej i długości 1005 m. Przez Brdę prowadzą 24 przeprawy (w tym dwie kładki), nad Kanałem Bydgoskim stoi 12 mostów (dwie kładki), nad Starym Kanałem Bydgoskim – osiem (dwie kładki), a nad Młynówką – siedem (trzy kładki).

Najwyższym budynkiem mieszkalnym wkrótce będzie River Tower z dwoma wieżami o wysokości 65 m. Na razie palmę pierwszeństwa dzierży 55-metrowy NordicHaven. Inne wysokie budowle w grodzie nad Brdą to wieżowiec Kujawsko-Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego – 51,4 m oraz biurowiec dawnej Eltry – wysokość 49,5 m (wysokość dachu bez anten).

Bydgoski Port Lotniczy im. Ignacego Jana Paderewskiego obsłużył w 2018 r. 398 tys. pasażerów, a w 2019 r. już 425 tys.

Stare Miasto w Lublinie. Fot. Adobe Stock / Patryk Kosmider

9. Lublin, 339,85 tys. mieszkańców

W 1471 r. Kazimierz Jagiellończyk nadał władzom miasta Lublina przywilej zbudowania wodociągu. W 1506 r. wodę pitną do miasta dostarczał 5-kilometrowy wodociąg z wydrążonych, drewnianych pni. Od tego czasu zaszły znaczące zmiany: sieci wodociągowe liczą ponad 1018 km (magistrale, sieć wodociągowa oraz przyłącza wodociągowe), a sieć kanalizacyjna 862,9 km. Woda pochodzi z 66 studni głębinowych – z wód podziemnych zlewni rzeki Bystrzycy. Roczna produkcja wody wynosi około 20 mln m³.

W Lublinie istnieje 27 mostów drogowych, wiele znajduje się w kiepskim stanie technicznym. Do znanych obiektów należy jedyny w Lublinie most łukowy o długości 96 m. Łączy południową część lubelskiego Śródmieścia z Trasą Zieloną i okolicami lubelskiego dworca PKP.

Zabytkiem jest most Mariana Lutosławskiego (od nazwiska projektanta) z 1909 r. Żelbetowa przeprawa, jedna z pierwszych takich konstrukcji we wschodniej Polsce) znajduje się przedłużeniu ul. Zamojskiej w Lublinie. Jej długość wynosi 40 m.

Najwyższym budynkiem w Lublinie jest Metropolitan Park z 2013 r. o wysokości 63 m. Kolejne to rektorat UMCS (62 m), a także LUK Apartamentowiec, Unia Art Residence, CZ Office Park, Gray Office Park i Nord Park (wszystkie po 55 m).

Port lotniczy Lublin obsłużył w 2018 r. ponad 455,19 tys. pasażerów. W 2019 r. ich liczba spadła do 357,37 tys.

Pałac Branickich i ogród w Białymstoku. Fot. Adobe Stock / BajeczneObrazy.pl

10. Białystok – 297,29 tys. mieszkańców

Współcześnie białostocka sieć wodociągowa liczy 1136,5 km (wraz z podłączeniami), a korzysta z niej 98,6% mieszkańców. Ścieki są odprowadzane do oczyszczalni siecią kanalizacyjną o długości 654,2 km (razem z przyłączami). 97,7% ludności miasta w ten sposób radzi sobie z nieczystościami. Wodociągi Białostockie eksploatują trzy rodzaje ujęć wody: powierzchniowe i infiltracyjne w Wasilkowie oraz podziemne w Jurowcach.

Historycznie, pierwsze instalacje wodociągowe pojawiły się w Białymstoku pod koniec XIX w. Do tego czasu miasto liczące 61 tys. mieszkańców i dynamicznie rozwijający się ośrodek przemysłowy nie miał wodociągów i kanalizacji.

Najciekawszą przeprawą białostocką jest wiadukt nad ul. Maczka łączący osiedle Dziesięciny z osiedlem Zawady. Nazywany jest „łukiem po białostocku”, ze względu na konstrukcję: obiekt jest podwieszany a jezdnia jest skrzyżowana z łukiem podtrzymującym konstrukcję za pomocą 22 lin. Most łączy ul. Oliwkową z ul. Lodową.

Najwyższe w Białymstoku budynki mają 55 m. To Wieżowiec Żelazna oddany do użytku w 2009 r. i liczący 18 kondygnacji, a także budynek Urzędu Miasta i Izby Skarbowej. Siedziba Zakładu Ubezpieczeń Społecznych liczy 43 m, a budynek Biazet – 41 m.

30 największych miast w Polsce

Źródło: GUS

Przeczytaj także: Największe lotniska na świecie [2018]