Odbiór robót renowacyjnych ma istotne znaczenie zarówno z punktu widzenia wykonawcy, jak i inwestora. Stanowi kluczowy moment dla rozliczenia wykonanych prac remontowych. Wymagania odnoszące się do odbiorów zawarte są w Specyfikacji Technicznej Wykonania i Odbioru Robót Renowacyjnych, stanowiącej element dokumentacji projektowej. Ponieważ z chwilą odbioru prac wykonawca ma prawo żądać od inwestora należnego wynagrodzenia, natomiast na inwestora przechodzi ryzyko związane z utrzymaniem wyremontowanego obiektu, bardzo ważne jest prawidłowe dokonanie czynności odbiorowych - powiedział dr inż. Dariusz Zwierzchowski (Centrum Badań i Certyfikacji sp. z o.o.). Jego referat stał się punktem wyjścia dla dyskusji panelowej pt. „Kontrola jakości renowacji zrealizowanych metodą CIPP z punktu widzenia uzyskania oczekiwanej trwałości i racjonalności zainwestowanych środków. Wymagania normowe, praktyka, typowe problemy na budowie, rozwiązania modelowe”. W panelu moderowanym przez Pawła Kośmidra (Wydawnictwo INŻYNIERIA sp. z o.o.) udział wzięli Grzegorz Cyganik (Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji S.A. w Krakowie), Tomasz Daniłoś (BLEJKAN S.A.), dr inż. Andrzej Kolonko (Politechnika Wrocławska) oraz dr inż. Dariusz Zwierzchowski (Centrum Badań i Certyfikacji sp. z o.o.).

Od lewej: Paweł Kośmider, Grzegorz Cyganik, Tomasz Daniłoś, dr inż. Andrzej Kolonko, dr inż. Dariusz Zwierzchowski

Polskie realia, polskie problemy

Wydawać by się mogło, że kwestie prawidłowych badań i odbiorów prac polegających na wykonywaniu renowacji sieci z zastosowaniem technologii CIPP, ze względu na ich ważną rolę w całym procesie inwestycyjnym, powinny być usystematyzowane i wykonywane wg ściśle określonych standardów. Niestety realia, w których działają polscy inwestorzy, a także firmy wykonawcze, są nieco inne. Na tej płaszczyźnie mamy jeszcze sporo do nadrobienia.

Fundamentem polskiego zamieszania wokół odbiorów prac renowacyjnych wydaje się być kwestia tego, w czyjej gestii powinny leżeć badania dotyczące kontroli jakości. Po stronie inwestora, a może wykonawcy? W obecnej sytuacji, jaka panuje w Polsce, wygląda to najczęściej tak, że na zlecenie inwestora badania przeprowadza wykonawca prac.

Wykonawca bada wszystko, czego życzy sobie zamawiający. W rzeczywistości jest tak, że zamawiający ma bardzo różne wymagania. Wzorem dla naszego kraju mogą być Niemcy, którzy mają większe doświadczenie w realizacji renowacji sieci w technologii CIPP. Pierwszym elementem kontroli u naszych zachodnich sąsiadów jest badanie wizualne. W takim przypadku sprawdza się, czy rękaw został odpowiednio ułożony, czy nie ma zbyt wielu fałd lub czy w ogóle je ma. Następnie bada się jego parametry wytrzymałościowe i geometryczne tj. sztywność obwodową, albo moduł Younga i grubość  ścianki. Myślę, że lepszym rozwiązaniem jest wycinanie pasków i na ich podstawie wykonywanie prób laboratoryjnych oraz określanie modułu Younga. Wtedy po zmierzeniu grubości można wyliczyć sztywność obwodową czy wytrzymałość rękawa. W praktyce w Polsce dochodzi do wielu kuriozalnych sytuacji. Niektórzy zamawiający w przypadku kanałów niekołowych życzą sobie badania sztywności obwodowej, której kanały niekołowe nie posiadają. Niektóre firmy idą jeszcze krok dalej i każą określać średnicę zastępczą oraz sztywność obwodową kanału niekołowego poprzez średnicę zastępczą, co jest całkowicie nieuzasadnione – tłumaczył Tomasz Daniłoś.

Tomasz Daniłoś, BLEJKAN S.A.

Jak badać, aby zbadać jakość wykonanej pracy?

Nie ulega wątpliwości, że podstawę kontroli jakości powinny stanowić odpowiednio przeprowadzone badania. Ich rezultatem powinno być m.in. uzyskanie informacji na temat tego, czy utwardzona wykładzina posiada odpowiednie parametry wytrzymałościowe – zaznaczył dr inż. Dariusz Zwierzchowski.

dr inż. Dariusz Zwierzchowski, Centrum Badań i Certyfikacji sp. z o.o.

Najczęściej stosowanymi metodami badania jakości prac związanych z renowacją sieci kanalizacyjnych są inspekcje telewizyjne, badanie sztywności obwodowej oraz badanie modułu sprężystości rękawa. Jednym z podstawowych pytań, które zadają sobie nie tylko zamawiający, ale także wykonawcy prac, jest pytanie, z jaką częstotliwością pobierane powinny być próbki, aby wyniki badań w jak największym stopniu pokazywały jakość wykonywanych prac. Niestety określenie tego czynnika jest bardzo trudne. Do każdej sieci kanalizacyjnej należy bowiem podchodzić indywidualnie.

W procesie pobierania próbek powinien uczestniczyć przedstawiciel instytucji, która te próbki będzie badać. Wtedy nie będzie dochodzić do sytuacji, w których proces ten przeprowadzony zostanie źle – dr inż. Andrzej Kolonko.

W celu uniknięcia nieporozumień warto, aby instytucja, która przeprowadzać będzie kontrolę jakości, wybrana przez wykonawcę, została zaakceptowana także przez zamawiającego.

dr inż. Andrzej Kolonko, Politechnika Wrocławska

Działania miejskich przedsiębiorstw

Ze względu na brak ogólnie obowiązujących norm w zakresie badań i kontroli jakości sieci kanalizacyjnych, które odnowione zostały przy użyciu technologii CIPP, bardzo wiele do zrobienia pozostaje po stronie zamawiającego, który kwestie dotyczące tego etapu prac może uwzględnić już w opisie przedmiotu zamówienia. Pierwsze działania na tej płaszczyźnie podejmuje m.in. Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji S.A. w Krakowie. My, jako zamawiający zastanawiamy się, jakie modyfikacje wprowadzić w opisie zamówienia w zakresie badań jakości wykonanej renowacji. Wśród dodatkowych parametrów, których wprowadzenie należy uwzględnić, poza wspomnianą sztywnością obwodową rękawa, wymienić należy również jego grubość,wytrzymałość na zginanie czy moduł sprężystości. To nie są jednak kwestie jednoznaczne dla zamawiającego. Wprowadzenie dodatkowych wymagań rodzi bowiem dodatkowe koszty, na które składają się koszty związane z większą ilością pobieranych próbek. W przypadku renowacji sieci o małych średnicach nie jest konieczne wykonane dużej ilości takich próbek. Natomiast w przypadku większych średnic, będziemy zmierzać w kierunku określenia ilości lub częstotliwości pobierania próbek – mówił Grzegorz Cyganik (Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji S.A. w Krakowie).

Grzegorz Cyganik, Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji S.A. w Krakowie

Potrzebna standaryzacja

Aby wszelkie nieścisłości związane z procesem odbioru robót polegających na bezwykopowej renowacji sieci zostały w przyszłości wyjaśnione, konieczne jest stworzenie odpowiedniej standaryzacji. Standardy dla branży bezwykopowej powinny zostać opracowane w dialogu  zamawiających, wykonawców, projektantów, a także producentów. Wydawnictwo Inżynieria, które od lat promuje technologie bezwykopowe, jest gotowe do tego, aby działania zmierzające do standaryzacji branży promować i do tego, aby nasze media stały się ważną płaszczyzną do wymiany wiedzy i doświadczenia w tym zakresie – powiedział na zakończenie panelu dyskusyjnego Paweł Kośmider.  

Paweł Kośmider, przewodniczący Konferencji CIPP Technology Days

Przeczytaj także relację z I Konferencji CIPP Technology Days>>>

Zobacz fotorelację z wydarzenia

Zobacz wideorelację z konferencji