10. Wielki Kanał Brdy – 21 km

Zbudowany w XIX w. kanał łączy Brdę w Zaporze i basen w Barłogach – kolonii w powiecie tucholskim, leżącej na obszarze Tucholskiego Parku Krajobrazowego. Jego walor przyrodniczy jest nieoceniony – kanał został zbudowany, by nawodnić łąki czerskie w Borach Tucholskich. Turyści mogą korzystać z jego uroków, płynąc malowniczym szlakiem kajakowym lub wchodząc na 15-metrową wieżę widokową w pobliskim Fojutowie.

9. Kanał Bydgoski – 24,7 km

Kanał Bydgoski został zbudowany w latach 70. XVIII w. i jest dziś najstarszym czynnym śródlądowym kanałem wodnym w Polsce. Swój początek ma w Bydgoszczy, koniec zaś w Nakle nad Notecią i łączy dopływami Wisłę i Odrę. Ma blisko 25 km długości i jest zasilany wodą z Kanału Górnonoteckiego oraz cieków i potoków z doliny bydgosko-nakielskiej. Ma sześć śluz żeglugowych, pięć przegród, jaz do odprowadzania nadmiaru wody, syfon przeprowadzający wody potoku Flis, kanał zasilający i ścieżki holownicze. W latach 20. i 30. ub. wieku był „wodną” chlubą państwa. Do dziś uważany jest za jeden z najpiękniejszych polskich kanałów wodnych.

8. Kanał Górnonotecki – 25 km

25-kilometrowy kanał żeglugowy położony jest w woj. kujawsko-pomorskim pomiędzy miejscowością Antoniewo nad Notecią i Lisi Ogon nad Kanałem Bydgoskim. To właśnie bydgoski kanał przyczynił się do powstania cieku nad górnym odcinkiem Noteci. Jego funkcją jest zaopatrywać w wodę ciek, który ma swój początek w Bydgoszczy, a przy okazji łączyć jeziora kujawskie i wielkopolskie z drogą wodną Wisła-Odra. Kanał Górnonotecki posiada sześć śluz, które pomagają statkom pokonać blisko 14-metrowy spad na trasie w kierunku Kanału Bydgoskiego.

7. Młynówka Malborska (Kanał Juranda) – 29,3 km

Jeden z najstarszych polskich kanałów wodnych swoją historią sięga XIII w. – jak podają źródła, został zaprojektowany i wykonany został przez Krzyżaków. Podobno budowa ta zajęła zakonowi aż 50 lat. Wszystko z powodu konieczności podniesienia poziomu wody w jeziorze i trudnej trasy, biegnącej przez wzgórza i nad doliną. Celem tej średniowiecznej "inwestycji" było dostarczenie wody do zamku w Malborku. Ciek łączy jezioro Dzierzgoń z Nogatem i nie jest dostępny dla żeglugi.

6. Kanał Ślesiński – 32 km

Długi na 32 km kanał łączy rzekę Wartę z jeziorem Gopło. Przepływa przez 23 miejscowości, a w jego skład wchodzą cztery jeziora i tyle samo śluz. Tzw. kanał Warta-Gopło powstał w 1949 r. Po wodach kanału można poruszać się łodziami motorowymi, dlatego jest on popularnym celem turystyki wodnej.

5. Kanał Gliwicki – 40,6 km

Mający swój początek w Kędzierzynie-Koźlu kanał żeglugowy powstał w połowie lat 30. ub. wieku w miejscu Kanału Kłodnickiego. Łączy Odrę z Portem Gliwice. Na jego obszarze znajduje się sześć śluz oraz dwupoziomowe skrzyżowanie z rzeką – tzw. syfon Kłodnicy, która przepływa pod kanałem (to jedno z trzech takich skrzyżowań w Polsce).

4. Kanał Bachorze – 46 km

Zwany także Kanałem Piastowskim ciek znajduje się na terenie Kujaw i jest jednym z największych dopływów jeziora Gopło. Kanał łączy Noteć na wysokości Kruszwicy i dopływa do Zgłowiączki, lewobrzeżnego dopływu Wisły, w Brześciu Kujawskim. Ten wiekowy fragment drogi wodnej (pierwsze wzmianki o jego istnieniu pochodzą z XIII w.) kiedyś był szlakiem żeglownym, dziś ma charakter melioracyjny. Kanał Bachorze wchodzi w skład Pętli Kujawskiej – popularnego szlaku kajakowego.

3. Kanał Elbląski – 84,2 km

Żeglowny kanał wodny w woj. warmińsko-mazurskim został zbudowany w połowie XIX w. Łączy Elbląg z Ostródą (długość trasy to 84,2 km), ale w jego skład wchodzą też liczne jeziora (m.in. Jeziorak i Druzno), śluzy oraz pochylnie (to dlatego w niektórych źródłach można spotkać się z informacją, że Kanał Elbląski jest długi na 151,7 km). Pochylnie te, a właściwie szynowe wyciągniki napędzane siłą przepływu wody, są unikatowe na skalę europejską. Dzięki nim turyści mogą skorzystać z wyjątkowej atrakcji: "przepłynięcia statkiem po trawie" (tzw. suche etapy trasy). Kanał Elbląski jest obszarem chronionym.

2. Kanał Augustowski – 101 km

Najbardziej malowniczy kanał wodny w Polsce powstał pod koniec lat 30. XIX w. i łączy Biebrzę z Niemnem, ale na swojej drodze „spotyka” całą grupę mniejszych rzek, m.in. Nettę i Czarną Hańczę. W obrębie kanału znajduje się aż 18 śluz, a jego całkowita długość to 101 km, z czego 19 km przebiega poza granicą Polski (Białoruś). Z uwagi na fakt, iż kanał tworzą także jeziora augustowskie (jest ich 12) z licznymi kąpieliskami, jego obszar jest częstym celem wypoczynku turystów z całej Polski. Jedną z jego największych atrakcji są rejsy statkami Żeglugi Augustowskiej. Kanał Augustowski uważany jest za zabytek i pomnik historii – jest częścią Szlaku Batorego.

1. Kanał Wieprz-Krzna – 139,9 km

Najdłuższy kanał wodny w Polsce znajduje się we wschodnim regionie kraju, w woj. lubelskim. Swój początek ma w miejscowości Borowica koło Krasnegostawu i łączy Wieprz z Krzną na wysokości Międzyrzeca Podlaskiego. Kanał powstał na przełomie lat 50. i 60. XX w. Na jego obszarze znajdują się zbiorniki retencyjne oraz sztuczne zbiorniki wodne, m.in. Mosty, Zahajki, Podedwórze i Żelizna. Melioracyjny kanał nie jest dostępny dla żeglugi. Według najnowszych badań kanał Wieprz-Krzna ma negatywny wpływ zarówno na środowisko naturalne, jak i rolnictwo. Chodzi m.in. o nieprawidłowe funkcjonowanie rowów melioracyjnych, czego konsekwencją jest osuszanie wierzchniej warstwy gleby, a co za tym idzie, zahamowanie jej mineralizacji i rozwoju flory.

Zobacz także: 13 lat - czy to wystarczy, by żegluga śródlądowa znowu funkcjonowała? [wywiad]