• Al Janoub jest jednym z ośmiu wybudowanych od zera w Katarze stadionów piłkarskich na Mundial 2022
• Zachwycający projekt Zahy Hadid ma zapewnić komfort klimatyczny w obiekcie
• Jednak deklarowana zeroemisyjność stadionu budzi wątpliwości, podobnie jak kwestie etyczne związane ze śmiercią robotników podczas jego budowy

FIFA World Cup 2022 rozpocznie się dopiero jesienią (mecz otwarcia przewidziano na 21 listopada), ale ekscytacja kibiców związana ze zbliżaniem się mundialu rośnie wraz ze wzrostem letnich temperatur. Chcąc umilić trudny czas oczekiwania na Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2022, co tydzień będziemy publikować fotogalerię dotyczącą jednego z ośmiu niesamowitych stadionów wybudowanych w Katarze specjalnie na to wydarzenie.

fot. Najwyższy Komitet ds. Dostaw i Dziedzictwa / qatar2022.qa

Zapraszamy do zapoznania się z trzecim z ośmiu wybudowanych od zera specjalnie na Mistrzostwa Świata w piłce nożnej 2022 stadionów: Al Janoub w mieście Al Wakrah.

• Czas budowy: 05.2014 - 03.05.2019
• Koszt: 587,3 mln €
• Projekt: AECOM, Zaha Hadid Architects
• Wykonawca: Midmac, PORR i SixConstruct

Spuścizna poławiaczy pereł

Region Al Wakrah jest jednym z najstarszych nieprzerwanie zamieszkałych obszarów Kataru, przez długi czas był ośrodkiem połowu pereł. Tą kulturową spuściznę regionu wykorzystała firma AECOM, która zaprojektowała stadion Al Janoub we współpracy z  Zaha Hadid Architects. Choć nam osobiście bryła obiektu kojarzy się z kaskiem rowerowym, odważnie futurystyczny projekt dachu przedstawia fale morskie, natomiast drewniane żebra konstrukcji widoczne od wewnątrz nawiązują do tradycyjnych łodzi dhow używanych przez miejscową ludność podczas połowów pereł.

Zobacz FOTOGALERIĘ z budowy stadionu Al Janoub:

fot. Najwyższy Komitet ds. Dostaw i Dziedzictwa / qatar2022.qa

Władze Kataru podkreślają, że stadion ma być nie tylko „nowym domem sportu i rozrywki w południowym Katarze”, ale po Fifa World Cup 2022 także miejscem integrującym lokalną społeczność. Na jego obszarze podobno powstaną: szkoła, sala weselna, trasy rowerowe, konne i biegowe, restauracje, targowiska i siłownie.

Wątpliwości etyczne

Podczas budowy stadionu Al. Janoub opublikowane zostały wyniki dziennikarskiego śledztwa The Guardian dotyczącego warunków w katarskim przemyśle budowlanym przeprowadzonego. Według reporterów ponad 500 indyjskich migrantów i 382 obywateli Nepalu zginęło w Katarze po zdobyciu prawa do organizacji turnieju. Wywołało to oburzenie ze strony organizacji praw człowieka na całym świecie.

fot. Najwyższy Komitet ds. Dostaw i Dziedzictwa / qatar2022.qa

Zaha Hadid będąca celebrytką w świecie architektury i designu zapytana, czy martwi ją łamanie praw człowieka i śmierć robotników budujących m.in. stadion jej projektu skomentowała: Patrzenie na to, co dzieje się na budowie nie jest moim obowiązkiem jako architekta. Nie mogę nic z tym zrobić, ponieważ nie mam takich mocy. 

Wypowiedź ta spotęgowała falę kontrowersji etycznych wokół organizacji Fifa Worlc Cup 2022 w Katarze. Szczególnie, że w temacie wypowiadali się także inny znani projektanci: Richard Rogers mówi, że „architekci mają odpowiedzialność wobec społeczeństwa” , podczas gdy Daniel Libeskind wezwał architektów do rozważenia, czy ich projekty w Katrze są „uzasadnione”.

Wieloletnia budowa

Budowa stadionu Al. Janoub trwała aż 5 lat – powstawał w bardzo trudnym geologicznie terenie (kamieniste podłoże), dlatego pierwsze 12 miesięcy spędzono na przygotowywaniu gruntu dla właściwej budowy, która ruszyła dopiero w 2015 r. 

fot. Najwyższy Komitet ds. Dostaw i Dziedzictwa / qatar2022.qa

W lutym 2015 r. rozpoczęto kładzenie fundamentów, w październiku 2016 r. wylano pierwszy beton pod słupy stadionu. Dwie główne podpory rozsuwanego dachu, każda o wadze 900 ton, zostały postawione we wrześniu i październiku 2017 r. Następnie w maju 2018 r., na rok przed otwarciem obiektu, zamontowano charakterystyczny dach. W marcu 2019 r. płyta boiska została ułożona w zaledwie 9 godz. i 15 minut, a użytą murawę wyhodowano w lokalnej szkółce roślin.

Pod ogromnymi łukami zadaszenia obiektu, z których każdy ma 230 m, znajdą się miejsca dla około 44-45 tys. kibiców. Po zakończeniu Mundialu 2022 górny poziom widowni zostanie rozebrany, obniżając jej pojemność do ok. 22 tys. miejsc. Zdemontowane siedzenia mają być przekazane dla rozwoju infrastruktury sportowej w innych państwach arabskich. 

Przyjazny dla klimatu – czy na pewno?

Cały stadion będzie w pełni klimatyzowany i utrzymywać optymalną temperaturę od 24 stopni na trybunach do 32 na promenadzie wokół nich – dzięki połączeniu aerodynamiki kształtu budowli, odpowiednim zaprojektowaniu obszarów zacienionych i systemów wentylacyjnych. A to wszystko przy rzekomej zeroemisyjności nadchodzących Mistrzostw…

Stadion Fifa World Cup 2022 - Al Janoub. Fot. fot. Najwyższy Komitet ds. Dostaw i Dziedzictwa / qatar2022.qa

Deklaracje Katarczyków mówią o tym, że stadion ma samodzielnie produkować około 15% niezbędnej do organizacji meczów energii, zużycie wody na jego terenie udało się ograniczyć o 60% względem tradycyjnych obiektów, a produkcję odpadów aż o 90%. Choć inwestorzy chwalą się, że listopadzie 2018 r. stadion otrzymał ocenę zrównoważonego rozwoju klasy A* od Global Sustainability Assessment System (GSAS), to najnowsze wyniki raportu opublikowanego przez organizację non-profit Carbon Market Watch dowodzą, że tego typu oświadczenia są tylko PR’em bez pokrycia w rzeczywistości.

Na terenach wokół stadionu przewidziano aż 585 tys. m² przestrzeni publicznych. Skalną pustynię, na której powstał obiekt zazieleniono i nasadzono ponad 800 drzew oraz roślinność o niskim zużyciu wody. Poza ogromnymi trawiastymi placami, stworzono dwa boiska treningowych, dwie hale widowiskowe, cztery kortów tenisowych i dwa boiska do koszykówki.

Przeczytaj także: Lusail - stadion finału FIFA World Cup 2022 sercem nowopowstałego miasta