Do 2028 r. Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji (MPWiK) w m.st. Warszawie planuje przeprowadzić 2025 inwestycji, z czego 1350 to zadania kontynuowane, a 675 nowe. Zgodnie z szacunkami, wartość wszystkich wyniesie 4,7 mld zł, z czego 3,1 mld zł stanowią koszty związane z infrastrukturą kanalizacyjną. Niedawno rozpoczęto prace w ramach renowacji ogólnospławnego kolektora Nadbrzeżnego. Ich celem jest usprawnienie przesyłu ścieków, a także zwiększenie możliwości retencyjnych układu na Mokotowie, co pozwoli na ograniczanie ryzyka powstawania zalewisk i podtopień w trakcie intensywnych opadów deszczu.

W stolicy funkcjonuje około 4300 km sieci kanalizacyjnej, głównie ogólnospławnej, transportującej mieszaninę ścieków bytowo-gospodarczych i wód opadowych. Najstarsze elementy systemu budowano jeszcze na przełomie XIX i XX w., kiedy Warszawę zamieszkiwało niespełna 700 tys. osób. Kolejne – w dużym zakresie – powstawały w latach 70. XX w., kiedy to liczba mieszkańców wzrosła do ponad 1,3 mln. Właśnie z tego okresu pochodzi kolektor Nadbrzeżny, który znajduje się w ulicach Czerniakowskiej, Solec oraz Wybrzeże Kościuszkowskie. Po pół wieku funkcjonowania kanał wymaga renowacji. Szczególnie, że w przyszłości zostanie do niego włączony kolektor Mokotowski Bis. Zadanie polega na odnowie kanału między stacjami pomp kanałowych Wolicka i Powiśle przy użyciu modułów GRP. Zmodernizowane będą także komory. Umowę z wykonawcą podpisano w kwietniu 2021 r. Na początku 2022 r. rozpoczęto główne roboty.

 Najstarsze elementy systemu budowano jeszcze na przełomie XIX i XX w., kiedy Warszawę zamieszkiwało niespełna
700 tys. osób.

Jak zbudowano kolektor Nadbrzeżny?

Do jego budowy wykorzystano przede wszystkim dwa typy konstrukcji – mieszaną i murowaną. Pierwsza z nich charakteryzuje się tym, że dolną część wykonano w postaci murowanej – przykrytej następnie prefabrykowanymi płytami żelbetowymi. Drugi sposób budowy polegał na tym, że kolektor wymurowano z cegły kanalizacyjnej na zaprawie cementowej. W przypadku obu konstrukcji kanał posadowiono na żelbetowym fundamencie o grubości 25 cm, który z kolei ułożono na żwirowej warstwie drenującej także o grubości 25 cm (z czterema rzędami sączków DN150).

Dodatkowo, w miejscach włazów, kolizji i na łukach kolektor wykonano w pełnej konstrukcji murowanej. Zastosowano także dwa rodzaje komór żelbetowych – wyposażone i niewyposażone w zasuwę. Wszystkie komory zaprojektowano zgodnie z ówczesną normą, z uwzględnieniem obciążenia komunikacyjnego ciągnikiem 80 T.

Dlaczego technologia bezwykopowa?

W poprzednim numerze kwartalnika „Inżynieria Bezwykopowa” Renata Tomusiak, prezes MPWiK w Warszawie, przyznała, że dziś trudno wyobrazić sobie modernizację podziemnej infrastruktury, która znajduje się w pasach drogowych, metodą tradycyjną. Związane z wykopami roboty generowały bowiem duże utrudnienia w ruchu pieszych i samochodów. Ważny jest także aspekt środowiskowy – „bezwykopówka” nie wiąże się z wielką wycinką drzew.

Umowę z wykonawcą renowacji kolektora Nadbrzeżnego podpisano w formule „projektuj i buduj” – żółty Fidic, dlatego pierwsze miesiące obowiązywania kontraktu należało poświęcić na opracowanie kompletnej dokumentacji projektowej wraz z uzyskaniem wszelkich wymaganych prawem zgód, zezwoleń, dokumentów, uzgodnień czy decyzji administracyjnych. Wykonawca otrzymał wszelkie zgody – ten etap zajął rok. Poza tym zaakceptowano już pięć z dziewięciu projektów wykonawczych.

Po pracach inwentaryzacyjnych oraz czyszczeniu hydrodynamicznym i inspekcji CCTV, w dokumentacji projektowej przyjęto II stan techniczny kolektora.

Nowe wymiary kanału

Odnowionych zostanie prawie 5700 m kolektora Nadbrzeżnego o profilu poprzecznym gruszkowym (żelbetowy i ceglany) oraz wymiarach 1600x2000. Zdecydowano się zastosować moduł o wymiarach 1392x1732 mm i grubości 21 mm. Do transportu rur wewnątrz kolektora wykorzystywane będą ślizgi, przekładki i dopychacze stalowe, a także wciągarki linowe o wysokiej sile uciągu.

Zdecydowano się zastosować moduł o wymiarach 1392x1732 mm i grubości 21 mm

Poza tym zmodernizowane zostaną krótkie fragmenty kolektora o średnicach DN1200 oraz DN1600. Renowacji poddanych zostanie też 86 komór kanalizacyjnych, do czego wykorzystane będą płytki bazaltowe i chemia budowlana. Do zadania wykonawcy należy także uszczelnienie włączeń odgałęzień bocznych w zakresie średnic od DN100 do DN300, o łącznej długości ponad 670 m. Poza tym, dla zapewnienia ciągłości pracy kolektora Nadbrzeżnego, wykonawca został również zobowiązany do zaprojektowania by-passu.

Postawili na sprawdzoną ekipę

Zasadnicze roboty renowacyjne wystartowały z początkiem stycznia 2022 r. Na potrzeby montażu modułów GRP wykonanych zostanie 17 komór, każda o wymiarach około 6x5 m i głębokości od 3,5 do 7 m. Z jednej komory odnawiane będą odcinki o długości od 200 do 600 m. Zgodnie z obecnymi szacunkami, w ramach realizacji całego zadania w kolektorze zamontowanych zostanie mniej więcej 2500 paneli. W zależności od potrzeb danego odcinka, wykorzystywane będą moduły o długości 1 oraz 3 m, a być może także 0,5 m (i masie 340-650 kg). Przestrzeń między starą a nową ścianą wypełniona zostanie łącznie (wstępne obliczenia) 3500 m3 iniektu, co dodatkowo wzmocni kolektor.

Bezpośrednio przy kontrakcie każdego dnia pracuje 40-45 osób. Warto podkreślić, że to ci sami pracownicy, którzy niedawno z powodzeniem zakończyli renowację kolektora Burakowskiego w Warszawie (także relining modułami GRP).

Burakowski a Nadbrzeżny. Podobieństwa i różnice

Oba kontrakty różni formuła działania. Kolektor Burakowski był odnawiany w systemie „buduj” – czerwony FIDIC. Podobieństwem jest natomiast postawiony wobec obu modernizacji wymóg zapewnienia odbioru ścieków. W przypadku kolektora Nadbrzeżnego nie ma za to np. możliwości zmniejszenia liczby wykopów, które musiano zaproponować na etapie projektowania (trasa rurociągu w większości przebiega w ulicach Czerniakowskiej i Solec, które są jednymi z głównych arterii Warszawy). Inna jest także technika transportu modułów wewnątrz kanału – w przypadku Burakowskiego wykorzystywano specjalnie skonstruowany na potrzeby zadania wózek.

Renowacja kolektora Nadbrzeżnego nabrała już rozpędu, więc na placu znajduje się cały sprzęt konieczny do realizacji tego zamówienia. To wciągarki hydrauliczne, samochody ciśnieniowe do czyszczenia hydrodynamicznego, myjki wysokociśnieniowe (500 bar), pompy do zapraw płynnych iniekcyjnych (wszystkiego po dwie sztuki). Oczywiście, do dyspozycji wykonawców są także HDS, wózek widłowy, pojazdy dostawcze i techniczne, koparki, palownica, a także dźwig.

Zasadnicze roboty renowacyjne wystartowały z początkiem stycznia 2022 r.

Zgodnie z kontraktem, wszystko powinno być gotowe w lutym 2024 r. O postępach prac będziemy informować na bieżąco.