• Jedna ze śluz w Przegalinie jest zabytkiem
  • Stopień to element ochrony przeciwpowodziowej Żuław
  • Roboty pochłoną 62 mln zł, potrwają do września 2021 r.

Przegalina to dawna osada rolno-rybacka w Gdańsku, leży na południowo-wschodnim krańcu wyspy Sobieszewskiej. Tamtejszy stopień wodny to element zabezpieczenia przeciwpowodziowego Gdańska i Żuław Gdańskich; przebiega tamtędy też międzynarodowa droga wodna E40. W skład stopnia wchodzą dwie śluzy: czynna tzw. południowa (200 śluzowań rocznie) i nieczynna od 1992 r. tzw. północna (zabytkowa, w tym wypadku prace musi nadzorować konserwator). Obiekt południowy powstawał w latach 1975–1981. Z kolei północny zbudowano w 1895 r. w ramach przebudowy ujścia Wisły, obejmującej m.in. przekop oraz odcięcie od Wisły tzw. Wisły Gdańskiej i Wisły Elbląskiej. Po tym jak z eksploatacji wyłączono śluzę północną, w jej awanporcie górnym wybudowano wał przeciwpowodziowy.


W ramach pierwszego etapu obecnych robót, przy śluzie południowej odbył się kompleksowy remont komory i maszynowni. Trwał pięć miesięcy: w tym czasie usunięto dodatkowych 100 tys. m3 wody pochodzącej z przecieków przez ściany komory oraz gniazda szandorowe. Ponadto w ostatnim czasie wzmacniano i uszczelniano konstrukcje żelbetowe oraz odnawiano powłoki antykorozyjne stalowych elementów komory oraz wrót (wykorzystano 15 tys. dm3 materiałów do iniekcji betonu, 150 ton zapraw specjalnych oraz 7,5 tys. dm3 farb). Pod koniec kwietnia odbyło się pierwsze próbne śluzowanie: wcześniej wyremontowano wrota (regeneracja siłowników, układu hydraulicznego, kół jezdnych zasuw kanałów obiegowych oraz agregatów hydraulicznych).

Obecnie, przy użyciu jednostek pływających, pogrążanych jest 100 stalowych pali, które zostały przewidziane jako oparcie dla stalowej konstrukcji 100-tonowego pomostu, przy którym mają cumować lodołamacze. Odbywa się też remont 1,5 km umocnień brzegowych w awanportach śluzy południowej oraz stalowych konstrukcji kierownic.

Roboty w ramach drugiego etapu obejmą m.in. wpisane do rejestru zabytków: komorę śluzy północnej oraz budynki historycznej maszynowni i siedziby nadzoru wodnego. Jak twierdzą wykonawcy, wyzwaniem będzie modernizacja systemu zasilania i napędu wrót śluzy północnej, który zaprojektowano w oparciu o napęd wodny i jest jedynym tego rodzaju obiektem w Polsce.

Wszystko powinno być gotowe najpóźniej 30 września 2021 r. Roboty prowadzi firma Strabag sp. z o.o. Wartość kontraktu to niemal 62 mln zł. To element większego projektu, czyli drugiego etapu kompleksowego przeciwpowodziowego zabezpieczania Żuław. We wrześniu 2019 r. zakończono odbudowę dwóch ostróg na Wiśle w gminie Suchy Dąb. Planowana jest też np. budowa wrót sztormowych w ujściu Tugi do Szkarpawy. Wrota będą miały za zadanie odciąć Tugę od wód wezbrania sztormowego, powstrzymać wody powodziowe wdzierające się z Zalewu Wiślanego podczas tzw. cofki, która wywoływana jest wiatrami sztormowymi.

Pierwszy etap prowadzono w latach 2007-2015, w tym czasie m.in. przebudowano ujścia Wisły, odbudowano 11 ostróg na Wiśle oraz 88 km wałów przeciwpowodziowych (Wisła, Tuga, Elbląg i jeziorze Drużno), przebudowano lub wybudowano 35 pompowni, zmodernizowano 46 km koryt rzek i kanałów.

Przeczytaj także: Żuławy. Odbudowano dwie kolejne ostrogi na Wiśle