Przypomnijmy, że we wtorek (6 czerwca 2023 r.) rano Ukraińcy poinformowali, iż Rosjanie wysadzili zaporę na Dnieprze przy elektrowni wodnej w Nowej Kachowce w obwodzie chersońskim. W południe zaczęły pojawiać się pierwsze nagrania, pokazujące konsekwencje powodzi. Na jednym z nich widać, jak woda zabiera ze sobą cały budynek.

Głos ws. wysadzenia zapory zabrało także polskie MSZ, pisząc, że to akt rosyjskiego barbarzyństwa. Zdaniem resortu, niezbędne jest nałożenie kolejnych dotkliwych sankcji, poza tym Rosja powinna ponieść odpowiedzialność międzynarodową.

Co to właściwie jest zapora?

Zapora to budowla przegradzająca dolinę rzeki i spiętrzająca wodę, z której tworzy się zbiornik. Zapory wyznaczane są zwykle tam, gdzie doliny rzek tworzą tzw. gardło. Ich wysokość i długość zależy m.in. od planowanej pojemności zbiornika, szerokości doliny oraz głębokości rzeki. Głównym elementem zapory jest korpus, a najwyższym – korona.

Zapora w Nowej Kachowce

Zaporę w Nowej Kachowce, o wysokości 30 m i długości 3,2 km, zbudowano w 1956 r. Jest elementem elektrowni wodnej Kachowka. Poprzez budowę tej zapory powstał zbiornik o pojemności 18 km3, który zaopatruje w wodę okupowany przez Rosję od 2014 r. Półwysep Krymski oraz kontrolowaną obecnie przez Rosję elektrownię atomową Zaporoże.

We wtorkowe południe Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej podała, że gdy poziom wody w zbiorniku służącym do chłodzenia elektrowni atomowej w Zaporożu spadnie poniżej 12,7 m, dalsze jej pompowanie będzie niemożliwe (o godz. 8 poziom wody wynosił 16,4 m).

Oceniono, że uszkodzenie zapory prowadzi do zmniejszenia poziomu wody w zbiorniku o około 5 cm na godzinę.

Uspokojono jednocześnie, że są także inne źródła, skąd można doprowadzić wodę do elektrowni atomowej Zaporoże, w tym staw powyżej zbiornika. Rafael Mariano Grossi, szef agencji, wezwał wszystkie strony, by nie naruszać integralności stawu, zapowiadając jednocześnie swój przyjazd na miejsce.

Zelenski przestrzegał, że Rosjanie przerwą zaporę w Nowej Kachowce

Wcześniej we wtorek Chersońska Wojskowa Administracja Obwodowa informowała, że prawie 10 miejscowości zostało całkowicie albo częściowo zalanych, a w strefie zagrożenia jest około 16 tys. ludzi. Zgodnie ze stanem na godz. 7:30, całkowicie lub częściowo były: Tiahynka, Lwowe, Odradokamianka, Iwaniwka, Mykilske Tokariwka, Poniatiwka, Biłozerka i dzielnica Wyspa miasta Chersoń. Rozpoczęła się ewakuacja. Do tej pory swoje miejsca zamieszkania opuściło prawie 800 osób.

Rano w komunikacie Południowego Dowództwa ukraińskiej armii napisano, że obecnie trwa ustalanie rozmiarów zniszczeń, prędkości i objętość wody, a także prawdopodobnych obszarów wystąpienia powodzi. 

Media przypominały, że już w październiku 2022 r. prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski przestrzegał, że jeśli Rosjanie przerwą zaporę w Nowej Kachowce, w strefie zalania znajdzie się ponad 80 miejscowości, tym Chersoń.

Strona ukraińska zapewniła, że sytuacja jest monitorowana, a pracują wszystkie służby.

Strona ukraińska zaprzeczyła jednocześnie rosyjskim informacjom, jakoby to właśnie Ukraińcy zniszczyli zaporę w Nowej Kachowce. Ukraińskie Ministerstwo Obrony twierdzi, że to rosyjski atak rakietowy jest odpowiedzialny za zniszczenie zapory i elektrowni wodnej.

Zapora Kachowka została wysadzona w powietrze przez rosyjskie siły okupacyjne – poinformowało we wtorek na Facebooku Południowe Dowództwo Sił Zbrojnych Ukrainy.