Realizację projektu obejmującą budowę tunelu w Świnoujściu rozpoczęto kilka lat temu: kontrakt na wykonanie obiektu sygnowano we wrześniu 2018 r. Generalnym wykonawcą jest spółka Tunel Świnoujście, w skład której wchodzą: PORR S.A, PORR Bau Gmbh, Gulermak A.S. Plac budowy przekazano w październiku 2019 r.

Fot. Keller Polska

Ten drugi w Polsce podwodny tunel (pierwszy znajduje się w Gdańsku, pod Martwą Wisłą), połączy Uznam i Wolin. Na wyspie Uznam znajduje się centrum administracyjno-usługowe oraz dzielnica nadmorska. Jedynie 40 km2 powierzchni należy do Polski, pozostałe 380 km2 znajduje się w Niemczech. Na wyspie Uznam funkcjonują otwarte przejścia graniczne Świnoujście-Ahlbeck oraz Świnoujście-Garz, a także lotnisko Heringsdorf (12 km od z centrum Świnoujścia). To również tutaj swoje domy ma 80% mieszkańców Świnoujścia. Wolin ma z kolei 265 km2 powierzchni, co czyni ją największą wyspą w Polsce. Funkcjonują tutaj przemysłowe dzielnice Warszów, Przytór-Łunowo i Ognica z zakładami związanymi z gospodarką morską, a także terminal promowy czy dworce PKP i PKS.

Fot. Keller Polska

Projekt tunelu

Między wyspami powstanie jednorurowy tunel o średnicy wewnętrznej 12 m, w którym znajdzie się droga szybkiego ruchu z dwoma pasami o szerokości 3,5 m każdy. U wlotu i wylotu z obiektu przewidziano dwie klatki schodowe, z kolei część podwodna wyposażona zostanie w wyjścia ewakuacyjne do specjalnej galerii, do której zejścia będą prowadzić poza nitkę tunelu (zostaną wykonywane metodą wykorzystującą mrożenie gruntu). Cały nowy układ drogowy w Świnoujściu będzie mieć 3,4 km długości.

Fot. Keller Polska

Jak powstanie tunel w Świnoujściu?

Do wykonania obiektu wykorzystane zostaną trzy metody. Fragment o długości 475 m zaprojektowano w murach oporowych, do budowy 295 m użyta będzie technika odkrywkowa, a główna część, mająca liczyć 1484 m, wydrążona zostanie przez maszynę TBM (ang. Tunnel Boring Machine) z tarczą o średnicy 13,5 m. Komorę startową dla TBM zaplanowano na wyspie Uznam, a odbiorczą na wyspie Wolin. W przypadku obu szybów, prace związane ze wzmocnieniem podłoża i uszczelnieniem dna wykopu powierzono firmie Keller Polska (należało też opracować projekty wykonawcze). Zdecydowano się wykorzystać metodę jet grouting.

Fot. Keller Polska

Zadanie polega na wykonaniu w komorze startowej i odbiorczej bloków jet grouting przed ścianami czołowymi, a także podparcia w postaci ścian szczelinowych poniżej docelowego dna wykopu. Kellerowi powierzono również zrealizowanie poziomych przesłon przeciwfiltracyjnych na pozostałych obszarach ramp wjazdowych i wyjazdowych, a także wykonanie kilku przegród pionowych (z uwagi na konieczność etapowania robót odwodnieniowych i ziemnych). Jako optymalne do zastosowania uznano kolumny o średnicy 3,8 m – oczywiście w różnych konfiguracjach, układach i długościach. Łącznie zaprojektowano ich 30, do tego kilkadziesiąt o mniejszych średnicach.

Fot. Keller Polska

Monitoring na budowie ważny w każdych warunkach

W przypadku wyspy Uznam plac budowy wyznaczono w terenie niezurbanizowanym, a na wyspie Wolin daleko od terminalu promowego, dlatego nie zaistniała konieczność prowadzenia monitoringu obiektów sąsiednich. By mieć jednak absolutną pewność, że oddziaływanie robót na otoczenie jest znikome, firma Keller, podczas wykonywania kolumn, kompleksowo monitoruje parametry produkcyjne i wypływ urobku z otworu wiertniczego.

Fot. Keller Polska

Do wykonania zadania w Świnoujściu oddelegowała załogę składająca się z siedmiu osób – pięciu pracowników fizycznych oraz dwóch osób z nadzoru budowlanego. Ekipa do dyspozycji ma zaplecze sprzętowe, w skład którego wchodzi wiertnica KB-6 (produkcji Kellera), pompa wysokiego ciśnienia, mieszalnik koloidalny, a także silosy na cement, zbiornik do czasowego gromadzenia zaczynu, koparka gąsienicowa czy ładowarka kołowa.

Fot. Keller Polska

Warunki gruntowe na budowie tunelu

Firma Keller rozpoczęła prace na początku czerwca 2020 r. od budowy komory startowej. W przypadku obu komór dla TBM roboty toczą się w zbliżonych warunkach gruntowych. Najbliżej powierzchni zalegają grunty nasypowe o różnej, ale niewielkiej miąższości. Następnie występują grunty piaszczyste o bardzo dużej miąższości, które dodatkowo przewarstwione są wkładkami gruntów organicznych. Z kolei na znacznych głębokościach, 35–37 m, zalegają warstwy gliny i kredy.

Fot. Keller Polska

Dlaczego zdecydowano się na jet grouting?

Główną zaletą technologii jet grouting jest to, iż pozwala na realizację zadań w praktycznie wszystkich rodzajach gruntu. Równie ważna jest możliwość kształtowania w podłożu elementów o złożonych kształtach i dowolnej długości, a także zróżnicowanym przeznaczeniu i usytuowaniu. Dodatkowo, przy zastosowaniu specjalistycznego i coraz bardziej zaawansowanego sprzętu, wykonywane mogą być coraz większe elementy. To z kolei przekłada się na efektywność, jakość, tempo oraz koszt wykonywanych robót.

Fot. Keller Polska

Budowa nabiera tempa

Prace po stronie wyspy Uznam firma Keller zakończyła na początku października br. Obecnie roboty prowadzi w obrębie komory odbiorczej na wyspie Wolin – a zakończy je do pierwszej połowy lutego 2021 r. Kilka tygodni później, 17 marca, powinno rozpocząć się drążenie tunelu. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, maszyna TBM do komory odbiorczej na wyspie Wolin dotrze po pięciu miesiącach. Obecnie w szybie startowym trwa jej montaż: na potrzeby transportu z Chin została rozłożona na 129 elementów.

Fot. Keller Polska

Realizacja projektu, tj. budowa niemal 3,5-kilometrowego podwodnego tunelu, trwać ma do września 2022 r. Wtedy też historia miasta zacznie być pisana niejako od nowa. Dzień, w którym podpisywałem umowę z wykonawcą, był jednym z, jeśli nie najważniejszym w polskiej historii naszego miasta – mówił niedawno prezydent Świnoujścia Janusz Żmurkiewicz.