Nie da się wyprodukować towaru zgodnie ze specyfikacją tudzież na wzór istniejącego, jeżeli nie można sprawdzić jego parametrów lub porównać ich z przyjętą jednostką. Dlatego w każdym zakładzie produkcyjnym korzysta się z narzędzi pomiarowych. Które z nich stanowią niezbędne wyposażenie i do czego służą?
Fot. Pixabay
Narzędzia pomiarowe – charakterystyka i ogólny podział
Narzędzia pomiarowe to urządzenia, przyrządy i układy do wykonywania pomiarów samodzielnie albo w zestawie z urządzeniami dodatkowymi. To środki techniczne umożliwiające kontrolę wielkości oraz ich porównanie z umowną jednostką. Dzięki nim można sprawdzić, czy wyrób spełnia założone kryteria, a jego parametry pokrywają się z danymi zawartymi w dokumentacji technicznej. Korzystanie z narzędzi pomiarowych zapewnia dokładność wykonania wyrobu i zachowanie powtarzalności wymiarów przy masowej produkcji.
Do narzędzi pomiarowych zalicza się wzorce, przyrządy pomiarowe oraz przetworniki pomiarowe. Wzorce są urządzeniami odtwarzającymi jednostki miary wielkości lub wartości danej jednostki. Przyrządy pomiarowe z kolei przetwarzają daną wielkość na wskazaną bądź inną żądaną informację. Cały proces przebiega w systemie złożonym z wielu przetworników. Nazwa przyrządu najczęściej pochodzi od mierzonej wielkości, jednostki miary, zasady działania. Natomiast przetworniki pomiarowe zmieniają jedną wielkość na drugą, przy zachowaniu informacji początkowej. Uogólniając – przetwarzają niemierzalną wielkość na mierzalną, np. zmieniają skalę bądź postać sygnału.
Narzędzia pomiarowe używane w zakładach produkcyjnych
Przy wyrobie towarów najczęściej korzysta się z takich narzędzi pomiarowych jak:
- suwmiarki – przyrząd złożony z prowadnicy ze skalą główną, suwaka z noniuszem, który przesuwa się wzdłuż niej i szczęk. Służy do precyzyjnych pomiarów wymiarów przedmiotu;
- mikrometry – jeszcze dokładniejsze od suwmiarek. Umożliwiają zmierzenie szerokości, grubości, głębokości szczelin przedmiotu z dokładnością do 0,01 mm lub 0,001 mm i w zakresie 0-25 mm, 25-50 mm, 50-75 mm itd. aż do 1000 mm. Zbudowane ze śruby mikrometrycznej o skoku gwintu 0,5-1 mm, bębna mikrometru z podziałką (noniuszem) na odwodzie oraz szczęk, których docisk reguluje się za pomocą pokrętła;
- średnicówki – narzędzia pomiarowe do wyznaczania wewnętrznych średnic wielkości otworów. W ich obrębie wyróżnia się mikrometry szczękowe, średnicówki dwupunktowe i trzypunktowe;
- wysokościomierze – pozwalają zmierzyć wysokość przedmiotu. Najpierw jednak trzeba położyć przyrząd razem z wymiarowanym przedmiotem na płaskiej powierzchni. Składają się z prowadnicy z podziałką oraz noniusza;
- twardościomierze – jak sama nazwa wskazuje, to przyrządy do pomiaru twardości materiału, czyli oceny jego wytrzymałości przez obciążenie stosowną siłą nacisku. Dostępne w wersji stacjonarnej i przenośnej. Oferują jedną lub kilka metod pomiaru;
- przyrządy do pomiaru chropowatości powierzchni – pozwalają sprawdzić właściwości wierzchniej warstwy wyrobu i ocenić jego kontury. Wyposażone w sondy obliczające parametry profilu (np. falistość) i określające cechy geometryczne, takie jak kąty czy odległości. Użytkowane przede wszystkim na kontroli jakości;
- wzorce – jak już wcześniej wspomniano, to urządzenia odtwarzające jednostki miary bądź wartości danej wielkości. Wyodrębnia się: etalony (wzorce pierwotne), przekazujące jednostki miary kolejnym wzorcom, wzorce I i II rzędu oraz wzorce użytkowe;
- czujniki zegarowe – urządzenia z podziałką umieszczoną na okręgu, podzieloną na 100 równych części, z których każda odpowiada 0,01 mm, co daje zakres pomiarowy 0-10 mm. Wyposażone w przekładnie i obrotową wskazówkę pomiarową. Wykorzystywane do sprawdzania wymiarów, maszyn i wprowadzania ustawień na obrabiarkach;
- mikroskopy – urządzenia do bezdotykowego wykonywania pomiarów długości i kątów. Zarejestrowany obraz można przenieść do pamięci komputera, aby go obrobić, dokonać na jego podstawie oceny wybranych parametrów albo odtworzyć plany pomiarowe;
- projektory – do najpopularniejszych należą poziome i pionowe projektory profili. Urządzenia mierzą bezdotykowo jedno- i dwuwymiarowe cechy detali, co pozwala stworzyć konstrukcje geometryczne, oszacować tolerancje wymiarów, skontrolować zależność między poszczególnymi elementami.
Konferencje Inżynieria
WIEDZA. BIZNES. ATRAKCJE
Sprawdź najbliższe wydarzenia
Aby dodać komentarz musisz być zalogowany. Przejdź do formularza logowania/rejestracji.