Oringi jako uszczelniacze techniczne - właściwości i zastosowanie

Aby instalacje, maszyny i urządzenia działały prawidłowo, konieczne jest zapewnienie szczelności ich układów roboczych. Właśnie po to stworzono uszczelnienia techniczne, w tym ich najczęściej wykorzystywany typ - oringi. Poniżej przyjrzymy się im bliżej, przedstawiając najważniejsze informacje na ich temat.

Czym właściwie jest oring?

Oring (lub o-ring) to uszczelka o litej budowie i kształcie torusa, czyli pierścienia o przekroju okrągłym - wyglądem przypomina napompowaną dętkę rowerową. Dzięki takiemu kształtowi oringi doskonale dopasowują się do uszczelnianych elementów, tworząc całkowicie nieprzepuszczalne połączenia (zwłaszcza dla cieczy takich jak płyny hydrauliczne, woda, oleje itd.). Tego typu pierścienie uszczelniające są stosowane powszechnie w wielu gałęziach przemysłu.

Wytwarza się je w zdecydowanej większości z różnych polimerów kauczuku - zastosowany materiał determinuje cechy fizyczne i chemiczne oringów, a tym samym ich przeznaczenie. Oringi produkowane są w różnych standaryzowanych rozmiarach, ale dostępne są również specjalne sznury gumowe, z których można własnoręcznie przygotować niemal dowolne (ograniczeniem jest tu tylko promień zgięcia takiego sznura) uszczelki. Wystarczy tylko odciąć żądany obwód oringa i połączyć ze sobą oba końce.

Właściwości i zastosowanie oringów

Jak już tutaj wspomniano, dużo zależy od wykorzystanego materiału. Oto krótka charakterystyka i zastosowanie kilku najbardziej rozpowszechnionych typów oringów:

Oringi EPDM

Uszczelnienia z kauczuku etylenowo-propylenowo-dienowego, mogące pracować w temperaturach od -45 do +120°C. Wykazują bardzo dobre właściwości mechaniczne oraz odporność na promieniowanie UV, warunki atmosferyczne, ozon, gorącą wodę i parę wodną oraz działanie płynów hamulcowych na bazie glikolu, słabych rozpuszczalników i rozcieńczonych zasad/kwasów. Stosuje się je wszędzie tam, gdzie połączenia są wystawione na intensywne promienie słoneczne, w układach hamulcowych oraz w sprzęcie AGD (np. zmywarkach i pralkach).

Oringi NBR i HNBR

Zdecydowanie najbardziej rozpowszechniony typ. Wykonane z kauczuku nitrylowego oringi wytrzymują temperatury od -30 do +120°C. Są także odporne na działanie płynów hydraulicznych oraz na produkty naftowe i ropopochodne, ale dość podatne na warunki atmosferyczne i ozon. Wykorzystuje się je szeroko w przemyśle motoryzacyjnym, układach hydraulicznych itp.

W wersji utwardzonej (HNBR) mogą pracować w wyższych temperaturach (do 150°C) i są dodatkowo odporne na ozon, rozcieńczone kwasy/zasady, mineralne płyny hydrauliczne, bio-olej, oraz tłuszcze roślinne i zwierzęce.
Oringi FPM

Wyroby gumowe z kauczuku fluorowego (znane też jako oringi Viton lub olejoodporne) charakteryzujące się bardzo dobrą odpornością chemiczną i termiczną. Mogą pracować w zakresie temperatur od -20 do +200°C. Ten rodzaj oringów jest odporny na wszelkiego rodzaju mineralne smary i oleje hydrauliczne, węglowodory aromatyczne i alifatyczne, kwasy nieorganiczne, ozon, promieniowanie UV oraz starzenie. Ponadto bardzo dobrze izolują gazy, co czyni z nich idealne uszczelnienia techniczne do próżni. Znajdują szerokie zastosowanie w przemyśle lotniczym i maszyn ciężkich oraz wszędzie tam, gdzie wymagana jest duża odporność na wysokie temperatury i substancje chemiczne.

Oringi SI/VMQ

Czyli oringi silikonowe. Cechuje je duży zakres tolerancji temperaturowej - mogą pracować bez uszkodzeń przy -50 do +200°C. Wykazują też wysoką odporność na wodę i parę wodną do 100°C, wodne roztwory soli, alkohole, ozon, tlen i promieniowanie UV. Oringi wykonane z tego materiału są bardzo elastyczne, ale podatne na ścieranie i zerwanie, przez co silikon nie powinien być stosowany w połączeniach dynamicznych. Tego typu uszczelki nie przenoszą smaku ani zapachu i nie zawierają żadnych dodatkowych substancji chemicznych, co umożliwia wykorzystanie ich w maszynach mających bezpośredni kontakt z żywnością i lekami (muszą mieć jednak stosowne certyfikaty) - to właśnie w branży spożywczej i farmaceutycznej używa się ich najczęściej.

Oringi jako uszczelnienia techniczne - podsumowanie

Oringi są jednymi z najpowszechniej wykorzystywanych typów uszczelek. Można je znaleźć w praktycznie każdym urządzeniu - od małego sprzętu AGD po sporych rozmiarów maszyny pracujące w bardzo trudnych warunkach. Możliwości wykorzystania oringów są determinowane przez rodzaj materiału, z którego powstały - na ogół są to różne polimery kauczuku, choć wytwarza się je też np. z teflonu. Mając to na uwadze, można dobrać odpowiednie oringi do praktycznie każdego środowiska pracy.