Choć to zamawiający decyduje o zastosowaniu określonych kryteriów oceny ofert, kierując się właśnie specyfiką przedmiotu zamówienia oraz potrzebą uzyskania zamówienia na najkorzystniejszych warunkach, zarówno kryteria te, jak i ich waga winny odnosić się w odpowiednich proporcjach do przedmiotu zamówienia oraz uwzględniać jego specyfikę, ale przede wszystkim wartość dodaną, jaką można uzyskać. Innymi słowy, kryterium nie może odnosić się do takiego parametru, którego nie ma konkurencja, a zysk z jego otrzymania pozostaje bez powiązania z kwotą, jaką trzeba będzie za ten parametr zapłacić.

W konsekwencji oznacza to, iż zamawiający nie może stosować dowolnych i nieuzasadnionych specyfiką zamówienia kryteriów oceny ofert, a także kształtować ich wagi na nieproporcjonalnie wysokim poziomie, tak aby preferować konkretnych wykonawców lub uprzywilejować tylko jedną, specyficzną technologię, która w ostatecznym rozrachunku może nie być ani najbardziej efektywna, ani najtańsza w eksploatacji, czy też po prostu potrzebna i wykorzystywana.

Nie można nie zauważyć, że naruszenie wyrażonej w art. 7 ust. 1 ustawy Pzp może nastąpić także poprzez ustalenie kryteriów oceny ofert, które będą bez uzasadnienia preferowały pewne rozwiązanie. Cechy, właściwości czy funkcjonalności, które oceniane są w kryteriach jakościowych, nie powinny być przypadkowe, ale dotyczyć walorów właściwych dla zamawianego przedmiotu, tj. reprezentatywnych dla jego oceny jakościowej i zapewniających możliwość uznania na ich podstawie, że dany produkt jest „lepszy” od innego, bardziej pożądany, w wyższym stopniu realizujący cele zamawiającego. Może to dotyczyć finalnego rezultatu, dla jakiego zamawiający dokonuje nabycia określonego produktu w trybie zamówienia publicznego, ale także realizacji celów cząstkowych, pewnych partykularnych cech i właściwości zamawianego produktu, i w konsekwencji będzie lepiej korespondowało z celem, dla którego udzielane jest dane zamówienie. Nie chodzi tu więc o jakiekolwiek cechy, ale takie, które mają lub mogą mieć znaczenie użytkowe, ekonomiczne lub inne istotne znaczenie dla zamawiającego.

Kryterium jakościowe nie może być jednak emanacją subiektywnego przekonania zamawiającego. Kryterium to ma bowiem wyrażać najbardziej pożądane, istotne walory przedmiotu zamówienia, musi więc odnosić się do cech, właściwości i sposobu realizacji zamówienia, który jest dla zamawiającego obiektywnie ważny. Zawsze ocena tego, co jest lepsze lub gorsze, będzie dokonywania z określonego punktu widzenia – przez pryzmat potrzeby zamawiającego i możliwości rynku.

Dlatego też konieczna jest duża doza ostrożności przy konstruowaniu tego rodzaju kryterium, co do którego zachodzi bardzo duża niepewność, czy rzeczywiście preferuje rozwiązanie (naj)lepsze. Co więcej, o ostatecznym rezultacie postępowania nie powinno decydować kryterium oderwane od pozostałych elementów wpływających na zastosowane rozwiązanie lub też o nieproporcjonalnie dużej wadze do korzyści, jakie przyniesie jego zastosowanie.

Kryterium jakościowe winno uwzględniać najlepsze rozwiązanie, czyli rozwiązanie najbardziej pożądane z perspektywy celów postępowania i realizacji zamówienia. Istotna jest zatem kwestia, jaki jest powód tego, że dana cecha jest oceniana wyżej lub niżej. Zamawiający nie mogą także zapominać, że opis przedmiotu zamówienia i kryteria oceny ofert zawsze podlegają surowej ocenie pod względem wpływu na zachowanie konkurencji. Zatem nie będzie wystarczającym argumentem autorytatywne stwierdzenie zamawiającego o wyższości jednego rozwiązania nad innym, gdyż dla ustalenia miarodajnego, obiektywnego kryterium jakościowego konieczne jest uchwycenie takiej wartości czy cechy, która decyduje o tym, że pewne rozwiązanie faktycznie uważane jest za lepsze i dlatego winno być wyżej oceniane.