Absolwent Wydziału Budownictwa Politechniki Śląskiej w Gliwicach, z którą związany jest do dzisiaj. Już jako student ostatniego roku rozpoczął pracę w charakterze asystenta stażysty w Zakładzie Geotechniki. W roku 1994 obronił pracę magisterską i kontynuował pracę na stanowisku asystenta. Wiosną 2004 obronił pracę doktorską z dziedziny geotechniki i od tego czasu zatrudniony jest na stanowisku adiunkta w Katedrze Geotechniki Politechniki Śląskiej. W ramach pracy dydaktycznej m.in. prowadzi zajęcia z przedmiotu geotechnika dla studentów studiów uzupełniających.
Wybrana specjalizacja naukowa związana jest z wykorzystaniem gruntów antropogenicznych pochodzących z regionu Śląska (odpady górnicze, hutnicze, elektrowniane) w inżynierii lądowej i wodnej. Rozprawa doktorska Jacka Kawalca dotyczyła oceny wytrzymałości odpadów górniczych opracowanej na podstawie pełnowymiarowych niszczących badań in-situ. Tematyka wykorzystania odpadów była przedmiotem wystąpień na kilku międzynarodowych konferencjach. m.in. w USA i w Wielkiej Brytanii. Jest współautorem projektu KBN w zakresie wykorzystania odpadów oraz projektów naukowo-badawczych realizowanych przy współpracy z przemysłem. Łącznie jest autorem lub współautorem 25 publikacji z dziedziny geotechniki.
Równolegle z pracą naukową i dydaktyczną, doktor Kawalec się zajmuje geotechniką również w codziennej praktyce geotechnicznej. Od 1995 roku prowadzi własną działalność gospodarczą w zakresie usług geotechnicznych – firmę GEOKOM, która zaowocowała wykonaniem ponad 400 opracowań z zakresu geotechniki (badania geotechniczne, ekspertyzy, opinie, projekty, wytyczne i nadzory). Z powodzeniem podejmuje się ciekawych wyzwań zawodowych, takich jak: nadzór geotechniczny nad pracami geologicznymi czy obsługa geotechniczna budowy dużych obiektów przemysłowych, handlowych oraz infrastruktury inżynierii sanitarnej realizowanych w ostatnich latach na Śląsku.
Od roku 1999 Jacek Kawalec posiada Indywidualny Certyfikat Polskiego Komitetu Geotechniki. Jako inżynier budowlany posiadający uprawnienia budowlane jest członkiem Śląskiej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa.
Wśród szczególnych zainteresowań zawodowych doktora Kawalca jest zastosowanie geosyntetyków we współczesnej geoinżynierii. Do jego zasług należy też udział w realizacji licznych nowatorskich projektów, takich jak: stabilizacje podłoży obiektów liniowych, naprawa osuwisk, formowanie konstrukcji oporowych z gruntu zbrojonego. Wśród innych inwestycji, z którymi był związany należy wymienić: autostradowy przyczółek mostowy wykonany w technologii gruntu zbrojonego w Czechach oraz jedną z najwyższych w Europie ścian oporowych z gruntu zbrojonego na Słowacji. Doktor Kawalec jest członkiem następujących organizacji: PKG, PZITB, SITK, IGS.