Nacisk na poprawę stanu dróg w Polsce wynika nie tylko z faktu zbliżającego się Euro 2012 ale przede wszystkim z powodu zobowiązań, jakie nasz kraj ma w związku z członkostwem w Unii Europejskiej.

Ustanowione zostały różne tryby budowy, naprawy i zarządzania drogami publicznymi w zależności od rodzaju drogi, tzn. tego, czy jest drogą krajową, wojewódzką, powiatową czy gminną.

Drogowe spółki specjalnego przeznaczenia zgodnie z ustawą z 12 stycznia 2007 r. (Dz.U. z 2007 r. nr 23, poz. 136) są spółkami celowymi a ich przedmiotem działalności jest budowa i zarządzanie lub wyłącznie zarządzanie drogami krajowymi. Podstawą do ich powołania było kwestia przyspieszenia budowy dróg oraz ich eksploatacja.

Założono, że inwestycje drogowe będą sprawniej realizowane wówczas, gdy będzie za nie odpowiedzialny konkretny podmiot, a w tym wypadku spółka drogowa. Realizacja tego pomysłu ma odciążyć GGDKiA oraz spowodować zwiększenie wykorzystania środków unijnych, jakie są do dyspozycji w latach 2007-2013.

"Spółki drogowe mogą działać wyłącznie w formie spółek akcyjnych. Zawiązywane są przez ministra infrastruktury, który ustala statut spółki, oraz w imieniu Skarbu Państwa obejmuje wszystkie jej akcje. Kapitał zakładowy spółek drogowych nie może wynosić mniej niż 1 mln zł, przy czym wkład pieniężny nie może być niższy niż 500 tys. zł. Akcje spółek drogowych są imienne. Członków zarządu spółki drogowej powołuje i odwołuje minister infrastruktury spośród osób posiadających odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie w zakresie zarządzania, finansów, drogownictwa lub transportu drogowego. Rada nadzorcza spółki drogowej również powoływana jest przez ministra. W jej składzie powinna znaleźć się jedna osoba wyznaczona przez ministra finansów, jedna osoba wyznaczona przez ministra do spraw rozwoju regionalnego oraz jedna osoba wyznaczona przez GDDKIA. W sprawach nieuregulowanych ustawą o spółkach drogowych stosuje się przepisy kodeksu spółek handlowych. Ustawa o spółkach drogowych umożliwia prywatyzację spółek drogowych pod warunkiem uprzedniej zgody Rady Ministrów" - wyjaśnia "Gazeta Prawna".

W ramach zadań spółek będzie przygotowanie oraz realizacja przedsięwzięć drogowych, co wiąże się z budową, przebudową, remontem, utrzymaniem, ochroną i zarządzaniem drogami krajowymi poza drogami krajowymi w miastach na prawach powiatu, zarządzanych przez prezydenta miasta.
Spółka drogowa będzie mogła nabywać nieruchomości w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa oraz gospodarować nieruchomościami przeznaczonymi lub zajętymi pod drogi na podstawie zapisów umowy zawartej między spółką drogową a ministrem infrastruktury.

Spółki drogowe będą finansowane środków budżetowych państwa, z bezzwrotnych funduszy pochodzących z Unii Europejskiej i środków Krajowego Funduszu Drogowego. Spółka drogowa jak również Skarb Państwa będą mogły na cele spółek drogowych zaciągać pożyczki czy kredyty oraz emitować obligacje.

Swą działalność spółka drogowa może finansować ze środków własnych ale też może pozyskiwać fundusze na ten cel np. z pobierania opłat za przejazd autostradami lub za przejazdy obiektami mostowymi i tunelami zlokalizowanymi w ciągach dróg krajowych, w sytuacji, gdy umowa zawarta z ministrem infrastruktury zawiera odpowiednie zapisy w tym zakresie.

Kwestię wynagrodzenia spółek drogowych reguluje umowa pomiędzy spółką a ministrem infrastruktury. Spółce drogowej będzie przyznawane wynagrodzenie prowizyjne za wykonanie przedsięwzięcia drogowego w wysokości do 3,5% wartości inwestycji drogowej.

Spółka nie będzie otrzymywać takiego wynagrodzenia, jeśli w umowie zostanie określone, że spółka drogowa pobiera opłaty za przejazd autostradą czy innymi obiektami i ma z tego tytułu przychody. Spółka drogowa będzie mogła także budować np. hotele i stacje benzynowe i zarządzać nimi a wynagrodzeniem będą tu zyski z prowadzenia tej działalności.

To tylko niektóre z ważnych zasad funkcjonowania drogowych spółek specjalnego przeznaczenia.