S52 Północna Obwodnica Krakowa: odkrycia tajemnic Twierdzy Kraków

Na terenie budowy Północnej Obwodnicy Krakowa w ciągu drogi S52 odkryto pozostałości Twierdzy Kraków, która powstała w połowie XIX w. i odegrała istotną rolę w bitwach wojsk austrowęgierskich z rosyjskimi na początku I wojny światowej. Archeolodzy odkryli pozostałości ziemnych konstrukcji związanych z powstającą wokół miasta siecią jednostek militarnych.

Znaleziska z Twierdzy Kraków na S52 Północnej Obwodnicy Krakowa. Fot. GDDKiA

IX Konferencja Bezwykopowa Rehabilitacja

BR2025

15 - 17 stycznia 2025 r., Pałac i Folwark, Łochów

Twierdza Kraków odegrała istotną rolę w odepchnięciu wojsk rosyjskich w 1914 r.
Archeolodzy odtworzyli przebieg oraz granice wałów ziemnych i fos fortu nr 44 Tonie
Znaleziono też schrony, szańce i stanowiska baterii polowych

Znaleziska uzupełniają wiedzę o funkcjonowaniu Twierdzy Kraków pod koniec XIX wieku i w przededniu wydarzeń związanych z dwiema bitwami krakowskimi toczonymi jesienią 1914 r.

Fort nr 44 Tonie, schron i odwodnienie

Dzięki badaniom archeologicznym odtworzono dokładny przebieg oraz granice wałów ziemnych i fos fortu nr 44 Tonie (dziś to część Krakowa). Odsłonięto studzienkę odprowadzającą deszczówkę z terenu szańca piechoty (po zakończeniu budowy będzie odtworzony), a także pozostałości ceglanego pieca. Znaleziono też schron dla żołnierzy. Obiekt wymiarach 25 m na 7,5 m i głębokości 3,7 m. Miał drewnianą podłogę (jodła i sosna) izolowaną papą.

Poznań. Niesamowite znalezisko w Zamku Królewskim

Bateria polowa FB V2 do ochrony fortów

W pobliżu dzisiejszej ul. Dożynkowej ujawniono pozostałości ziemnej konstrukcji oznaczonej pierwotnie jako bateria polowa FB V2. To konstrukcja z grupy szańców zabezpieczających zaplecze między fortami 45a „Bibice” i 47a „Węgrzce” oraz przedpola prochowni w Witkowicach. A w jej wnętrzu znaleziono pozostałości komina wentylacyjnego z rur kamionkowych. Wyprodukował je zakład Lederer & Nessenyi znajdujący się w pobliżu Wiednia. Po I wojnie światowej ziemna fortyfikacja znikała z krajobrazu z powodu erozji i prac rolniczych. Niwelację terenu przeprowadzono pod koniec lat 40. XX w.

Ziemna fortyfikacja polowa i żołnierski kubek

Trzecie stanowisko archeologiczne to Kraków – Prądnik Czerwony na zachód od DK7. Odkryto pozostałości ziemnej fortyfikacji polowej zabezpieczającej grupę fortów w Węgrzcach. Budowla z 1887 r. jest niewielka, służyła do walki bliskiej. Pozostałości szańca były widoczne jeszcze na początku lat 70. XX w. Później je wyrównano i zasypano.

Na wzgórzu po wschodniej stronie ul. Warszawskiej odsłonięto pozostałości schronu dla piechoty. Jego rozmiary i konstrukcja są podobne do obiektu w Toniach. Odkryto m.in. ceglany piec z sygnaturami kilku krakowskich cegielni.

Znaleziono także przedmioty należące do żołnierzy. Ciekawy jest blaszany, emaliowany kubek z sygnaturą dwugłowego orła cesarskiego z napisem Austria i inicjałami H&C 1/2. To produkt z fabryki Haardt & Co. Enamellierwerke und Metallwarenfabriken założonej w 1873 r. Firma m.in. realizowała dostawy dla wojska.