Przez ostatnie lata mówiliśmy, że w Polsce buduje się zbyt wolno i zbyt drogo. Wskazywaliśmy też na niedostateczne finansowanie inwestycji zapisanych w przyjętym przez poprzedni rząd programie budowy dróg. Dziś przedstawiamy pakiet rozwiązań, które doprowadzą do usprawnienia procesu budowy dróg i obniżenia jego kosztów, co pozwoli nam na realizację wszystkich inwestycji zapisanych w programie – powiedział 7 kwietnia minister infrastruktury i budownictwa Andrzej Adamczyk podczas prezentacji rekomendacji Komitetu sterującego ds. optymalizacji procesu realizacji inwestycji drogowych.

Zdaniem resortu zagrożeniem dla realizacji Programie Budowy Dróg Krajowych na lata 2014–2023 (PBDK) mogą być roszczenia wykonawców wobec Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) szacowane na 10 mld zł.

Jak powiedział wiceminister infrastruktury i budownictwa Jerzy Szmit, MIB chce zrealizować cały program, "a nawet dołożyć do niego jeszcze inne inwestycje".

W jaki sposób resort infrastruktury chce zdobyć pieniądze na budowę dróg?

Wśród propozycji resortu znajduje m.in. się opracowanie katalogu typowych obiektów inżynieryjnych, co ma pozwolić na budowanie szybciej i taniej takich obiektów jak mosty, wiadukty czy kładki dla pieszych.

Ponadto urządzenia ochrony środowiska (np. ekrany dźwiękoszczelne, przejścia dla zwierząt) mogłyby być finansowane z funduszy ochrony środowiska, a nie z pieniędzy przeznaczonych na inwestycje drogowe. Tego typu urządzenia stanowią obecnie około 10% kosztów wartości kontraktów drogowych.

Wśród źródeł finansowych, które mogłyby zostać wykorzystane przy realizacji programu resort rozważa m.in. wykorzystanie pieniędzy z wydłużenia sieci viaToll.
Rozszerzenie sieci dróg podlegającej opłacie viaToll w tym roku o 150 km powinno przynieść nam zysk 1 mld zł przy kosztach 50 mln zł - powiedział Szmit.

Ponadto resort zastanawia się nad podwyżką opłaty paliwowej.

Więcej na ten temat w tekście: Będzie podwyżka opłaty paliwowej?

Zdaniem wiceministra przygotowane propozycje oszczędności w realizacji zadań inwestycyjnych w wyniku rozstrzygnięcia postępowań przetargowych mogą wynieść około 20% (29 mld zł). Finansowanie obiektów dotyczących ochrony środowiska z pieniędzy przeznaczonych na ochronę środowiska to oszczędność około 10% (15 mld zł), a zwiększenie wpływów z opłaty elektronicznej dałoby od 2 do 5 mld zł w ciągu 10 lat.

Grupy robocze pracowały nad znalezieniem oszczędności

Minister Adamczyk podkreślił, że w PBDK zawarte zostały inwestycje, których koszt oszacowano na 198 mld zł, a limit finansowy wynosił 107 mld zł. Dlatego też z początkiem tego roku w resorcie podjęto inicjatywę, której celem była optymalizacja procesu realizacji inwestycji drogowych ujętych w (PBDK), zarówno w kontekście prawnym i technologicznym, jak też finansowym. Powołano 5 grup roboczych (składających się z przedstawicieli administracji, naukowców i wykonawców): ds. prawa ogólnego, ds. zamówień publicznych, ds. forum kontraktowego, ds. techniki/technologii i ds. finansowania infrastruktury. Ich zadaniem było wypracowanie propozycji rozwiązań w zakresie prawa, zamówień publicznych oraz kwestii technicznych i finansowych, mogących w istotny sposób przełożyć się na zoptymalizowanie całego procesu inwestycyjnego.

Grupy zaprezentowały wyniki swoich dotychczasowych prac i rekomendacje.

Toczące się nadal prace grup roboczych dotyczą m.in. weryfikacji przepisów prawnych i technicznych, zapisów ustawy prawo zamówień publicznych, a także procesu wyboru oraz kwalifikacji wykonawców.

Zaakceptowano następujące propozycje:

• "zmniejszenie minimalnej szerokość pasa dzielącego dróg dwujezdniowych;
• bilansowanie robót ziemnych;
• zwiększenie wykorzystywania lokalnych zasobów kruszyw;
• zwiększenie wykorzystania materiałów z recyklingu;
• zmniejszenie terminów gwarancji na roboty budowlane;
• opracowanie katalogu typowych rozwiązań konstrukcji mostowych;
• wykorzystanie wag preselekcyjnych do dyscyplinowania przewoźników poruszających się po drogach pojazdami przeciążonymi;
• zwiększenie transferu rozwiązań innowacyjnych;
• konieczność oddzielenia finansowania obiektów i urządzeń niezbędnych do prowadzenia ruchu drogowego od finansowania obiektów i urządzeń służących ochronie środowiska;
• konieczność rewizji i powtórnej analizy nadmiernie rygorystycznych zapisów decyzji środowiskowych (DŚU) w zakresie:

        - nadmiernej szczegółowości decyzji DŚU w kwestii rozwiązań technicznych obiektów inżynierskich (efekt: wyeliminowanie ograniczonego wyboru rozwiązań technicznych i technologicznych),
        - nakładania przez organy DŚU wykonania obszernego zakresu monitoringów i analiz pooperacyjnych oraz dodatkowych urządzeń ochrony środowiska ponad te proponowane w raporcie ooś, (efekt: istotne obniżenie kosztów inwestycji);

• zmiana przepisów prawa zamówień publicznych dot. zabezpieczenia należytego wykonania umowy (efekt: obniżenie wartości kontraktów na etapie udzielania zamówienia);
• umożliwienie firmom składania zabezpieczeń w postaci tzw. gwarancji rolowanej oraz doprecyzowanie zakresu prac typu „zieleń” i „zima” przed powierzeniem usługi wykonawcom w kontekście stawek podatku VAT (efekt: istotne obniżenie kosztów utrzymania dróg klasy A i S);
• analiza możliwości PPP w realizacji inwestycji drogowych (efekt: obniżenie partycypacji budżetu centralnego w kosztach realizacji inwestycji drogowych);
• zmiana ustawy o drogach publicznych oraz ustawy o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego w celu umożliwienia finansowania lub dofinansowania między jednostkami samorządu terytorialnego a Skarbem Państwa inwestycji drogowych, w przypadku gdy JST jest zainteresowana współfinansowaniem danej inwestycji drogowej realizowanej nie przez JST;
• zmiana o charakterze doprecyzowującym w związku z różnymi interpretacjami Regionalnych Izb Obrachunkowych.

Zaproponowano również wprowadzenie w ustawie o drogach publicznych dla ministra właściwego do spraw transportu możliwości wydawania i rozpowszechniania wzorców, przykładów i standardów odnoszących się do projektowania, budowy i utrzymania dróg publicznych lub drogowych obiektów inżynierskich, a także do związanych z nimi zamówień publicznych" - podaje resort.

Wśród rekomendacji znalazło się także powołanie Rady Ekspertów działającej przy MIB, obejmującej przedstawicieli zamawiającego i wykonawców oraz związków zawodowych. W zakres jej kompetencji wejdzie wypracowanie „wzorcowej” umowy na realizację zamówienia, jak również wytycznych dotyczących: sporządzania opisów przedmiotu zamówienia oraz prowadzenia postępowań przetargowych.