Koło zębate pasowe – budowa

Jak wspomniano we wstępie koła zębate pasowe to części maszyn, które służą do przenoszenia ruchu. Warto podkreślić, że odbywa się to bez poślizgu, co umożliwiają zęby, które są rozmieszczone na obwodach dwóch współpracujących ze sobą kół, czyli przekładni zębatej. Jak zbudowane są koła pasowe zębate? Otóż, tworzy je wieniec zębaty, piasta oraz łączący je specjalny łącznik. Wieniec zębaty składa się natomiast z zębów oraz wieńca, z którego one wystają. Przestrzeń pomiędzy zębami nazywana jest wrębami.

W tym miejscu warto podkreślić, że istnieją także koła pasowe zębate, które nie posiadają łącznika. W tym przypadku wieniec zębaty pełni jednocześnie rolę piasty, a tego typu rozwiązania nazywane są zębnikami. Tego typu budowę posiadają z reguły małe koła posiadające małą średnicę oraz niewielką ilość zębów. Zębnik jest zazwyczaj nacięty bezpośrednio na wale stanowiąc jego integralną część. Może być również osadzony na nim za pomocą połączenia wciskowego.

Rodzaje kół zębatych pasowych

Koła zębate pasowe dzieli się na walcowe oraz stożkowe, a podział ten wynika z kształtu geometrycznego bryły, na której nacięte zostały zęby. Należy jednak podkreślić, że każdy rodzaj koła zębatego pasowego posiada kilka typów, które określa się w oparciu o rodzaj uzębienia. W efekcie podział wygląda następująco:

1. Koła walcowe:

• o zębach prostych - które posiadają uzębienie nacięte równolegle do osi koła,
• o zębach skośnych - które posiadają zęby nacięte pod odpowiednim kątem do osi koła,
• o zębach daszkowych - w przypadku których na szerokości koła uzębienie tworzą odcinki zbudowane z zębów skośnych (bądź śrubowych) lewych lub prawych,
• z uzębieniem wewnętrznym - w przypadku których na wewnętrznej powierzchni walca znajdują się zęby proste lub skośne;
• zębatka - będąca wycinkiem koła walcowego o nieskończenie dużej średnicy, co powoduje, że okrąg tego koła jest linią prostą;

2. Koła stożkowe:

• o zębach prostych - które posiadają uzębienie nacięte wzdłuż tworzącej stożka,
• o zębach skośnych - których żeby są nacięte pod odpowiednim kątem do tworzącej stożka,
• o zębach krzywoliniowych - w przypadku których linie nie stanowią linii prostych,
• płaskie - nazywane także zębatką pierścieniową bądź koronową. Kąt stożka podziałowego wynosi w tym przypadku 90º.

Na co zwrócić uwagę przy zakupie koła zębatego pasowego?

Przy zakupie koła zębatego pasowego należy zwrócić uwagę przede wszystkim na jego odpowiednie dopasowanie do konkretnej przekładni. Uwzględnić trzeba w tym przypadku parametry koła, do których zalicza się:

• z – liczbę zębów,
• d – średnicę podziałowa,
• da – średnicę wierzchołkowa,
• df – średnicę stóp, średnica okręgu przechodzącego przez dna wrębów,
• db – średnicę koła zasadniczego,
• p – podziałkę obwodowa,
• pb – podziałkę zasadnicza,
• m – moduł zęba,
• s – szerokość zęba,
• h – wysokość zęba, suma wysokości głowy i stopy zęba,
• ha – wysokość głowy zęba,
• hf – wysokość stopy zęba,
• c – luz wierzchołkowy, zwykle 0,2 modułu.

W tym miejscu należy podkreślić, że niewłaściwy dobór koła zębatego pasowego do przekładni może skutkować poważnym uszkodzeniem maszyny. W związku z tym przed zakupem należy prawidłowo zmierzyć wszystkie parametry koła, co zagwarantuje, że będzie ono pasowała do danego urządzenia.

Podsumowując należy stwierdzić, że koła zębate pasowe to elementy maszyn, które mogą różnić się nie tylko budową, ale także wieloma parametrami. W związku z tym istotny jest odpowiedni dobór do konkretnego urządzenia, co zapewni jego prawidłowe działanie.