Jak odbywa się przesuwanie budynków? W skrócie mówiąc, najpierw należy „odciąć” obiekt od fundamentów. Potem ustawia się go na szynach oraz rolkach i w ten sposób obiekt może „udać się w podróż”. Równolegle z odcinaniem od starych fundamentów powinna trwać budowa nowych: to także trudne wyzwanie, bo należy pracować z dokładnością co do milimetra, nowe fundamenty muszą być identyczne jak poprzednie.

5. Zurych, Szwajcaria

W 2012 r. w Zurychu przesuwano dwupiętrowy, wybudowany w 1889 r., budynek dawnej dyrekcji Fabryki Maszyn. 80-metrowy obiekt o wadze 6200 ton i szerokości 12 m przesuwano z prędkością 3-5 m/godz. Budowlę transportowano na odległość 60 m po sześciu szynach na stalowych walcach. Przygotowania do tej operacji trwały kilka miesięcy, a samo przesuwanie około 20 godz. Budynek przesunięto na zachód, bo przeszkadzał w poszerzeniu torowiska kolejowego przy stacji Zurich Oerlikon. Pierwotnie obiekt miał zostać rozebrany, ale decyzję zmieniono m.in. po protestach mieszkańców. W przeliczeniu, przeprowadzenie tego projektu pochłonęło 43,7 mln zł.

4. Warszawa, Polska

Historia Pałacu Lubomirskich sięga przełomu XVII i XVIII w. W 1970 r. uznano, że jego położenie należy zmienić z uwagi na warunki urbanistyczne. Zdecydowano o przesunięciu: chodziło o to, by obiekt zasłonił Halę Gwardii i zamknął główną aleję grodu Saskiego. Najpierw budowlę odcięto od fundamentów, a potem przesuwano na specjalnych kratownicach i szynach ułożonych na ławach żelbetowych. 16 torowisk rozmieszczono w odstępach od 2,95 m do 6,14 m.

Miniatura Pałacu Lubomirskich w Parku Miniatur Województwa Mazowieckiego, przedstawiająca operację przesuwania. Fot. Pankracy/Wikimedia

Główną operację rozpoczęto 30 marca, a zakończono 18 maja. W efekcie budowlę obrócono o 74 stopnie; część kratownic i podtorza została pod nią. Pomysłodawcą był Marian Spychalski, a pracami kierował Aleksander Mostowski. Choć budynek o wymiarach 16 x 65m, kubaturze 20,2 tys. m³ i masie 8000 ton przesuwano w trudnych warunkach gruntowych (drobne piaski i pyły piaszczyste przykryte warstwą gruzu, piasku i śmieci), to operacja przebiegła bez większych kłopotów

3. Warszawa, Polska

W 1960 r. postanowiono przebudować al. Świerczewskiego (obecnie aleja Solidarności). Problemem okazał się jednak zbudowany w latach 1682-1732 kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Zabytkowa świątynia uniemożliwiała poszerzenie jezdni (grubość ścian poprzecznych i podłużnych około 1 m; bryła budynku - 33 m długości, 22 m szerokości, 18 m wysokości do miejsca odcięcia od fundamentów). Całkowity ciężar przesuwanego obiektu wynosił około 6800 ton. Polityczny koszt rozbiórki kościoła komunistyczne władze uważały za wysoki, obawiano się protestów, dlatego zdecydowano się na przesunięcie.

Źródło: Muzeum Historii Polski

Źródło: Muzeum Historii Polski

Odcinanie budynku od fundamentów prowadzono w podziemiach kościoła, w bardzo trudnych warunkach (wysokość piwnic wynosiła zaledwie 165 cm).

Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Fot. Adrian Grycuk/Wikimedia

Przesuwanie kościoła rozpoczęto 1 grudnia 1962 r. o godz. 0:55. Średnia prędkość wynosiła 93 mm na min. O godz. 4:42 kościół znalazł się na nowym miejscu, w 227 min pokonując 21 m. Było to pierwsze w Europie i trzecie na świecie przesunięcie obiektu sakralnego.

2. Indianapolis, USA

W 1930 r. w Indianapolis przesunięto ważący 11 tys. ton 8-piętrowy budynek stacji telefonicznej. W tym przypadku chodziło o to, by jak najlepiej wykorzystać potencjał terenu: istniejący obiekt przesunięto do tylnego rogu działki, dzięki czemu od strony ul. Meridian powstała nowa budowla. Przy przesuwaniu obiektu na wprost wykorzystano ręcznie obsługiwane śruby podporowe: za każdą z osobna odpowiadała inna grupa mężczyzn, którzy sześć razy przekręcali uchwyty pod kątem 90 stopni w około 30 sekund, a następnie odpoczywali, także przez pół minuty. Każda taka podoperacja powodowała przesunięcie budynku o około 3/8 cala. Z kolei obrót budowli przeprowadzono za pomocą kabli przymocowanych do stacjonarnego silnika parowego. Cały proces trwał około miesiąca.

1. Moskwa, Rosja

W 1935 r. ogłoszono generalny plan rekonstrukcji Moskwy, który zakładał i określał nowe granice ulic w centrum. Pierwotnie wyburzone miały zostać wszystkie budynki poza tzw. czerwoną linią. Architekci, pod przywództwem Emmanuela Gendela, zaproponowali jednak inne rozwiązanie – przesunięcia budynków. Dzięki temu np. ówczesną ulicę Gorkiego można było poszerzyć do 50-60 m. W taki sposób przed zburzeniem uratowano m.in. Sawińskie Podworie, czyli trzypiętrowy budynek obecnie znajdujący się pod adresem ul. Twierskaja 6. Ważący 23 tys. ton obiekt przesunięto 50 m w głąb podwórza, a dla podkreślenia sowieckiej myśli technicznej nocami dokonywano tego wraz z ludźmi w środku.

Przygotowania do tej operacji trwały kilka miesięcy: trzeba było m.in. podciąć stary i zbudować nowy fundament, a także ułożyć szyny przypominające kolejowe, po których miano przesuwać budynek. Przesuwanie, za pomocą dźwigników elektrycznych, rozpoczęło się 4 marca 1939 roku o godz. 2.03 w nocy. Najpierw dom ustawiono na szynach, a potem, stopniowo, w ciągu trzech dni przesuwano.

pl.sputniknews.com

Inne przykłady z Moskwy? W 1940 r. w zaledwie 41 min, przemieszczono budynek Rady Moskwy (obecna siedziby merostwa, ul. Twerska 13): za pomocą dwóch wciągarek i 25 podnośników zmienił położenie o 14 m, co ważne - wraz z piwnicą (szyny rozłożono na dnie głębokiego na 4 m rowu). W tym samym roku przesunięto szpital okulistyczny, który znajdował na ul. Gorkiego: obiekt o wadze 13,3 tys. ton przetransportowano o 93,3 m (obecny adres: Mamonowski Pereułek 7).

Łącznie  w latach 1936-1941 w Moskwie przesunięto 22 budynki o łącznej kubaturze 300 tys. m³. Dla Rosjan dodatkowym bodźcem była możliwość pobicia rekordu USA z Indianapolis.

W historii operacji przesuwania budynków przeprowadzono już wiele. Można jednak być pewnym, że na tym nie koniec, bo w stale rozwijających się miastach tego typu projektów na pewno nie zabraknie także w przyszłości.  

Przeczytaj także: Najwyższe budynki świata – ranking