Ryzyka i zagrożenia

Generał przedstawił szereg globalnych zagrożeń, wśród których żyjemy, od broni chemicznej i jądrowej, poprzez niekontrolowany napływ uchodźców, wojny hybrydowe, dyktatury, podział Europy na bogatą północ i ubogie południe, po kryzys przywództwa dotykający świat i liczne kraje.

Wskazał ryzyka i źródła kryzysów, jak rządy populistów, problemy demograficzne i żywnościowe, społeczne i ekonomiczne (np. pandemia), nieprzewidywalność części państw (jako przykład podał Rosję zabiegającą o poszerzanie własnej strefy wpływów wszelkimi środkami), rosnący ekstremizm islamski czy zmiany klimatyczne.

Te i szereg innych problemów mogą prowadzić do kryzysów, a strategie potrzebne są do wypracowania działań zapobiegających ich wybuchowi lub eskalacji prowadzącej nawet do wojny. Wykazywał zachodzące zmiany prowadzące do napięć, jak zmiana świata z dwubiegunowego, kiedy istniały dwie potęgi światowe, Związek Radziecki i Stany Zjednoczone, na policentryczny, w którym do głosu dochodzą inne państwa, chcące realizować własne interesy – Chiny, Indie czy Niemcy. Często z odmiennymi wizjami zagrożeń. Dodał, że praktycznie nie ma już państw samowystarczalnych ekonomicznie, co prowadzi do kolejnych zagrożeń, jak problemy gospodarcze świata wywołane kryzysem w Chinach wpo wybuchu pandemii.

Przeciwdziałania sytuacjom kryzysowym

Jako jedną z metod ograniczania zasięgu kryzysów, ekspert uważa dialog i negocjacje. Trzeba rozmawiać, żeby zrozumieć naturę problemów i znaleźć sposoby ich rozwiązania. Napięcia globalne przekształcają się w lokalne, zatem firmy też tworzą strategie przygotowujące do przeciwdziałania kryzysom.

Pokazał cykl takich działań: najpierw należy zdefiniować zagrożenia i określi cele działań, a w dalszej kolejności dokonać analizy posiadanych środków do zastosowania i warunków otoczenia. Potem następuje planowanie, przygotowania i gromadzenie zasobów, realizacja działań i koniecznie wnikliwa analiza rezultatów. I choć decyzje podejmuje przywódca, proces decyzyjny powinien być zespołowy. Od rozpoznania problemu, przez poszukiwanie alternatywnych rozwiązań, tworzenie zarówno pomysłów indywidulanych i w ramach burzy mózgów, po wybór najlepszej metody, jej zastosowanie i późniejszą ocenę.

Praktyczne przykłady

Gen. Mieczysław Bieniek dodał, że w zarządzaniu ryzykiem niezwykle istotne jest zarządzanie ryzkiem – decyzje podejmuje się po jego skalkulowaniu. Podał przykład izraelskiej operacji z 1981 r., kiedy po sześciu miesiącach przygotowań, siły powietrzne Izraela zbombardowały i niszczyły budowany w Iraku reaktor jądrowy – ryzyko wiązało się i z sukcesem akcji, i z potencjalną możliwością produkowania w reaktorze materiałów do budowy broni atomowej. Saddam Husajn używał broni chemicznej w walce z Kurdami i Irańczykami, zapewne nie wahałby się przed użyciem nuklearnej. Skalkulowane ryzyko doprowadziło do sukcesu Izraela i – być może – zapobiegło znacznie groźniejszemu konfliktowi.

Z kolei przykładem niezdolności do oceny ryzyka i nieumiejętności reagowania na kryzys, było dla prelegenta zarządzanie pandemią w Polsce. Brakowało procedur, nie było zespołu kryzysowego, Rządowe Centrum Bezpieczeństwa ograniczało się do lakonicznych komunikatów, a minister zdrowia przejął wszystkie zadania, którym nie był w stanie podołać.

Rola kadr i procedur

Ekspert podkreślił rolę dobrze opracowanych procedur na zdarzenia kryzysowe, prowadzenie szkoleń, wagę sprawiedliwego zarządzania kadrami z uwzględnieniem potrzeb pracowników, wydobywania ich najlepszych cech, motywowania, budowania zaufania, otwartej komunikacji i reagowania na zgłaszane problemy czy pomysły. Dodał, że ważne jest też zdolność budowania koalicji do walki z poważnymi problemami, posiadanie misji i umiejętność tworzenia wizji przez liderów, którzy w ten sposób pociągną za sobą pracowników. Znaczenie nie do przecenienia mają też działania wyprzedzające w sytuacji zagrożenia kryzysowego.

W mobilizacji kadr liczy się też umiejętność delegowania uprawnień i odpowiedzialności, rozpoznawanie potrzeb, podejmowanie dialogu i budowanie zespołów z pracowników, którzy odnoszą także sukcesy indywidualne. Efektywne angażowanie pracowników to też jeden z kluczy do sukcesu, a takie działania tworzą wysoką kulturę organizacyjną. Dobry przywódca umie się prosto komunikować, bez komplikowania spraw, a ego trzyma z daleka od stanowiska. We współczesnym świecie kurczących się zasobów trzeba się zabezpieczać przed kryzysami. Jednak, jak stwierdził generał żadna strategia nie ma sensu, jeśli nie zostanie wprowadzona we właściwym czasie.

Przeczytaj także: Konferencja „INŻYNIERIA Bezwykopowa” 2020 [relacja]