Obecnie maszyny budowlane projektowane i produkowane są pod kątem spełnienia wymogów Stage V, czyli unijnej normy dotyczącej zanieczyszczeń emitowanych przez silniki spalinowe – maszyn mobilnych nieporuszających się po drogach publicznych. W normie zawarto zapisy dotyczące granicznych wartości oraz homologacji. Celem jest ograniczenie emisji tlenków węgla i azotu, węglowodorów czy zawartości cząstek stałych w spalinach.

Dbając o środowisko…

Dziś większość firm budowlanych nie wyobraża sobie pracy bez koparko-ładowarki, czyli jednej z najbardziej uniwersalnych maszyn, której opracowanie w pewnym stopniu zrewolucjonizowało cały światowy rynek. Brytyjska firma JCB, która w przeszłości jako pierwsza na świecie zaprezentowała koncepcję koparki-ładowarki, właśnie wprowadza nowy model – 3CX ECO.

Maszynę 3CX ECO wyposażono w kompaktowy silnik o mocy 55 kW i 440 Nm momentu obrotowego (10% wzrostu w stosunku do poprzedniego modelu). 3-litrowy, zgodny z normą Stage V, wysokoprężny silnik zastąpił rozwiązanie 4,4-litrowe (Stage IV). Mniejsza pojemność przy jednocześnie zwiększonej wydajności pozwalają na oszczędzenie do 7% paliwa. Co znamienne, nowy silnik osiąga rygorystyczne wymagania normy EU Stage V bez potrzeby stosowania roztworu DEF (ang. Diesel Exhaust Fluid) lub jakiejkolwiek formy uzdatniacza. Jest też wyposażony w katalizator utleniający (DOC) i filtr cząstek stałych (DPF) o żywotności do 8000 godzin. Kontrola regeneracji odbywa się automatycznie – może być prowadzona przez standardowy system telemetryczny LiveLink.

Dla wypełnienia najnowszych wymagań ekologicznych, aby jeszcze bardziej zmniejszyć zużycie paliwa (i opon), modele 3CX, 4CX i 5CX wyposażono w automatyczny napęd na dwa koła, który pozwala maszynie na samodzielne przełączanie napędu z 4WD na 2WD. Dzięki temu maksymalna moc i napęd wykorzystywane są tylko wtedy, kiedy zachodzi konieczność kopania lub spychania. Kiedy jednak maszyna odjeżdża z miejsca pracy, następuje automatyczne przełączenie się na tryb 2WD (prędkość, przy której nastąpi ta zmiana, może być ustawiona przez operatora na bocznym wyświetlaczu). Inną z ważnych funkcji jest Auto Stop, która automatycznie wyłącza silnik, kiedy ten pracuje na biegu jałowym (tym samym zmniejszając zużycie paliwa i ograniczając emisję spalin). Wyłączenie może być ustawione lub regulowane przez operatora za pomocą wyświetlacza w kabinie.

Firma JCB wprowadza właśnie na rynek także koparko-ładowarki 3CX, 4CX i 5CX PRO, w przypadku których również wykorzystano silniki zgodne z normą Stage V. 4,4-litrowy silnik JCB 444 zastąpiono mocniejszym, 4,8 litrowym rozwiązaniem JCB 448. Moc 68 kW (91 KM) podniesiono do 81 kW (109 KM); zdecydowano się też na moment obrotowy 516 Nm. Warte podkreślenia jest zastosowanie katalizatora utleniania oleju napędowego i połączenia selektywnej redukcji katalitycznej/filtra cząstek stałych (SCR/DPF) o żywotności do 8000 godzin. Także w tym przypadku system telemetryczny LiveLink firmy JCB monitoruje również regenerację DPF. W Polsce autoryzowanym przedstawicielem firmy JCB jest spółka Interhandler.

… i o bezpieczeństwo

Plac budowy niesie ze sobą także ryzyko związane z wypadkami. Statystyki pokazują, że w ogólnie rozumianym budownictwie do tego typu zdarzeń dochodzi sześć razy częściej niż w górnictwie. To dlatego, że na każdej budowie w jednym momencie prowadzonych jest wiele procesów, a tylko chwila nieuwagi wystarczy do nieszczęścia. Do jednych z najczęstszych rodzajów wypadków zalicza się te, do których dochodzi w trakcie pracy „pod ruchem” czy w pobliżu sprzętu ciężkiego (wejście pracownika w strefę pracy takich maszyn).

Producent koparko-ładowarek 3CX, 4CX i 5CX zdecydował się wprowadzić nowe rozwiązania także w tym zakresie. W dach kabiny wbudowano cztery sygnalizatory LED, dzięki czemu wyeliminowano konieczność stosowania elementów magnetycznych lub nawiercenia maszyny. LED-owe sygnalizatory są świetnie widoczne pod każdym kątem, co wpływa na poprawę bezpieczeństwa na placu budowy. Dodatkowo, dzięki takiemu rozwiązaniu, operator nie musi instalować ich sam każdorazowo przed rozpoczęciem pracy – co mogłoby być uciążliwe szczególnie zimą czy w deszczowe dni.

Poza tym, w kabinie Command Plus zastosowano żółte uchwyty (ułatwia to ich dostrzeżenie) i większe lusterka wsteczne (poprawa widoczności; lepsza widoczność podczas manewrowania). Ulepszono również kwadratowe reflektory robocze – teraz umożliwiają jeszcze większą regulację kąta pracy. Opcjonalnie można dobrać również reflektory LED – otrzymujemy wtedy aż 10 reflektorów roboczych w technologii LED i zapewniamy operatorowi maksymalne oświetlenie obszaru roboczego.

Bezpieczeństwo na placu budowy zależy także od samego komfortu pracy operatorów maszyn, dlatego wnętrze kabiny koparko-ładowarek JCB podzielono kolorystycznie: ciemniejsza szarość w dolnej, a jaśniejsza w górnej jej połowie. Taki podział zwiększa poczucie przestronności, oznacza spokojne, wygodne miejsce pracy. Z myślą o ograniczeniu zmęczenia operatorów wprowadzono też inne rozwiązania.

Funkcja Auto Seat Select (dostępna w maszynach wyposażonych w joysticki) automatycznie rozpoznaje, w którą stronę zwrócony jest fotel, eliminując konieczność wybierania funkcji, gdy operator zmienia pozycję z przedniej na tylną. Dodatkowe oświetlenie po obu stronach maszyny wokół stopni zapewnia łatwiejsze wchodzenie oraz opuszczenie maszyny w ciemności. W modelach z joystickami dostępne są też autostabilizatory, które poza podnoszeniem, odpowiadają także za wysuwanie, zatrzymując się w momencie zetknięcia z podłożem. Autopoziomowanie pozwala maszynie szybko znaleźć odpowiednią pozycję roboczą na nierównym podłożu. Wybór prędkości obrotowej silnika podczas jazdy umożliwia funkcja Auto Drive (nowa dźwignia pod przełącznikiem wyboru kierunku jazdy).

Budownictwo jest jednym z sektorów, który ma największy wpływ na rozwój gospodarki. Poza stałymi wpływami z podatków do budżetu, firmy produkujące maszyny budowlane mają także coraz bardziej znaczący wkład w zapewnienie przyszłym pokoleniom czystego środowiska, przy czym w tę samą stronę musi iść cały rynek usług budowlanych.