Jednym z największych zagrożeń w wypadku wystąpienia pożaru jest dym oraz trujące gazy procesu spalania. Większość ofiar pożarów w budynkach mieszkalnych oraz użyteczności publicznej to ofiary zatrucia dymem. Dym bardzo szybko i łatwo rozprzestrzenia się w pomieszczeniach zamkniętych, powoduje to szybkie odcięcie drogi ewakuacji, utrudnienie orientacji i spowolnienie działań ratunkowych. Systemy oddymiające efektywnie usuwają zadymienie dróg ewakuacyjnych, wymiernie przyczyniając się do ratowania zdrowia i życia ludzkiego. System oddymiania ułatwia również działania służb ratunkowych oraz zmniejsza straty materialne spowodowane osiadającą sadzą.

Wyróżniamy dwa systemy oddymiania klatek schodowych:

• system oddymiana grawitacyjnego – wykorzystuje naturalny przepływ powietrza i dymu, wywołane ciągiem termicznym oraz właściwościami dymów pożarowych. Do odprowadzenia produktów spalania stosujemy tutaj klapy dymowe (na stropie) i/lub ścienne otwory oddymiające (choć przez wysoką podatność na wpływ wiatru, ścienne otwory oddymiające nie są zalecane). System grawitacyjny jest najczęściej stosowanym obecnie systemem oddymiania. Ważnym jego elementem jest tzw. napowietrzanie. Polega ono na automatycznym otwarciu za pomocą siłowników elektrycznych lub pneumatycznych odpowiednich okien, drzwi, bram. Rodzaj zastosowanego siłownika ma bardzo duże znaczenie i wpływ na funkcjonowanie oraz możliwości systemu. Siłownik pneumatyczny wymaga po każdorazowym użyciu wymiany zbiornika z materiałem pędnym oraz ręcznego zamknięcia danego okna lub klapy(często są to działania mocno utrudnione ze względu na skomplikowany dostęp do urządzenia, np. w przypadku okien dachowych w wysokich klatkach schodowych). Natomiast rozwiązanie sterowane silnikiem elektrycznym daje o wiele szersze możliwości wykorzystania systemu oddymiania. Zdalne otwieranie i zamykanie, bezproblemowe testy działania, brak konieczności serwisowania po każdorazowym zastosowaniu lub teście. Dodatkowo, jeśli centrala systemu oddymiania daje takie możliwości, można wykorzystać elementy systemu do np. przewietrzania pomieszczeń. Przy zastosowaniu opcjonalnej stacji pogodowej uzyskujemy zabezpieczenie przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Przykładowo uniemożliwi zalanie pomieszczeń podczas przewietrzania lub uszkodzenie klapy przez silny wiatr. Odpowiednio skonfigurowany i wyposażony system uniemożliwi wystąpienie takich zdarzeń, reagując na zmiany pogody.

• system oddymiania z nawiewem mechanicznym – wymuszony przepływ powietrza i dymu do punktu jego odbioru przez działanie mechanicznego nawiewu. Stosujemy wentylatory, klapy dymowe i/lub ścienne otwory oddymiające. Jest to rzadziej spotykany typ instalacji, stosowany głownie w obiektach wysokich, garażach podziemnych i tunelach.

Efektywność systemu oddymiania zależy od czynników wewnętrznych i zewnętrznych, które kształtują rozkład ciśnienia w budynku, a także rodzaj i ilość wytworzonego przez pożar dymu. Dobór odpowiedniego rozwiązania powinien być poprzedzony poznaniem tych czynników i określeniem ryzyka pożarowego. Przy systemach grawitacyjnych należy pamiętać, że wpływ na jego efektywność ma pora roku i związane z tym warunki termiczne. Dlatego takie systemy należy projektować z założeniem występowania niekorzystnych warunków letnich. Równie ważnym czynnikiem do uwzględnienia przy projektowaniu systemu oddymiania jest wpływ wiatru na fasadę budynku, przy jego niekorzystnym oddziaływaniu, szczególnie w systemach oddymiania grawitacyjnego, niezalecane jest stosowanie ściennych urządzeń oddymiających. Mniej podatny na wpływ wiatru, będzie system oddymiania z nawiewem mechanicznym.

System oddymiania klatki schodowej powinien być regularnie konserwowany i testowany. Należy sprawdzić działanie automatycznego uruchomienia systemu, poprawność działania jego elementów oraz dla systemu z nawiewem mechanicznym – przepływ powietrza. Czynności konserwacyjne są obowiązkowe w świetle rozporządzenia MSWiA z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych.

Zastosowanie instalacji oddymiania jest konieczne w świetle Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. Reguluje ono zastosowanie urządzeń do usuwania dymu (lub zapobiegających zadymieniu) w budynkach. Zaleca się sprawdzenie takiego obowiązku na etapie projektowania obiektu, aby uniknąć problemów podczas budowy i odbioru budynku. Do określenia konieczności zastosowania systemu oddymiania klatki schodowej w budynku mogą być pomocne także wytyczne Centrum Naukowo-Badawczego Ochrony Przeciwpożarowej (CNBOP) z 2016 r.

System oddymiania – więcej informacji.