Skąd się biorą wypadki?

Choć Polska nie jest liderem tragicznego zestawienia, na naszych drogach wciąż jest niebezpiecznie. W 2019 r. zginęło w wypadkach nieco więcej osób niż w 2018 r. Szereg przyczyn wypadków (nie tylko śmiertelnych) jest znany od lat. To, według danych za 2019 r. Biura Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji, najczęściej nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu. W dalszej kolejności niedostosowanie prędkości do warunków ruchu i nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu na przejściu dla pieszych. Do innych powodów należą niezachowanie bezpiecznej odległości, nieprawidłowe wyprzedzanie, manewr skrętu, zmiana pasa ruchu czy wymijanie. Lista przyczyn jest dłuższa, powyższe występują najczęściej.

Zwykle sprawcami wśród kierowców są mężczyźni, najczęściej młodzi, w wieku 18–24 lat. Jednak za wypadki, choć w znacznie mniejszym stopniu, odpowiadają także piesi. Najczęściej przyczyną jest wtargnięcie na jezdnię przed nadjeżdżającym pojazdem (ponad 50% przypadków), poza tym przechodzenie w miejscach niedozwolonych, wyjście na jezdnię zza przeszkody i wejście na pasy przy czerwonym świetle.

Unijne drogi najbezpieczniejsze

W ubiegłym roku w wypadkach drogowych zginęło w Polsce 2909 osób przy 2862 w 2018 r. W UE dane szacunkowe to 22 800 zabitych w 2019 r., o 2% mniej niż rok wcześniej. To oznacza, że prawie 13% ofiar poniosło śmierć w naszym kraju.

Statystyki śmiertelności na drogach w UE. Źródło: Parlament Europejski

Jednak UE jako całość pozostaje najbezpieczniejszym regionem na świecie pod względem bezpieczeństwa na drogach (51 osób zabitych na 1 mln mieszkańców). Celem Komisji Europejskiej jest zredukowanie tego wskaźnika (jak i wskaźnika innych obrażeń) o 50% do 2030 r. Na razie, mimo trendu spadkowego, pojawiła się stagnacja. Dodatkowo między państwami członkowskimi występują znaczące różnice wskaźnika śmiertelności.

Instrumentami mającymi obniżyć feralny wskaźnik mają być połączone środki prawne, odpowiednie finansowanie, normy dotyczących pojazdów i infrastruktury, cyfryzacja i wymiana najlepszych praktyk.

Przeciwdziałania

W kwietniu Parlament Europejski przegłosował wprowadzenie nowych przepisów mających ograniczyć liczbę wypadków. To szereg rozwiązań, takich jak inteligentne dostosowanie prędkości, systemy ostrzegania o spadku poziomu uwagi kierowcy i awaryjny system hamowania. Ponieważ 95% wypadków wynika z błędów ludzi, nowe technologie mają do pewnego stopnia ich wyręczyć. Wprowadzenie innowacji miałoby zmniejszyć liczbę zgonów o 25 tys. i poważnych obrażeń o 140 tys. do 2038 r.

W 2019 r. osiem państw członkowskich osiągnęło historycznie najwyższe tempo obniżania wskaźnika śmiertelności. To Chorwacja, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Łotwa, Luksemburg i Szwecja. Część z nich jednak wciąż znajduje się w czołówce państw o wysokiej liczbie zabitych na drogach.

Śmiertelne wypadki drogowe w Europie – liczba osób na 1 mln mieszkańców

Źródło: Komisja Europejska

Tabela została opracowana na podstawie tymczasowych danych dla niektórych krajów. Ostateczne dane zostaną opublikowane jesienią i mogą ulec niewielkim zmianom.

Wartości zmian procentowych wyliczone zostały na podstawie danych o bezwzględnej liczbie ofiar śmiertelnych. Dane dotyczące Unii Europejskiej nie uwzględniają już Wielkiej Brytanii.

Najlepsi i najgorsi

Najbezpieczniej jeździ się w państwach spoza Unii – na Islandii, w Norwegii, Szwajcarii i Wielkiej Brytanii. W UE najlepsze okazały się Szwecja i Irlandia – poniżej 30 ofiar śmiertelnych na 1 mln mieszkańców. W Rumunii, najbardziej niebezpiecznym kraju, ginie niemal pięć razy więcej osób niż w Szwecji (na 1 mln mieszkańców). Obok Rumunii najgorzej wypadły Bułgaria i Polska. Co więcej, w ubiegłym roku nasz kraj był na piątej pozycji – wyprzedzały nas Chorwacja i Łotwa. W 2019 r. oba te państwa znacząco zmniejszyły wskaźnik śmiertelności na drogach, tymczasem Polska go zwiększyła.

Postęp i regres

Szokującym może być fakt, że liczba zgonów najsilniej wzrosła w Danii – w ciągu roku zwiększyła się o 20%. Także wysoki wzrost nastąpił w Słowenii (13%). Więcej o 6–7% ofiar było na Litwie, Cyprze, Słowacji i w Belgii. Na przeciwnym biegunie znalazły się Szwecja, która w rok obniżyła wskaźnik śmiertelności o niemal jedną trzecią oraz Luksemburg, z gigantyczną poprawą o 39%. Sukcesy osiągnęły także Grecja, Hiszpania, Portugalia, Irlandia, a także trzy kraje bałtyckie (Łotwa, Litwa i Estonia) oraz Chorwacja, choć ten kraj wciąż ma poważny problem z bezpieczeństwem na drogach. Polska, obok Rumunii i Bułgarii, nie ma powodów do zadowolenia.

Przeczytaj także: Największe miasta w Polsce – ranking