Taryfy za usługi wodne

Jednym z nowych przepisów, które wzbudziły najwięcej kontrowersji, jest obowiązek przygotowywania taryf z trzyletnim wyprzedzeniem. Wiele przedsiębiorstw do dziś zastanawia się, czy w obliczu choćby zmian cen energii elektrycznej, jest to możliwe.

Jak wskazuje Grzegorz Gałabuda z SID Szkolenia i Doradztwo sp. z o.o., doradca zarządów polskich przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych, wśród czynników uniemożliwiających precyzyjne przewidywanie kosztów, jest popyt na usługi wodociągowo-kanalizacyjne, które w istotny sposób uzależnione są od zmian pogodowych.

Usługi wodne polegają na zapewnieniu gospodarstwom domowym, podmiotom publicznym oraz podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą możliwości korzystania z wód w zakresie wykraczającym poza zakres powszechnego korzystania z wód, zwykłego korzystania z wód oraz szczególnego korzystania z wód (art. 35. ust.1 ustawy Prawo wodne)

Obserwujemy obecnie trend pojawiania się w krótkich okresach czasu ekstremalnych zjawisk pogodowych, które powodują, że infrastruktura wod-kan projektowana według nieco innych założeń nie jest w stanie podołać krótkotrwałym wzrostom popytu lub ich równie gwałtownym spadkom przy zachowaniu w miarę stabilnej średniej rocznej – wyjaśnia.

Problemem jest też samo „prognozowanie” kosztów na podstawie zmian wskaźnika inflacji i cen produkcji. Gospodarka wodociągowo-kanalizacyjna ma swoją specyfikę i zmiany cen nie zawsze są idealnie skorelowane z powszechnie znanymi ww. wskaźnikami. Praktyka stosowana przez organ regulacyjny wymaga niezwykle „barwnych opisów" uzasadnienia dla przypadków innego niż, powiedzmy inflacyjnego, wzrostu kosztów wynagrodzeń czy energii elektrycznej – tłumaczy doradca, przyznając, że idea kalkulacji taryf i predykcji kosztów jednostkowych to temat-rzeka.

Efekt? Po około jednym roku obowiązywania nowych przepisów prawa wodnego mnożą się wnioski o skrócenie obecnie obowiązującej taryfy i zatwierdzenie nowej. Skoro przedsiębiorstwa „pomyliły się” dla pierwszych 12 miesięcy, to co można powiedzieć o kolejnych 24 miesiącach? – zastanawia się Grzegorz Gałabuda.

Ustawodawca zakłada, iż nowelizowany projekt ustawy nie wpłynie bezpośrednio na prawa i obowiązki obywateli, jednakże istnieje niebezpieczeństwo, że np.: nowy system naliczania opłat za usługi wodne stanie się mniej korzystny dla przedsiębiorstw wodno-kanalizacyjnych, które w celu zrównoważenia budżetu przedsiębiorstwa przerzucą koszty zmian w prawie wodnym na odbiorców końcowych usług – czyli na mieszkańców.

Nowelizacje prawa wodnego

Częste zmiany tak dużego aktu prawnego, jakim jest nowe Prawo wodne, nie wpływają pozytywnie na kondycję branży wod-kan w Polsce. Zmiany w wysokości opłat zmiennych za usługi wodne, wprowadzenie nowych opłat stałych oraz opłat za utraconą retencję, powołanie nowego regulatora zarządzającego wodami w Polsce (Państwowe Przedsiębiorstwo Wodne Wody Polskie – red.) – to tylko niektóre „newralgiczne” elementy ustawy, wymagające nieustannych wyjaśnień.

A przecież zmian będzie więcej – w ciągu dosłownie ostatnich kilku dni, po okresie półtora roku, wydano szereg rozporządzeń zakładanych w ustawie, a niektóre, jak np.: akt w sprawie formy i układu przekazywanych wyników pomiarów ilości pobranych wód podziemnych i wód powierzchniowych oraz ilości i jakości ścieków wprowadzanych do wód lub do ziemi, wciąż czekają na ogłoszenie – wskazuje ekspert.

Wody opadowe i roztopowe nie są ściekami?

Przedstawiciele rynku wod-kan często wskazują także na zapis niemal eliminujący wody opadowe i roztopowe z katalogu ścieków. Niemal, bo wprawdzie deszczówkę można uwzględnić jako element składowy ścieków, ale dotyczy to tylko nielicznych sytuacji, gdy spółka wod-kan zawarła umowę na odprowadzanie wód opadowych i roztopowych za pomocą kanalizacji ogólnospławnej. Pozostałe przypadki prowadzą do wniosku, że skoro wody te nie są ściekami, to nie muszą być oczyszczane, choć są wprowadzane – poprzez sieć kanalizacyjną – do oczyszczalni…

Tego chyba ustawodawca nie wziął pod uwagę. W efekcie koszt pozostał, ale można go zrównoważyć tylko przychodem z tytułu taryf. Pozostaje więc droga różnego rodzaju cenników i umów formułowanych na gruncie prawa cywilnego. Podobnie jest w sytuacji, gdy wody opadowe i roztopowe odprowadzane są z systemu kanalizacji deszczowej bezpośrednio do środowiska (rzek, rowów melioracyjnych, jezior, itd.). Podmiot świadczący usługę polegającą na odprowadzaniu tych wód ponosi koszty opłat na rzecz Wód Polskich oraz koszty bezpośrednio związane z bieżącą eksploatacją takiego systemu, jednak często spotyka się z brakiem zrozumienia (w najlepszym razie) lub wręcz odmową wniesienia opłat za wykonaną usługę do podmiotów, które dostarczają takie wody do kanalizacji deszczowej – komentuje Grzegorz Gałabuda.

Prawo wodne – warsztaty

Obowiązki gmin i przedsiębiorstw komunalnych w zakresie ponoszenia opłat za usługi wodne, opłaty za odprowadzanie wód opadowych i roztopowych oraz weryfikacja pozwoleń wodnoprawnych będą również tematem warsztatów, które odbędą się podczas IV Konferencji Gospodarowanie Wodami Opadowymi i Roztopowymi (4–6 września 2019 r., Zakopane). Spotkanie to poprowadzą Grzegorz Gałabuda oraz radca prawny dr Jędrzej Bujny (Kancelaria SMM Legal), których ubiegłoroczne „Prawno-ekonomiczne warsztaty dotyczące tworzenia kompleksowych systemów pobierania opłat za gospodarowanie wód opadowych i roztopowych” spotkały się z ogromnym zainteresowaniem i aktywnym udziałem uczestników wydarzenia.

Podczas tegorocznych warsztatów GWOR poruszone zostaną kwestie związane z nowelizacją ustawy Prawo wodne, m.in.:

• instrumenty ekonomiczne w gospodarowaniu wodami;
• oświadczenia o ilości pobranej wody i odprowadzonych ścieków oraz wód opadowych i roztopowych do potrzeb ustalania opłat za usługi wodne;
• kryteria i konsekwencje wskazywania celów, na jakie pobierana jest woda;
• najczęstsze problemy i konsekwencje złożenia wadliwego oświadczenia;
• procedury reklamacyjne;
• orzecznictwo sądowe.

Prawno-ekonomiczne warsztaty dotyczące tworzenia kompleksowych systemów pobierania opłat za gospodarowanie wód opadowych i roztopowych – III Konferencja Gospodarowanie Wodami Opadowymi i Roztopowymi / fot. Quality Studio

Ważnym tematem spotkania będą także opłaty za usługi wodne: stałe i zmienne, za pobór wody i odprowadzanie ścieków, za wprowadzanie do systemu wód opadowych i roztopowych oraz za zmniejszenie retencji. Poruszona zostanie też problematyka odprowadzania deszczówki. Prowadzący przeanalizują treść oświadczenia o ilości odprowadzonych wód oraz wzór pozwolenia wodnoprawnego, omówią obowiązek ponoszenia opłat za tego typu usługi wodne oraz wskażą konsekwencje niezłożenia oświadczenia i orzecznictwo sądowe w tym zakresie.

Warsztaty prowadzone będą w sposób interaktywny – prowadzący będą na bieżąco odpowiadać na pytania słuchaczy i zachęcać ich do dzielenia się swoim doświadczeniem w zakresie podejmowanych kwestii.

Zapisy oraz szczegółowe informacje na temat warsztatów oraz Konferencji GWOR 2019 dostępne są na stronie www wydarzenia. Zapraszamy!

Przeczytaj także: III Konferencja Gospodarowanie Wodami Opadowymi i Roztopowymi w Zakopanem [relacja]

Tegoroczne warsztaty na temat prawa wodnego, które odbędą się 4 września 2019 r. w Zakopanem, podczas IV Konferencji GWOR, poprowadzą:

Grzegorz Gałabuda (SID Szkolenia i Doradztwo sp. z o.o.) – ekonomista, absolwent Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. Doradca zarządów przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych z wieloletnim doświadczeniem. Biegły w sprawach ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, a także w zakresie ustalania cen hurtowego odbioru ścieków, powoływanym przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Biegły Najwyższej Izby Kontroli w zakresie weryfikacji wniosków o zatwierdzenie taryf dla zbiorowego zaopatrzenia wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków. W latach 2011–2012 pełnił funkcję prezesa zarządu spółki Wodociągi i Kanalizacja, a od 2012 do 2015 r. był prezesem zarządu Powiatowego Centrum Zdrowia sp. z o.o. w Otwocku. Posiada kwalifikacje w zakresie: finansów przedsiębiorstw komunalnych i gmin, zarządzania projektami, doradztwa w zakresie systemów organizacji usług komunalnych oraz restrukturyzacji i prywatyzacji podmiotów gospodarczych sektora komunalnego.

dr Jędrzej Bujny (Kancelaria SMM Legal) – radca prawny, doktor nauk prawnych, adiunkt w Katedrze Prawa Administracyjnego i Nauki o Administracji Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Partner i szef działu prawa administracyjnego w SMM Legal Maciak Mataczyński Adwokaci sp.k. w Poznaniu. W ramach działalności naukowej i eksperckiej specjalizuje się w prawie samorządowym ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień dotyczących publicznego transportu zbiorowego, gospodarki komunalnej, ochrony środowiska oraz zagospodarowania odpadów. Autor i współautor ponad stu opracowań naukowych i popularnonaukowych. Autor i współautor blisko trzydziestu ekspertyz dla Biura Analiz Sejmowych, Związku Miast Polskich, Wielkopolskiego Ośrodka Kształcenia i Studiów Samorządowych. Ekspert prawny i doradca regionalnych i ogólnopolskich organizacji samorządowych i branżowych.