Według prognoz Międzynarodowej Agencji Energetycznej (MAE) moc odnawialnych źródeł energii wzrośnie w latach 2022–2027 o niemal 75% (prawie 2400 GW). Produkcja czystego prądu wzrosła w 2021 r. o 16,5%. Instalacje OZE stają się przystępne cenowo w kontekście wysokich cen energii elektrycznej i paliw kopalnych. Zwiększają też bezpieczeństwo energetyczne.

Zapraszamy do lektury rankingu 30 państw produkujących najwięcej energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii. Dane z BP Statistical Review of World Energy 2022 dotyczące wytwarzania energii elektrycznej z OZE nie obejmują produkcji z elektrowni wodnych (uwzględniają energetykę wiatrową, słoneczną, geotermię, biomasę oraz energię z odpadów). Produkcję elektryczności z hydroelektrowni podajemy dla pierwszej dziesiątki w opisach (z tego samego źródła).

10. Francja

Farma fotowoltaiczna w Puimichel w departamencie Alpy Górnej Prowansji. Fot. BTWImages/Adobe Stock

Produkcja energii elektrycznej z OZE w 2021 r. – 62,8 TWh

Francja należy do grona największych światowych gospodarek, jest też w czołówce państw eliminujących paliwa kopalne z energetyki. Około 67% prądu generują elektrownie atomowe, 10% wodne, rozwija się energetyka odnawialna. W ramach programu rozwoju instalacji bezemisyjnych do 2050 r. moce z fotowoltaiki mają osiągnąć 100 GW, zaplanowano budowę 50 morskich farm wiatrowych (40 GW), a także lądowych (wzrost z 18,2 do ponad 36 GW). Żywotność działających reaktorów jądrowych zostanie przedłużona powyżej 50 lat, przewidziano budowę sześciu kolejnych (pierwszy ma być uruchomiony w 2035 r.). Rozpoczną się też badania nad kolejnymi ośmioma (EPR2). Produkcja z elektrowni wodnych w 2021 r. wyniosła 58 TWh.

9. Włochy

Panele fotowoltaiczne na dachach budynków szkoły biznesu w Mediolanie. Fot. VILTVART/Adobe Stock

Produkcja energii elektrycznej z OZE w 2021 r. – 71,4 TWh

Energia elektryczna wytwarzana z OZE zaspokaja 36% krajowego zapotrzebowania. Do 2030 r. ma to być już 55%. Podstawą będzie szybko rozwijający się rynek energetyki słonecznej. Położenie geograficzne i ukształtowanie ternu powoduje, że warunki dla fotowoltaiki są we Włoszech lepsze niż w wielu innych krajach UE. Przy zainstalowanej mocy około 116 GW udział OZE wynosi około 42%. To elektrownie wodne, geotermia, biomasa oraz farmy wiatrowe i fotowoltaiczne. Produkcja z elektrowni wodnych w 2021 r. wyniosła 43,1 TWh.

8. Hiszpania

Cieplna elektrownia słoneczna w Sewilli w Hiszpanii. Fot. Alex TihonovAdobeStock

Produkcja energii elektrycznej z OZE w 2021 r. – 95,8 TWh

Dobre warunki geograficzne, nasłonecznienie i wietrzny klimat dają Hiszpanii duży potencjał do rozwoju bezemisyjnej energetyki. Polityka rządowa zakłada odblokowanie tych możliwości i osiągnięcie do 2030 r. udziału OZE na poziomie 74% całkowitej produkcji energii elektrycznej. W 2021 r. było to 47%. Według danych portalu statista.com udział w wytwarzaniu mają elektrownie wiatrowe (23,3%), atomowe (20,8%), gazowo-parowe (17,1%), wodne (11,4%), produkcja w kogeneracji (10%) oraz fotowoltaika (8,1%). Produkcja z elektrowni wodnych w 2021 r. wyniosła 29,6 TWh.

7. Wielka Brytania

Morska farma wiatrowa Gwynt y Môr u wybrzeży Walii. Fot. eyeimagery/Adobe Stock

Produkcja energii elektrycznej z OZE w 2021 r. – 116,9 TWh

Produkcja zielonej energii elektrycznej w Wielkiej Brytanii w 2021 r. pokryła około 50% krajowych potrzeb (z uwzględnieniem elektrowni atomowych). W Szkocji farmy wiatrowe zapewniają ponad 90% wytwarzanej elektryczności. Polityka energetyczna rządu faworyzuje źródła bezemisyjne i zakłada tworzenie narzędzi od obniżania kosztów nowych instalacji. W 2021 r. doszło do szybkiego wzrostu w porówaniu z 2020 r. Wtedy udział w produkcji prądu z OZE (farmy wiatrowe, słoneczne, wodne i inne jednostki) bez elektrowni atomowych wyniósł 43,1%. Reaktory dołożyły jeszcze 16,1%. Produkcja z elektrowni wodnych w 2021 r. wyniosła 5 TWh.

6. Japonia

Elektrownie wiatrowe wzdłuż wybrzeża w prefekturze Ibaraki w Japonii. Fot. Kumi/Adobe Stock

Produkcja energii elektrycznej z OZE w 2021 r. – 130,3 TWh

Praktycznie pozbawiona zasobów surowców energetycznych Japonia importuje duże ilości węgla, gazu ziemnego i ropy naftowej. Odnawialne źródła energii przez długi czas rozwijały się powoli, ale w ciągu ostatnich lat zanotowano wzrost ich udziału w wytwarzaniu elektryczności do 24%. Rządowa strategia energetyczna zakłada osiągnięcie do 2030–2031 r. udziału OZE w produkcji energii elektrycznej na poziomie 60%. Jednocześnie mniejszy wkład mają mieć paliwa kopalne. Aktualnie gaz ziemny to 37% wytwarzania, węgiel 32%, a ropa naftowa 7%. Plany to osiągnięcie 20% dla LNG, 19% węgla i 2% dla ropy naftowej. Źródła zielonej energii to przede wszystkim farmy fotowoltaiczne, elektrownie wodne i, w mniejszym stopniu, wiatrowe. Produkcja z elektrowni wodnych w 2021 r. wyniosła 77,6 TWh.

5. Brazylia

Wiatraki na wybrzeżu w stanie Ceará w Brazylii. Fot. Antonio Salaverry/Adobe Stock

Produkcja energii elektrycznej z OZE w 2021 r. – 144 TWh

W Brazylii jedną trzecią energii elektrycznej generują elektrownie wodne. Plany zakładają budowę morskich farm wiatrowych – w pobliżu długiej linii brzegowej panują bardzo dobre warunki wiatrowe – oraz fotowoltaiki ze względu na jej rosnącą konkurencyjność w porównaniu do innych źródeł wytwórczych. W lipcu 2022 r. moc farm wiatrowych osiągnęła 22 GW, a instalacji fotowoltaicznych 21 GW w październiku 2022 r. Brazylia jest też największym eksporterem etanolu (biopaliwa), według MAE ma 90% światowego rynku. Produkcja z elektrowni wodnych w 2021 r. wyniosła 362,8 TWh.

4. Indie

Wiatraki przy drodze na terenach wiejskich w Indiach. Fot. suhStock/Adobe Stock

Produkcja energii elektrycznej z OZE w 2021 r. – 171,9 TWh

W Indiach w latach 2015–2020 oddano do użytku źródła energii odnawialnej o mocy 65,9 GW. Do 2026 r. ma się ona zwiększyć o 121,2 GW. W maju 2022 r. moc OZE osiągnęła łącznie 160 GW. To 41,2 GW w elektrowniach wiatrowych, 59,34 GW w fotowoltaice, 10,2 GW w przypadku biomasy i produkcji w kogeneracji, 0,47 GW w spalarniach odpadów. Łączna moc małych elektrowni wodnych wynosi 4,88 GW, a dużych 46,85 GW. Do 2030 r. 50% energii elektrycznej ma pochodzić z OZE. Zaplanowano też budowę elektrolizerów o mocy 50 GW do produkcji czystego wodoru. Do 2070 r. Indie mają stać się neutralne w zakresie emisji CO₂. Produkcja z elektrowni wodnych w 2021 r. wyniosła 160,3 TWh.

3. Niemcy

Farmy wiatrowa i fotowoltaiczna w Nadrenii-Palatynacie w Niemczech. Fot. reisezielinfo/Adobe Stock

Produkcja energii elektrycznej z OZE w 2021 r. – 217,6 TWh

W Niemczech w 2021 r. udział w produkcji energii elektrycznej z farm wiatrowych, instalacji fotowoltaicznych, biomasy i elektrowni wodnych wyniósł 45,8% (najmniejszy, wynoszący 4-procent, mają te ostatnie). Większość zielonej energii pochodzi z elektrowni morskich. Do wytwarzania elektryczności z biomasy wykorzystuje się w większości produkty rolnicze, ale 40% stanowi drewno. Od kilku lat podważa się jego stosowanie jako paliwa odnawialnego, ze względu na wciąż intensywne wylesianie światowych zasobów, szczególnie tych najważniejszych dla ekosystemu. Plany na przyszłość zakładają zwiększenie produkcji z OZE do 600 TWh w 2030 r. (80% całości wytwarzania). Produkcja z elektrowni wodnych w 2021 r. wyniosła 19,1 TWh.

2. Stany Zjednoczone

Farma fotowoltaiczna na Florydzie w Stanach Zjednoczonych. Fot. Creative Studio 79/Adobe Stock

Produkcja energii elektrycznej z OZE w 2021 r. – 624,45 TWh

Pod względem wytwarzania energii elektrycznej z OZE Stany Zjednoczone zajmują drugą pozycję na świecie. Są liderem w tworzeniu innowacyjnych rozwiązań w zakresie zielonej energetyki, tu powstają pionierskie technologie obniżające koszty produkcji paneli fotowoltaicznych i wiatraków (turbin, wież i pozostałych elementów). Amerykanie opracowują mocniejsze i trwalsze materiały przedłużające żywotność instalacji OZE. MAE prognozuje, że w latach 2021–2026 r. moc OZE w USA wzrośnie o 217,8 GW. Wkład czystych źródeł w produkcji energii elektrycznej w 2021 r. wynosił około 20%. W tym 9,2% pochodziło z farm wiatrowych, 6,3% z elektrowni wodnych, 2,8% z instalacji fotowoltaicznych, 1,3% z biomasy i 0,4% z geotermii. Produkcja z elektrowni wodnych w 2021 r. wyniosła 257,7 TWh.

1. Chiny

Farma wiatrowa w prowincji Guangdong w Chinach Fot. hu/Adobe Stock

Produkcja energii odnawialnej w 2021 r. (TWh): 1152,5

Chiny odpowiadają za jedną trzecią światowych emisji antropogenicznego CO₂, a jednocześnie wytwarzają 31,5% energii ze źródeł odnawialnych innych niż elektrownie wodne. Są liderem w produkcji urządzeń i komponentów do instalacji fotowoltaicznych i wiatrowych. Celem rządu jest zwiększenie mocy OZE z 635 GW w 2021 r. do 1200 GW w 2030 r. Już w latach 2021–2025 mają powstać źródła czystej energii o mocy przekraczającej 600 MW, zatem plan może zostać zrealizowany znacznie szybciej. Prawdopodobnie w 2025 r. 33–36% zużywanej w kraju elektryczności będzie pochodzić z OZE. Takie są przewidywania 14. planu pięcioletniego. Już w 2021 r. w trzech chińskich prowincjach (Syczuan, Junnan i Qinghai) 80% zużywanej energii elektrycznej pochodziło z OZE. Produkcja z elektrowni wodnych w 2021 r. wyniosła 1300 TWh.

Produkcja energii z odnawialnych źródeł energii* w 2021 r. [TWh] i udział w rynku [%]

Źródło: BP Statistical Review of World Energy 2022

*) OZE obejmuje energetykę wiatrową, słoneczną, geotermię, biomasę oraz energię z odpadów

Prognozy Międzynarodowej Agencji Energetycznej

Z informacji Międzynarodowej Agencji Energetycznej (MAE) wynika, że postęp dokonuje się dzięki działaniom Chin, Unii Europejskiej (UE), Stanów Zjednoczonych i Indii, które w czasie kryzysu energetycznego szybciej wdrażają reformy regulacyjne i rynkowe. To m.in. kolejny pięcioletni plan Chin, unijny program REPowerEU i amerykańska ustawa o redukcji inflacji. W podstawowym scenariuszu w latach 2022–2027 światowe moce OZE wzrosną o 2400 GW.

Prognozy dla najbardziej rozwiniętych gospodarek opierają się o ambitne cele i zachęty polityczne, choć wyzwaniem dla ich realizacji są kwestie wdrożeniowe związane z pozwoleniami i rozbudową infrastruktury sieciowej. W gospodarkach wschodzących kluczowe bariery rozwoju wiążą się z niepewnością co do polityki i regulacji prawnych. W krajach rozwijających się, słaba infrastruktura sieciowa i brak dostępu do przystępnych cenowo źródeł finansowania utrudniają szybsze uruchamianie przedsięwzięć OZE.

Rozwój OZE w Chinach i Unii Europejskiej

W podstawowym scenariuszu MAE (IEA Net Zero 2050), prognoza zakłada, że Chiny zainstalują prawie 50% nowych światowych mocy w latach 2022–2027, mimo rezygnacji z dotacji na wiatr i fotowoltaikę. Jednak plan pięcioletni zapewnia długoterminową pewność dochodów z odnawialnych źródeł energii. MAE zakłada, że plany na 2030 r. mogą zostać zrealizowane już w 2025 r., jednak obawia się, że spowoduje to ograniczenie potencjału dalszego szybkiego wzrostu.

W UE po stabilnych wzrostach mocy OZE przewiduje się na lata 2022–2027 dwukrotny wzrost tempa budowy nowych instalacji i, tym samym, znaczącego zwiększenia produkcji. Przysłuży się to eliminacji importu rosyjskich paliw kopalnych. MAE prognozuje, że najszybciej będzie rozwijać się wytwarzanie z farm wiatrowych morskich i lądowych oraz fotowoltaicznych. Od grudnia 2021 r. do października 2022 r. średnie ceny kontraktowe dla długoterminowych projektów wiatrowych i fotowoltaicznych były o 77% niższe od cen energii elektrycznej na rynku hurtowym. Rośnie wykorzystanie rozproszonych instalacji PV, które umożliwiają obniżenie rachunków za prąd w przemyśle i gospodarstwach domowych.

OZE w USA, Indiach i innych regionach

W Stanach Zjednoczonych w sierpniu 2022 r. uchwalono przedłużenie ulg podatkowych dla OZE do 2032 r., a tempo wzrostu zielonych mocy w ostatnich pięciu latach było dwukrotnie wyższe nie w poprzednich. W Indiach, według MAE liczba nowych instalacji ma się podwoić do 2030 r. Prognozowany wzrost opiera się o dynamicznie rozwijający się rynek rozproszonej fotowoltaiki i znaczną liczbę projektów wiatrowych i słonecznych zakontraktowanych w ramach dwustronnych umów zakupu energii poza rządowym systemem aukcyjnym.

Ekspansja OZE przyspiesza także na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej, Afryce Subsaharyjskiej, w Stowarzyszeniu Narodów Azji Południowo-Wschodniej oraz innych regionach, głównie dzięki zachętom politycznym i rosnącej konkurencyjności energetyki wodnej, słonecznej i wiatrowej na lądzie.

Ogromne przyrosty mocy OZE

Globalny roczny przyrost mocy wyniesie według MAE w 2022 r. od 350 GW (scenariusz podstawowy) do 400 GW (przyspieszony). Fotowoltaika i elektrownie wiatrowe będą stanowić prawie 90% wszystkich nowych instalacji. Spełnienie prognozy zależy od tempa oddawania do użytku instalacji PV w Chinach i Unii Europejskiej. W kolejnych latach ilość uruchamianych nowych mocy ma stopniowo wzrastać i osiągnąć 460 GW w 2027 r. (według prognozy podstawowej). Rozwój energetyki wodnej, geotermalnej czy bioenergii i wykorzystanie energii oceanów będzie utrudniony z powodu wyzwań technologicznych i braku wsparcia politycznego.

OZE napędzane przez aukcje

Rynek napędzają przede wszystkim aukcje na rynkach energii, rośnie udział korporacyjnych umów długoterminowych PPA (ang. Power Purchase Agreement) na dostawy energii elektrycznej, a także kontraktów dwustronnych i aktywności handlowców. Od stycznia do września 2022 r. na całym świecie zakontraktowano na aukcjach 77 GW mocy OZE. To wzrost o 70% w porównaniu do tego okresu w 2021 r. Trzy czwarte tych umów zawarto w Chinach i Unii Europejskiej.

Przeczytaj także: Rosną moce elektrowni geotermalnych. Kto ma ich najwięcej?