• Budowa wrót sztormowych na Tudze kosztowała prawie 33 mln zł
• Ochronę przeciwpowodziową zyskało 18 tys. mieszkańców
• Prace wykonano w ramach Programu Żuławskiego wartego 130 mln zł

Wrota sztormowe ochronią Nowy Dwór Gdański przed podtopieniami

Tuga przepływa przez Nowy Dwór Gdański, a wezbrania sztormowe z Zalewu Wiślanego często powodowały podtopienia w mieście. Zjawisko to wywoływane jest spiętrzeniem wód w odcinkach ujściowych rzek przez wiatry sztormowe wiejące od morza. Wzrost poziomu wody przyczynia się do zalewania okolicznego terenu i zabudowań. Wrota sztormowe znajdujące się w ujściowym odcinku Tugi do Szkarpawy (w gminie Stegna w powiecie nowodworskim) mają zapewnić ochronę przeciwpowodziową tego obszaru Żuław Wiślanych. To powierzchnia ponad 100 km² zamieszkana przez prawie 18 tys. osób.

Wrota sztormowe, budowla przelewowa, nowy odcinek kanału

Budowa wrót sztormowych kosztowała niemal 33 mln zł i była realizowana w ramach wartego 130 mln zł Programu Żuławskiego. Jego cel to odbudowa i modernizacja systemu ochrony przeciwpowodziowej w regionie. W ramach zadania wykonano wrota, budowlę przerzutową i sterownię. Rozebrano stare przepusty i wybudowano trzy nowe na kanale Pryżnik. Nad jednym z nich odbudowano tor kolejki wąskotorowej. Powstał też 100-metrowy odcinek kanału do budowli przelewowej.

Budowa wrót sztormowych na Tudze. Fot. Wody Polskie

Konstrukcja wrót sztormowych i budowli przelewowej

Główny obiekt to monolityczna konstrukcja żelbetowa z dwoma światłami – stalowymi wrotami o szerokości 6,5 m działającymi w płaszczyźnie poziomej. Zainstalowano też zamknięcie, czyli płaską zasuwę stalową o świetle 3 m. Z powodu budowy geologicznej podłoża w otoczeniu zastosowano stalowe ścianki szczelne w układzie komorowym. Fundamentowanie wykonano na palach żelbetowych.

Budowla przerzutowa jest żelbetową wieżą przelewową z pięcioma światłami o szerokości 1 m każde i z ruchomymi zamknięciami.

Budowa wrót sztormowych na Tudze. Fot. Wody Polskie

Działanie wrót sztormowych

Trójprzęsłowe wrota sztormowe (dwa szerokie na 6,5 m, a jedno 3 m) wyposażone są w grodzie zamykane automatycznie lub ręcznie przy nadejściu fali sztormowej. Nadmiar wody z Tugi będzie odprowadzany przelewem bocznym do kanału Pryżnik, a następnie rzeką Linawą. Przepompownia w Chłodniewie odprowadzi nadwyżki do Szkarpawy, a potem trafią one do Zalewu Wiślanego.

Do automatycznego zamknięcia wrót dojdzie, gdy poziom wody w Szkarpawie wyniesie 0,6 m n.p.m. Oba skrzydła zamykają się w ciągu 24 min (lub 32 min w przypadku pracy ręcznej). Sterowanie ich pracą może odbywać się także z panelu sterowniczego.

Wnętrze sterowni wrót sztormowych. Fot. Wody Polskie

Rola budowli przelewowej

Automatycznie sterowane są także światła budowli przelewowej. Jeśli poziom wody w Tudze osiągnie rzędną 0,65 m n.p.m., przelew boczny do kanału Pryżnik zacznie się stopniowo otwierać. W razie potrzeby będą otwierane kolejne światła. Całkowity przepływ do kanału Pryżnik to maksymalnie 3,5 m³/s. Po obniżeniu poziomu wody i jego wyrównaniu przed i za wrotami, skrzydła zostaną ponownie otwarte, a światła budowli przelewowej zamknięte.

Pięć zadań Programu Żuławskiego

Program Żuławski obejmował pięć zadań: budowę wrót sztormowych, odbudowę 19 ostróg na Wiśle, przebudowę stopnia wodnego Przegalina, badania batymetrii dna ujścia Wisły oraz rozbudowę Systemu Monitoringu Ryzyka Powodziowego (SMoRP). Aktualnie Żuławy Wiślane są chronione przez 1800 km obwałowań, 180 pomp i 1500 różnych obiektów hydrotechnicznych.

85% kosztów przedsięwzięcia pokryło dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014–2020. Wartość projektu wyniosła 130 mln zł.

Przeczytaj także: Wody Polskie – budowę polderu Żelazna dokończy nowy wykonawca