W Zakopanem odbyła się, organizowana przez Wydawnictwo INŻYNIERIA sp. z o.o., IV Konferencja Gospodarowanie Wodami Opadowymi i Roztopowymi (GWOR). – Zmiany klimatyczne to już nie groźba, a fakt. Jedną z konsekwencji tych zmian jest coraz częstsze i niespodziewane występowanie gwałtownych ulew, nie mamy więc wątpliwości, że potrzebna jest ciągła dyskusja na temat wód opadowych – powiedział, otwierając wydarzenie, Paweł Kośmider, Przewodniczący Konferencji.
IV Konferencja Gospodarowanie Wodami Opadowymi i Roztopowymi. Fot. Quality Studio
Przewodniczący dodał, że dla branży wod-kan tak samo istotne są zarówno tematy finansowe czy prawne, jak i aspekty techniczne oraz komunikacyjne. Tak też został zbudowany program tegorocznego spotkania – po wykładzie specjalnym nt. zmian klimatu przejdziemy do zagadnień finansowych i prawnych, w kolejnych dwóch sesjach omówimy aspekty techniczne oraz projektowe, a jutro zakończymy sesją poświęconą komunikacji i marketingowi – wyjaśnił Paweł Kośmider.
Paweł Kośmider, Przewodniczący IV Konferencji Gospodarowanie Wodami Opadowymi i Roztopowymi. Fot. Quality Studio
W Zakopanem zjawiło się wielu uznanych ekspertów branżowych, reprezentujących wszystkie strony procesu inwestycyjnego, a także stronę naukową. Byli również goście zagraniczni, wśród nich m.in. Hans-Otto Pörtner z Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC), czyli organu ONZ ds. oceny nauki związanej ze zmianami klimatu.
Hans-Otto Pörtner, Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC, ONZ).
Globalne ocieplenie długo było dla Europejczyków nieodczuwalne. Nawalne deszcze również nie pojawiały się lub udawało się je ujarzmić. Obecnie jest już niemożliwe udawać, że zmiany klimatu nas nie dotyczą – powiedział Pörtner, wzywając zebranych do zainteresowania działaniami w kierunku zrównoważonego rozwoju. Ważny jest każdy rok, każdy wybór, każda polityczna i społeczna wola, jeśli chcemy budować na rzecz zrównoważonego rozwoju – przypomniał.
Później Adam Gołębiewski z Izby Gospodarczej „Wodociągi Polskie" przybliżył słuchaczom dane benchmarkowe pozyskane przez IGWP. M.in. okazało się, że firmy zrzeszone w Izbie to łącznie 70% rynku wody i 63% rynku ścieków (176 firm łącznie). Prelegent przekazał też, że kanalizacja deszczowa, jeden z głównych przedmiotów zainteresowania uczestników wydarzenia, w większości jest w rękach gmin, nieco mniejszą częścią zarządzają przedsiębiorstwa wod-kan, a małą inne podmioty. Warto zauważyć, że koszty eksploatacji w większości pokrywają jednak gminy.
Adam Gołębiewski, Izba Gospodarcza „Wodociągi Polskie”. Fot. Quality Studio
Adrian Arys (DS CONSULTING sp. z o.o.) podzielił się swoją wiedzą dotyczącą zielonych obligacji, a także innych instrumentów dłużnych. Dzięki pozyskaniu środków z takich funduszy można o wiele łatwiej sfinansować potrzebne inwestycje z zakresu gospodarowania deszczówką.
Adrian Arys, DS CONSULTING sp. z o.o. Fot. Quality Studio
O sposobach pozyskiwania środków, konkretnie na realizację inwestycji związanych z adaptacją miast do zmian klimatu, mówił Bartłomiej Maliszewski z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Położył szczególny nacisk na podejście holistyczne w planowaniu inwestycji oraz konieczność strategicznego myślenia. Ten wątek kontynuował kolejny prelegent, czyli Witold Sumisławski (SU-MAN), który zajął się niezwykle istotnym tematem, tj, optymalnym systemem zagospodarowania wód opadowych i roztopowych. Jak zauważył, obecnie brakuje planowania strategicznego w zakresie gospodarowania wodami, tak samo jak pogłębionych analiz wielokryterialnych.
Dariusz Ziembiński z Kancelarii Radcy Prawnego Dariusz Ziembiński&Partnerzy zajął się tematem zmian w zakresie zamówień publicznych w odniesieniu do gospodarowania wodami opadowymi i roztopowymi. Celem nowej ustawy jest wprowadzenie nowych rozwiązań opartych na maksymalnej efektywności i przejrzystości udzielanych zamówień publicznych, uwzględniających jednocześnie rolę zamówień publicznych w kształtowaniu polityki państwa oraz potrzebę wsparcia rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, a także innowacyjnych, nowoczesnych produktów i usług. Jak podkreślił, nowe regulacje mają na celu ośmielenie przedsiębiorców do nabywania nowych technologii i innowacyjnych produktów.
Aktualne aspekty prawne i finansowe w gospodarowaniu wodami opadowymi i roztopowymi. Panel dyskusyjny
Panel dyskusyjny. Fot. Quality Studio
Podczas panelu dyskusyjnego jego moderator, dr Jędrzej Bujny z kancelarii SMM Legal, określił tematykę pierwszej sesji jako wielobarwną paletę problemów. Podobne spojrzenie na gospodarowanie wodami w mieście miał prezes Wodociągów Krakowskich, Piotr Ziętara. Jak zaznaczył, należy realizować podejście występującego w tej sesji Witolda Sumisławskiego, tj. holistycznego zarządzania spółką oraz wodami. Konieczne jest uwzględnienie architektury zielono-niebieskiej, udziału władz miejskich w gospodarowaniu deszczówką oraz szeroko pojętej planistyki.
Hans-Otto Portner z IPCC został zapytany o to, jaki jest kluczowy wniosek z szóstego raportu IPCC, o którym tak wiele i tak ciekawie opowiadał. Za najważniejszy wniosek, szczególnie w kontekście Europy Środkowej, uznał absolutną konieczność dbania o zrównoważony rozwój. Skupienie się na samych wodach, deszczach nawalnych, jest dla mnie dużym wyzwaniem – powiedział. My traktujemy zmiany klimatu w pełni kompleksowo. Co mogę powiedzieć, to to, że adaptacja do zmian klimatu ma swoje granice, nie można polegać tylko na niej. Trzeba aktywnie działać na rzecz powstrzymania dalszych zmian klimatu – póki co, nie odczuwamy ich skutków aż tak dotkliwie, ponieważ nasz klimat jest łagodny. Ale już teraz należy zająć się tematem miejskich wysp ciepła, zielonej infrastruktury. Być może w przyszłości konieczne będzie budowanie specjalnych chłodni, w których mieszkańcy będą mogli ochłodzić się, kiedy temperatura na zewnątrz będzie wynosić ponad 40 stopni Celsjusza.
Z kolei w odpowiedzi na zadane mu pytanie Bartłomiej Maliszewski z NFOŚiGW przyznał, że póki co, Fundusz będzie miał problem z oceną miejskich planów adaptacyjnych, ponieważ ocenia projekty przygotowane dla Ministerstwa Środowiska.
Małgorzata Sikora (PGW Wody Polskie, RZGW w Krakowie) zaapelowała o to, abyśmy wszyscy, jako obywatele, czuli się zobowiązani do szanowania, oszczędzania i retencjonowania wody. Wtórował jej Adrian Arys z DS CONSULTING sp. z o.o., zachęcając do emisji zielonych obligacji, wzięcia odpowiedzialności w swoje ręce.
dr Jędrzej Bujny, Kancelaria SMM Legal, Bartłomiej Maliszewski, NFOŚiGW, Witold Sumisławski, SU-MAN, Piotr Ziętara, MPWiK S.A. w Krakowie, Adrian Arys, DS CONSULTING sp. z o.o., Małgorzata Sikora, PGW Wody Polskie, RZGW w Krakowie, Hans-Otto Pörtner, Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC), organ ONZ ds. oceny nauki związanej ze zmianami klimatu, Dariusz Ziembiński, Kancelaria Radcy Prawnego Dariusz Ziembiński & Partnerzy, Adam Gołębiewski, IGWP. IV Konferencja Gospodarowanie Wodami Opadowymi i Roztopowymi. Fot. Quality Studio
Panel zakończył Adam Gołębiewski z IGWP, przewidując, że w przyszłym roku znów spotkamy się podczas konferencji GWOR, komentując nowe regulacje wodne. Jak podkreślił, byłoby dobrze, gdybyśmy mogli komentować prawo obejmujące wody deszczowe i roztopowe.
Sesja II: więcej praktyki
W kolejnej sesji mowa była m.in. o kampanii Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie "Stop suszy" i realizowanych przez RZGW w Krakowie inwestycjach. Ponadto Małgorzata Sikora, która przedstawiła ten referat, zaprezentowała film mający skłonić odbiorców do dbania o ten cenny surowiec, jakim jest woda.
Małgorzata Sikora, PGW Wody Polskie. IV Konferencja Gospodarowanie Wodami Opadowymi i Roztopowymi. Fot. Quality Studio
Zaprezentowane zostały też doświadczenia bydgoskiego przedsiębiorstwa wod-kan z zakresu gospodarowania wodami. Przedstawiciel MWiK z Bydgoszczy, Jacek Cieściński pokazał nawet, w jaki sposób przekonać zainteresowane strony do inwestowania w infrastrukturę deszczową: doskonałym narzędziem do tego jest animacja wskazująca tereny narażone na podtopienia.
Marcel Goerke z niemieckiego Instytutu Infrastruktury Podziemnej (IKT) przedstawił z kolei niezwykłe laboratorium, które Instytut buduje w Gelsenkirchen w celu badania deszczy nawalnych i możliwości dopasowania infrastruktury do nowych reżimów opadowych. Zaraz po nim krakowską koncepcję zarządzania wodami opadowymi zaprezentował Marcin Glixelli z Wodociągów Krakowskich. Co ciekawe, w trakcie wystąpienia zachęcił projektantów do korzystania z nowo opracowanej przez przedsiębiorstwo aplikacji, która ma ułatwić projektowanie kanalizacji.
Marcel Goerke, IKT – Institut für Unterirdische Infrastruktur gGmbH. IV Konferencja Gospodarowanie Wodami Opadowymi i Roztopowymi. Fot. Quality Studio
Jacek Zalewski z RETENCJAPL sp. z o.o., opowiadając o tym, jak przygotować się do realizacji opłat za wody opadowe, podkreślił, jak ważne jest, by nie zaniedbywać niczego w obszarze sposobu określania opłat. Może to bowiem skutkować poważnymi błędami w ich deklarowaniu i naliczaniu, zaskakująco wysokim przepłacaniem, czyli stratą dla płatnika. Efektem zaniedbań jest też niezrozumienie możliwości, jakie daje stymulowanie właściwych zachowań mieszkańców oczekiwane w prawie wodnym, a ponadto wysokie koszty prowadzenia operacji rozliczeniowej.
Dr inż. arch. krajobrazu Łukasz Dworniczak (Stowarzyszenie Architektury Krajobrazu) zaznaczył, że jego zdaniem powinniśmy wdrażać proste i tanie rozwiązania z zakresu małej retencji, takie jak: ogrody deszczowe, muldy chłonne, beczki na deszczówkę lub rozszczelnienie powierzchni utwardzonych. Są one możliwe do realizacji praktycznie we wszystkich rodzajach przestrzeni publicznej. Jednocześnie warto eksperymentować z technologiami podnoszącymi jakość warunków siedliskowych dla drzew na terenach zurbanizowanych – powiedział. Podkreślił, że te technologie, mimo że nie tak znane, to jednak są bardzo dobre.
Trzecią sesję rozpoczęła prezentacja produktu, jakim jest Polski Atlas Natężeń Deszczów (PANDa). Natężenia opadów mierzone są m.in. poprzez zbiór maksimów opadowych (z ostatnich 30 lat, poczynając od 1986 r.), które rejestrowane były przez różnego typu deszczomierze. Badanie tak długiego okresu jest wyzwaniem: wiele danych należało potwierdzić, np. czytając prasę z lat 80. W gazecie codziennej można było znaleźć bowiem wzmianki m.in. o tym, że przez ulewę przestały działać dwie linie tramwajowe. Praca nad PANDą nie polegała jednak tylko na przeglądaniu czasopism: dużo więcej wysiłku włożono w badania statystyczne, głównie z wykorzystaniem rozkładu Pareto. Dr hab. Paweł Licznar, prof. PWr, przedstawił nie tylko sposób, w jaki PANDa powstała, zachęcił też do korzystania z systemu. Narzędzia tego typu są niezwykle przydatne projektantom, choć, jak zauważył, natury nigdy nie można zmierzyć za pomocą centymetra.
dr hab. inż. Paweł Licznar, prof. PWr, RETENCJAPL sp. z o.o. IV Konferencja Gospodarowanie Wodami Opadowymi i Roztopowymi. Fot.Quality Studio
Kolejny prelegent, Sławomir Kapica ("Else" Technical and Research Sercice Co. sp. z o.o.), połączył przedstawienie rozwiązań technologicznych oraz dylematów zarządzania siecią deszczową z ciekawymi ilustracjami, obejmującymi m.in. nieefektywną infrastrukturę na tle pięknych widoków.
Joanna Szafron w imieniu firmy Uponor Infra sp. z o.o. zapoznała uczestników z najnowszymi standardami definiującymi właściwości materiałów mających wpływ na minimalizację kosztu cyklu życia produktu. Nie pominęła przy tym jednego z najbardziej aktualnych tematów w branży, tj. awarii rurociągów doprowadzających ścieki do warszawskiej oczyszczalni Czajka. Budowany bypass, który ma przejąć ścieki przesyłane do tej pory tamtymi rurociągami, będzie wykonany z innego materiału, tj. polietylenu.
Joanna Szafron, Uponor Infra sp. z o.o. IV Konferencja Gospodarowanie Wodami Opadowymi i Roztopowymi. Fot. Quality Studio
Jak zauważyła kolejna prelegentka, dr inż Joanna Bąk, opowiadając o zielonej infrastrukturze jako sposobie zagospodarowania wód opadowych w mieście, deszczówka problemem była i jest, ale być nie musi. Mamy obowiązek poszukiwania rozwiązań, dzięki którym wody opadowe zostaną odpowiednio zagospodarowane. A obecnie każdy, nawet najmniej wydajny element zielonej infrastruktury, bądź infrastruktury zielono-niebieskiej, jest ważną częścią systemu, ponieważ powiększa ogólną jego wydajność.
Dr arch. kraj. Piotr Reda ze Stowarzyszenia Architektury Krajobrazu opowiedział o aspektach gospodarowania wodą opadową w standardach ochrony i kształtowania zieleni, podkreślając, jak dużą rolę pełnią standardy w dialogu pomiędzy stronami realizującymi poszczególne inwestycje.
Zwieńczeniem pierwszego dnia konferencji była uroczysta kolacja połączona z wręczeniem nagrody TYTAN oraz wyróżnień w kategorii Produkt roku w obszarze gospodarowania wodami opadowymi i roztopowymi. Dalszą część wieczoru, upływającego przy dźwiękach muzyki, uświetnił występemami zespół Buskers Band.
Występ zespołu Buskers Band. IV Konferencja Gospodarowanie Wodami Opadowymi i Roztopowymi. Fot. Quality Studio
Konferencja GWOR: dzień drugi
Drugi dzień wydarzenia poświęcony został niezwykle ważnemu, choć często niedocenianemu aspektowi pracy przedsiębiorstw wod-kan: komunikacji z odbiorcami. Otworzył go Paweł Tkaczyk, wyjaśniając, jak prowadzić public relations tematów ważnych, lecz trudnych. Mówca podkreślił, iż naukowo potwierdzono, że podejmowanie dobrych dla nas decyzji nie jest postrzegane pozytywnie przez nasz mózg, a przynajmniej jego część. Wiemy, że powinniśmy zdrowo się odżywiać, oszczędzać wodę, segregować śmieci, ale większość z tych rzeczy robimy niechętnie. Aby zachęcić mieszkańców np. do oszczędzania wody, bądź przygotować ich na podwyżki opłat za odprowadzanie ścieków bądź dostawy wody, należy wykorzystać proste, acz ważne mechanizmy, które pomogą podjąć się dobrych działań bądź też zaakceptować te wprowadzone przez przedsiębiorstwo wod-kan.
Paweł Tkaczyk. IV Konferencja Gospodarowanie Wodami Opadowymi i Roztopowymi. Fot. Quality Studio
Po nim wystąpiła dr hab. inż. Jadwiga Królikowska, prof. PK, która opowiedziała o edukacji w nowoczesnej gospodarce wodami opadowymi. Jak zaznaczyła, temat dotyczy zarówno zróżnicowanych grup społecznych i zawodowych, a w tym urzędników, pracowników przedsiębiorstw wod-kan, projektantów czy naukowców, jak i przeciętnych obywateli w każdej grupie wiekowej: od juniora do seniora. Prelegentka przedstawiła kilka wybranych form edukacji w zakresie gospodarowania deszczówką (m.in. prowadzenie programów dofinansowujących małą retencję), jednak wskazała też, że środki są niemal nieograniczone: świadomość społeczna może wzrastać dzięki wielu formom edukacji (konsultacjom, debatom, konferencjom takim, jak np. GWOR, warsztatom, publikacjom, konkursom).
Mirosława Chabowska z MWiK w Bydgoszczy przedstawiła z kolei temat Deszcz to zysk! Zapytać, zrozumieć, zastosować. Prześledziła w trakcie swojego wystąpienia proces budowania kampanii medialnej, tj. szeregu zorganizowanych działań reklamowych, prowadzących do określonego celu, wykorzystujących jeden lub szereg różnych, powiązanych ze sobą środków przekazu popierających sprawę, o którą się walczy. Podając przykład bydgoskich kampanii (w ramach których przekonywano, że bydgoską kranówkę można pić prosto z kranu, a także, iż nie jest ona wcale najdroższa w kraju), wskazała na pułapki budowania kampanii oraz na dobre praktyki.
O miejskim programie "Złap Deszcz" opowiedziała Małgorzata Brykarz z wrocławskiego magistratu. Zaprezentowała sposób prowadzenia komunikacji marketingowej akcji, polegającej na zachęceniu mieszkańców Wrocławia do budowy małej retencji, a także jej efekty: od 2 do 30 sierpnia br. złożono w sumie 143 wnioski na łączną kwotę ponad 600 tys. zł. Dwukrotnie urzędnicy musieli rozszerzać pulę finansową programu, tak, by ostatecznie przy średniej wartości wniosku 4,5 tys. zł przyznać średnio 2,9 tys. zł dotacji. W ramach przyznanego budżetu zrealizowanych zostanie prawie 90 wniosków.
Małgorzata Brykarz, Urząd Miejski Wrocławia. IV Konferencja Gospodarowanie Wodami Opadowymi i Roztopowymi. Fot. Quality Studio
Ostatnia spośród prelegentów, Agnieszka Kowalkiewicz, przedstawicielka Gdańskich Wód sp. z o.o., opisywała gdańską strategię komunikacji dotyczącą gospodarowania wodami opadowymi. Gdańskie przedsiębiorstwo wod-kan administruje 760 km sieci deszczowej: jak podkreśliła mówczyni, głównym celem firmy w zakresie komunikacji obejmującej deszczówkę jest zmiana sposobu myślenia mieszkańców na temat deszczu. Myślą przewodnią, którą chcą zaszczepić w odbiorcach, jest fakt, że deszcz to zasób. Uczą tego, m.in. prowadząc zajęcia dla najmłodszych, tych starszych, a nawet dla dorosłych, skutecznie promując budowę ogrodów deszczowych, ale też poprzez liczne kampanie online.
Już na zakończenie konferencji, w trakcie panelu dyskusyjnego, prof. Królikowska podkreśliła, że zarówno w ramach realizacji inwestycji deszczowych, jak i prowadzenia działań edukacyjnych, nie należy zrażać się niechęcią społeczeństwa, ale szukać środków przez niego akceptowalnych. Agnieszka Kowalkiewicz dodała, że warto jest, mimo dużych trudności z tym związanych, przekonywać doradzających nam prawników, do ofert droższych, ale lepszych; nie należy też wzdragać się przed skorzystaniem z usług zewnętrznych. Zewnętrzna agencja marketingowa może być odpowiedzią na wiele z naszych problemów z komunikacją dotyczącą różnych działań związanych z gospodarowaniem deszczówką. Wtórował jej Paweł Tkaczyk, zachęcając do zaufania marketingowcom: trzeba postawić na dobry komunikat, zaufać marketingowcom. To naprawdę działa, a są rzeczy o których nie wiesz, że istnieją i że możesz ich chcieć – skonkludował.
Alicja Stróża MWiK Bydgoszcz, Paweł Tkaczyk, Małgorzata Brykarz, UM Wrocław, Agnieszka Kowalkiewicz, prof. dr hab. inż. Jadwiga Królikowska, prof. PK, Politechnika Krakowska. IV Konferencja Gospodarowanie Wodami Opadowymi i Roztopowymi. Fot. Quality Studio
O Konferencji GWOR
W tym roku Konferencja GWOR zorganizowana została w formule 4w1: w programie znalazły się wykłady, dyskusje, warsztaty, a także wystawa. Pierwszym elementem Konferencji GWOR były środowe warsztaty, które prowadzili dr Jędrzej Bujny (Kancelaria SMM Legal) oraz Grzegorz Gałabuda (SID Szkolenia i Doradztwo sp. z o.o.). W trakcie warsztatów poruszono wiele kwestii związanych z funkcjonującą od początku 2018 r. nową ustawą Prawo wodne.
Wydawnictwo INŻYNIERIA serdecznie dziękuje Partnerom, Patronom i Sponsorom wydarzenia za wkład w organizację Konferencji.
Szczególne podziękowania Organizator kieruje również do Prelegentów, Panelistów i Uczestników: to dzięki nim IV Konferencja Gospodarowanie Wodami Opadowymi i Roztopowymi po raz kolejny stała się aktywną platformą wymiany wiedzy i doświadczeń. Równocześnie zaprasza wszystkich zainteresowanych do udziału w wydarzeniu, które odbędzie się za rok, we wrześniu 2020 r.
Zapraszamy do obejrzenia fotogalerii!
Przeczytaj także: III Konferencja Gospodarowanie Wodami Opadowymi i Roztopowymi w Zakopanem [relacja] Foto, video, animacje 3D, VR Twój partner w multimediach. Sprawdź naszą ofertę! Aby dodać komentarz musisz być zalogowany. Przejdź do formularza logowania/rejestracji.Ludzkość też może być ofiarą zmian klimatu
Hans-Otto Pörtner, Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC, ONZ). Fot. Quality Studio
dr Jędrzej Bujny, Kancelaria SMM Legal. Fot. Quality Studio
Fot. Quality Studio
Fot. Quality Studio
