• Rząd liczy, że co najmniej 40% komponentów i usług dla elektrowni jądrowej dostarczą firmy krajowe
  • Ponad 70% firm deklaruje doświadczenie w sektorze energetycznym
  • Pierwszy reaktor AP1000 ma zostać uruchomiony w 2033 r.

Inwestycja strategiczna w energetykę jądrową

W listopadzie 2022 r. rząd zdecydował o wyborze technologii reaktorów AP1000 firmy Westinghouse dla lokalizacji Lubiatowo-Kopalino w gminie Choczewo na Pomorzu. W maju 2024 r. podpisano porozumienie między Westinghouse, Bechtel oraz Polskimi Elektrowniami Jądrowymi (PEJ), spółką celową w 100% należącą do Skarbu Państwa, w sprawie planu realizacji inwestycji. Ministerstwo Klimatu i Środowiska wydało w lipcu pozytywną decyzję zasadniczą dotyczącą budowy trzech bloków jądrowych. Plan zakłada, że pierwszy reaktor AP1000 rozpocznie komercyjną działalność w 2033 r., a całkowity koszt inwestycji szacuje się na około 192 mld zł (49 mld dol.).

Szansa dla polskich firm

Rząd oczekuje, że polskie przedsiębiorstwa dostarczą co najmniej 40% komponentów i usług dla tej inwestycji. Rozpoczynamy naszą przygodę z energetyką jądrową Nie zaczynamy jednak od zera. Choć nie mamy jeszcze własnych elektrowni jądrowych, posiadamy firmy z dużym doświadczeniem w realizacji projektów eksportowych i we współpracy międzynarodowej – powiedział Andrzej Sidło z Ministerstwa Przemysłu.

Jak podkreśliła Monika Silva, wicedyrektor generalna IGEOS Nuclear, polskie firmy brały już udział w 44 projektach budowy elektrowni atomowych, dwóch laboratoriów jądrowych i dwóch innych obiektów jądrowych w 26 krajach świata.

Ocena gotowości sektora

W marcu kancelaria prawna Baker McKenzie opublikowała raport, w którym oceniono stan przygotowania polskiego sektora jądrowego do realizacji inwestycji w Choczewie. Według wskaźnika Nuclear Energy Readiness Index Polska osiągnęła 58% gotowości do rozpoczęcia budowy. Najwyższe noty uzyskano w kategoriach politycznych (9/10), regulacyjnych i społecznych (8/10). Najniższe oceny przyznano w obszarze technologii (3/10), a także inwestycji, zasobów ludzkich i administracji publicznej (po 4/10).

Zaskakuje wysoki wynik w kategorii gotowości politycznej, zwłaszcza biorąc pod uwagę podziały polityczne w kraju – powiedziała Agnieszka Skorupińska z Baker McKenzie. – Jednak w kwestii energetyki jądrowej panuje wyjątkowa zgodność – to ważny i pozytywny sygnał.

Wyzwania dla polskiego przemysłu

Raport wskazał jednak na niską gotowość krajowego łańcucha dostaw. Problemem nie jest brak kompetencji, lecz brak jasnych wytycznych co do oczekiwań wobec firm. Kiedy pojawią się konkretne informacje o wymaganiach dotyczących danego produktu, polskie firmy będą mogły w pełni zaprezentować swój potencjał – podkreśliła Silva.

Polski przemysł można podzielić na dwie grupy: firmy już zaangażowane i spełniające wymagania oraz te, które przez lata nie wierzyły w realizację projektu i teraz muszą nadrabiać zaległości.

Gotowość i motywacje przedsiębiorców

Z badania Polskiego Instytutu Ekonomicznego wynika, że ponad 70% firm deklaruje doświadczenie w sektorze energetycznym, a jedna trzecia ma za sobą udział w projektach jądrowych za granicą. W ankiecie wzięło udział ponad 100 firm, z czego ponad 30% z Pomorza – regionu lokalizacji inwestycji.

Najwięcej firm pochodziło z branży budowlanej (30%), inżynieryjno-budowlanej (28%) i maszynowej (22%). Większość z nich ma za sobą duże inwestycje infrastrukturalne, w tym budowę elektrowni gazowych i węglowych. Blisko jedna trzecia posiada doświadczenie stricte jądrowe.

Główne motywacje przedsiębiorców to: możliwość wejścia do sektora jądrowego, rozwój działalności, podnoszenie kompetencji pracowników, zdobycie referencji oraz prestiż i wymagający charakter projektu.

Wśród barier najczęściej wskazywano: brak wsparcia finansowego, lukę kompetencyjną, wysokie wymagania inwestycyjne oraz trudności w pozyskaniu wykwalifikowanej kadry.

Przeczytaj także: Nowa umowa dotycząca elektrowni jądrowej na Pomorzu