Podczas otwarcia Kongresu Bartłomiej Ciążyński, wiceprezydent Wrocławia, wyraził swoją wdzięczność za liczne uczestnictwo oraz zaangażowanie międzynarodowej społeczności w dbałość o przyszłość naszych miast i jakość życia ich mieszkańców. Zaznaczył przy tym istotę miejsca, w którym odbywa się Kongres: Jesteśmy na czwartym miejscu w Europie pod względem ilości mostów, co jest oczywistym świadectwem tego, jak rzeka Odra wpływa na nasze życie i jak mocno to miasto od tysięcy lat jest powiązane z wodą i rzeką. Jak dodał prof. dr hab. Arkadiusz Wójs, rektor Politechniki Wrocławskiej: Rzeka łączy miasto z resztą świata, woda dodaje miastu atrakcyjności, uroku. Zmienia powietrze, tworzy miasto w sensie estetycznym i architektonicznym. Wreszcie woda, którą przynosi rzeka, jest potrzebna do życia zarówno mieszkańcom, jak i firmom.

Woda to nie jest tylko to, co spadnie i wyparuje, ale coś, co może nas podtopić

Tematyka Kongresu w całości dotyczy trzech zagadnień oraz występujących między nimi relacji: Miasto – Woda – Jakość Życia. Podczas pierwszego dnia Kongresu eksperci rozmawiali nie tylko o samej gospodarce wodnej, ale pochylili się także nad tematyką wody w kontekście zmian klimatycznych. Na temat powodzi, suszy i topniejących na skutek ocieplenia klimatu lodowców mówi się coraz częściej. W tym roku będziemy mieć pierwszy rok ze średnią temperaturą powierzchni globu całoroczną przekraczająca 1,5 stopnia Celsjusza względem epoki przedprzemysłowej. Obserwujemy, że te projekcje klimatu na przyszłość realizują się szybciej, niż myślimy i nie robimy z tym wiele. Będzie narastał kryzys klimatyczny i kryzys wodny, po stronie dostawy wody i po stronie suszy – tak swoje wystąpienie podsumował prof. dr hab. Szymon Malinowski z Uniwersytetu Warszawskiego.

Szerokiej analizie zostały poddane również tematy związane z wodami podziemnymi, wodnymi zasobami miejskimi, a także zagadnienia problemowe w procesie włączania sektora wodnego do gospodarki obiegu zamkniętego. Jak mówi Witold Ziomek, prezes MPWiK S.A. we Wrocławiu: Wrocław dba o zrównoważone wykorzystanie zasobów wodnych. Woda wypływająca z oczyszczalni wrocławskiej do Odry jest czystsza niż ta, którą my pobieramy. Jak powiedziała prof. UŁ dr hab. Iwona Wagner z Uniwersytetu Łódzkiego, istotne jest, aby w tym wszystkim pamiętać o zieleni, która  […] wciąga nam wodę do miasta, zieleń w zlewni stabilizuje nam cyrkularny obieg wody. Bo jeżeli mamy różnorodną zieleń, różnorodną glebę, chłonną to to jest system, który tę sakralność podtrzymuje.

Czy bioróżnorodność zajmuje należne jej miejsce?

Bioróżnorodność odgrywa kluczową rolę w zachowaniu równowagi ekosystemów i w zapewnieniu dobrobytu ludzi oraz innych form życia. Raport IPBES podkreśla, że najbardziej zauważalnym bezpośrednim wpływem rozwoju miast jest utrata naturalnych siedlisk, a ponad 81% siedlisk w całej UE jest w złym stanie. Musimy zaprosić dzikość do naszych miast, spojrzeć z żabiej perspektywy po to, by wreszcie zrozumieć, jak bardzo jesteśmy z sobą połączeni. Wyjść poza estetyczną rolę przyrody, dostrzec to, że bioróżnorodność ma wpływ na nasze zdrowie psychiczne i jest uzasadniona ekonomicznie – podkreśliła prof. dr hab. inż. arch. Anna Januchta-Szostak z Politechniki Poznańskiej, która moderowała dyskusję o ekosystemach miejskich.

Indeks Zdrowych Miast, czyli spójrzmy na miasta z punktu widzenia panującej w nich jakości życia

W miastach mieszka 60% ludności Polski. Widzimy, że to w nich, częściej niż na wsi, mieszkańcy chorują na choroby układu oddechowego czy krążeniowego. Miasta, poprzez swoje działania, tworzą bardzo różnorodne warunki dla zdrowego funkcjonowania swoich mieszkańców – mówiła prof. SGH dr hab. Agnieszka Chłoń-Domińczak, prorektor ds. nauki, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie.

Dane z raportu Indeks Zdrowych Miast pokazują, że w Polsce następuje znaczny spadek działań w zakresie zdrowia, na zdrowie wydajemy coraz mniej, nie rozwijamy się, tylko idziemy w tę drugą stronę. Obserwujemy pogłębiający się kryzys zdrowia publicznego w kraju. To zdrowie jest czynnikiem, który determinuje to, czy ludzie są szczęśliwi, czy nie – przytoczyła Joanna Węgrzynowska, menedżerka ds. ESG, Grupa LUX MED. Ważnym zadaniem Indeksu Zdrowych Miast jest, żeby nie sprawdzać, na którym miejscu, które miasto się uplasowało, tylko żeby patrzeć w czasie, jak na poszczególnych obszarach te warunki życia w miastach się zmieniały. Ważne jest, żeby miasta mogły z tego korzystać – podsumowała Węgrzynowska.

Premiera drugiej, najnowszej edycji Indeksu Zdrowych Miast odbędzie się już 21 listopada podczas Open Eyes Economy Summit w Centrum Kongresowym ICE Kraków.

Edukacja nieoczywista i sprawczość

V Kongres Miasto – Woda – Jakość Życia to także szereg inicjatyw edukacyjnych, które stanowią kluczową rolę w budowaniu świadomości klimatycznej i zmian, jakie muszą zajść. W myśl tego działają projekty Code for Green czy Code for Blue, które budują swoje działania na zrozumieniu procesów, dialogu, praktyce, rozbudzaniu kreatywności i sprawczości. Według nas tak powinna wyglądać szkoła. Tak, że nauczyciel jest mentorem, a nie tylko oceniającym – mówi Piotr Nieznański, doradca zarządu ds. środowiska, Fundacja Forum Inicjatyw Społecznych, Program Code For Blue. Idealnym przykładem edukacji nieoczywistej jest też Młodzieżowy Wodny Okrągły Stół, podczas którego uczniowie szkół średnich zaprezentowali swoje „zielone” projekty, które nie tylko korzystnie wpływają na najbliższe otoczenie, ale także promują szacunek do wody i zrównoważony styl życia. Zwycięski projekt dotyczący ogrodu deszczowego na terenie szkoły, instalacji zbiorników na deszczówkę i współpracy z działkowcami został zaprezentowany podczas Kongresu przez pomysłodawców – licealistów z XIV LO we Wrocławiu.

Wodny ranking miast polskich

Jak co roku, podczas Kongresu odbyła się premiera Water City Index 2023 (wydawcy: Fundacja GAP, Arcadis Polska) i gala wręczenia statuetek laureatom wygranych miast. Zaraz po wręczeniu nagród odbyła się dyskusja nad dokumentem programowym III Wodnego Okrągłego Stołu „Zarządzanie wodą w sytuacjach kryzysowych”, w której udział wzięli przedstawiciele wyróżnionych w Water City Index 2023 miast: Wrocławia, Krakowa, Olsztyna, Słupska.

Podczas dyskusji sformułowano kluczowe rekomendacje dotyczące poprawy i wsparcia systemu ochrony Odry i innych polskich rzek przed zagrożeniem ekologicznym. To, co jest kluczem do zrozumienia jej złożoności, fenomenu i niezwykłości, jest spojrzenie od źródła i uświadomienie sobie, że to nie jest tylko niemiecko polski problem – powiedział prof. dr hab. Jacek Purchla z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie podczas sesji „Odra – rzeka bez granic”. Trzeba być świadomym, że to, co dla nas jest piękne, często jest zagrożone – zaznaczył dr Lothar Quinkenstein z Collegium Polonicum w Słubicach.

Fot. materiały prasowe

Kongres Miasto – Woda – Jakość Życia jest inicjatywą ruchu ekonomii wartości Open Eyes Economy. Organizatorami IV edycji Kongresu są: Miasto Wrocław, MPWiK we Wrocławiu, Fundacja GAP w Krakowie, Politechnika Wrocławska, Convention Bureau Wrocław.

Portal inzynieria.com znalazł się wśród patronów medialnych wydarzenia. Z kolei Wydawnictwo INŻYNIERIA pełni rolę patrona medialnego Water City Index 2023

Przeczytaj także: Water City Index 2023. Jak wypadamy na tle Europy?