W 2022 r. w Europie były 34 miasta z populacją przekraczającą 1 mln mieszkańców. Dwa mają powyżej 10 mln, a dziewięć od 2 mln w górę. Warszawa znajduje się na 13 miejscu za Wiedniem i przed Hamburgiem. Oficjalne dane to 1,86 mln osób, ale na podstawie zużycia wody można oceniać, że jest ich około 2 mln. Gdyby uwzględnić jedynie Unię Europejską, stolica Polski znajduje się na 6 pozycji. Zestawienie obejmuje wyłącznie liczbę ludzi żyjących w granicach administracyjnych, bez aglomeracji.

10. Paryż, Francja

Paryż, wieża Eiffla. Fot. saiko3p/Adobe Stock

Populacja: 2,15 mln

Liczba mieszkańców stolicy Francji od 2012 r. spadła o około 100 tys. Paryż jest największym w kraju centrum ekonomicznym i kulturalnym. Silny ośrodek gospodarczy ma jednak problemy finansowe: od 2000 r. zadłużenie wzrosło z zera do 8 mld euro.

Stolica ma niezwykle atrakcyjną ofertę turystyczną, od wieży Eiffla nad Sekwaną, przez liczne muzea, z których najbardziej znany jest Luwr, Ogród Luksemburski istniejący od 1630 r., Łuk Triumfalny, katedrę Notre-Dame odbudowaną po pożarze, słynne kabarety, a 3 km od miasta znajduje się La Défense, największa w Europie dzielnica biznesowa. Najwygodniejszym środkiem transportu jest metro istniejące od 1900 r. To 16 linii i cztery w budowie.

9. Bukareszt, Rumunia

Budynki parlamentu w Bukareszcie. Fot. cristianbalate/Adobe Stock

Populacja: 2,16 mln

Stolica Rumunii leży nad rzeką Dymbowicą, pierwsze wzmianki o mieście datują się na 1459 r. Jest ośrodkiem przemysłowo-usługowym. W centrum znajduje się sztuczne jezioro otoczone Ogrodami Cișmigiu z 1847 r. Głównym miastem kraju Bukareszt stał się w XIX w., acz jego korzenie sięgają starożytności. Podupadły w czasach rządów Nicolae Ceaușescu (1965–1989), przeszedł metamorfozę pod wstąpieniu państwa do Unii Europejskiej. Należy do najszybciej rozwijających się miast Europy w branży nowoczesnych technologii.

Legenda głosi, że miasto założył pasterz Bucur, jednak Bukareszt powstał po zwycięstwie Mirczy Starego nad Turkami w XIV w.

8. Rzym, Włochy

Barokowa Fontanna di Trevi w Rzymie. Fot. Tupungato/AdobeStock

Populacja: 2,76 mln

Stolica Włoch jest trzecim największym miastem w Unii Europejskiej, znajduje się w środkowo-zachodniej części Półwyspu Apenińskiego. Antyczny Rzym jest położony na siedmiu wzgórzach: Eskwilinie, Palatynie, Awentynie, Kapitolu, Kwirynale, Wiminale oraz Caelianie. Według rzymskiej mitologii został założony przez Remusa i Romulusa, braci wykarmionych przez wilczycę kapitolińską. Legenda stała się symbolem starożytnego Imperium Rzymskiego. Rzym to także liczne zabytki starożytności i średniowiecza, jak Koloseum, Forum Romanum, akwedukty, pałace, kościoły, bazyliki czy fontanny.

Są tu dwa lotniska Ciampino i Fiumicino. Drugie jest największym portem lotniczym we Włoszech obsługującym ponad 40 mln pasażerów rocznie. To także hub kolei wysokich prędkości (250–300 km/godz.). Rzym jest siedzibą licznych instytucji, m.in. ONZ i NATO.

7. Kijów, Ukraina

Pomnik Niepodległości w Kijowie. Fot. maksym/Adobe Stock

Populacja: 2,92 mln

Stolica Ukrainy jest największym w kraju ośrodkiem przemysłu, nauki i kultury. Ma rozwinięte sektory maszynowy, lotniczy, optyczny, precyzyjny, elektrotechniczny i elektroniczny, stoczniowy, chemiczny, lekki, spożywczy i materiałów budowlanych. Są tu ważne węzły kolejowe i drogowe, dwa międzynarodowe porty lotnicze (Boryspol i Żulany), port rzeczny i sieć metra.

Pierwsze ślady obecności ludzi na terenie dzisiejszego Kijowa pochodzą jeszcze z epoki kamienia łupanego. Istnieje kilka legend na temat założenia miasta. Jedna z nich mówi o Polanach ze wschodu (trzech braci i siostra), inna, że zrobił to św. Andrzej w I w. Bardziej prawdopodobne, że osadnictwo na większą skalę rozpoczęło się w V lub VI w.

Po agresji Rosji na Ukrainę, miasto w znacznym stopniu ucierpiało, są problemy z utrzymaniem działania infrastruktury energetycznej czy wod-kan. Ocenia się, że ataki rosyjskie zniszczyły lub uszkodziły 150 tys. budynków, do remontu nadaje się około 330 szpitali i 3 tys. placówek oświatowych. Bank Światowy oszacował straty na 349 mld dol.

6. Madryt, Hiszpania

Plaza Mayor z pomnikiem króla Filipa III w Madrycie. Fot. maylat/Adobe Stock

Populacja: 3,31 mln

Stolica kraju jest położona w środkowej części kraju na Wyżynie Kastylijskiej. Jest drugim pod względem zaludnienia miastem w Unii Europejskiej. Należy do najbogatszych miast wspólnoty, ponad połowa z 5 tys. przedsiębiorstw hiszpańskich działających na skalę międzynarodową ma w Madrycie siedziby. Znajdują się tu najczęściej odwiedzane na świecie muzea: Muzeum Prado, Muzeum Narodowe, Centrum Sztuki Królowej Zofii czy Muzeum Thyssen-Bornemisza. Nazwa stolicy najprawdopodobniej pojawiła się w II w., kiedy Imperium Rzymskie założyło osadę nad brzegiem rzeki Manzanares.

Do najbardziej popularnych turystycznie miejsc należą place Plaza Mayor i Puerta del Sol (Brama Słońca), Pałac Królewski czy Teatr Królewski. Są tu siedziby międzynarodowych organizacji, jak Światowa Organizacja Turystyki Narodów Zjednoczonych, Organizacja Państw Ibero-Amerykańskich czy Instytut Cervantesa. I oczywiście sławny klub piłkarski Real Madryt.

5. Berlin, Niemcy

Brama Brandenburska w Berlinie. Fot. Noppasinw/Adobe Stock

Populacja: 3,68 mln

Berlin leży nad brzegiem Szprewy. Nazwa po raz pierwszy pojawiła się w 1237 r. Wywodzi się od rdzenia berl-/birl- z zachodniosłowiańskiego języka połabskiego oznaczającego bagno. Miasto było stolicą Brandenburgii, Królestwa Prus, Związku Północnoniemieckiego, Cesarstwa Niemieckiego, Republiki Weimarskiej i III Rzeszy. Po II wojnie światowej stał się stolicą NRD (Niemieckiej Republiki Demokratycznej), wydzielono z niego Berlin Zachodni (wolne miasto pod kontrolą francusko-brytyjsko-amerykańską) otoczony od 1961 r. murem, który upadł w listopadzie 1989 r.

W Berlinie znajdują się światowej klasy uczelnie, m.in. Uniwersytet Humboldta. Jest tu najczęściej odwiedzane ZOO w Europie. Stolicę wyróżniają Brama Brandenburska, budynek Reichstagu, plac Poczdamski czy wieża telewizyjna – najwyższy obiekt w Niemczech (368 m).

Stolica Niemiec nie jest najważniejszym ośrodkiem przemysłu i finansów, ale znajduje w czołówce pod względem rozwoju startupów. Są tu też siedziby takich firm międzynarodowych, jak Axel Springer, Zalando, Coca-Cola, Pfizer czy Sony. Rozwinięta jest turystyka, także biznesowa (195 światowych konferencji oraz innych spotkań rocznie) i oferta kulturalna. Są setki muzeów i galerii sztuki, organizuje się liczne festiwale, tętni życie nocne.

4. Petersburg, Rosja

Rzeka Mojka w Petersburgu. Fot. Boris Stroujko/Adobe Stock

Populacja: 5,38 mln

Petersburg był też Piotrogrodem i Leningradem. Znajduje się w delcie Newy nad Zatoką Fińską. To największy po Moskwie ośrodek gospodarczy, kulturalny i naukowy, a turyści odwiedzają miasto częściej niż stolicę kraju. Uważano, że leży na 101 wyspach, dziś wiadomo, że jest ich około 50. Jest tu 396 mostów, dlatego Petersburg nazywany jest Wenecją Północy.

W mieście działa handel ropą i gazem, jest tu m.in. przemysł stoczniowy, lotniczy, elektroniczny, maszynowy, metalurgiczny, motoryzacyjny, zbrojeniowy i wiele innych. Znajduje się tu jeden z największych portów morskich w Rosji, działa też rzeczny, z którego drogi wodne prowadzą do z mórz: Białego, Azowskiego, Kaspijskiego i Czarnego. Tu znajduje się luksusowy biurowiec Gazpromu (Łachta Centr), najwyższy budynek w Europie (462 m).

W Petersburgu jest ponad 220 muzeów (z najbardziej znanym Ermitażem), 80 teatrów. Są tu organizowane festiwale (około 100 rocznie). Inne popularne miejsca to Teatr Maryjski opery i baletu, oraz centrum sztuki nowoczesnej Kuriokina.

Sankcje nałożone na Rosję z powodu wywołanej wojny z Ukrainą ograniczają wcześniejszy rozwój. Uderzają przede wszystkim w przemysł, ale zamiera też ruch turystyczny z zagranicy.

3. Londyn, Wielka Brytania.

Big Ben i budynki parlamentu w Londynie. Fot. Horváth Botond/Adobe Stock

Populacja: 8,80 mln

Stolica Wielkiej Brytanii leży na Tamizą w południowo-wschodniej części kraju. Należy do najbardziej wielokulturowych miast na świecie, ceni tradycję i należy do ścisłej czołówki najchętniej odwiedzanych miejsc przez turystów. Niewiele wiadomo o jego początkach. W I w. założyli tu osadę Rzymianie, prawdopodobnie wcześniej istniało tu już osadnictwo. Legioniści ustawili w centrum kamień zwany londyńskim. Istnieje do dziś, znajduje się na Cannon Street. W XI w. Londyn stał się stolicą kraju.

Miasto jest jednym z największych centrów finansowych świata, nie zmienił tego nawet Brexit. Oferuje liczne atrakcje turystyczne, jak Tower of London, Big Ben na Wieży Zegarowej, Tower Bridge, Pałac Buckingham (siedziba królewska), Hyde Park – tu każdy może głosić swoje poglądy, galeria Tate Modern czy Muzeum Brytyjskie z częścią eksponatów zagarniętych w czasach kolonializmu. Są tu słynne czerwone budki telefoniczne, czarne taksówki i piętrowe autobusy. W mieście działa najstarsze metro na świecie, a sześć lotnisk tworzy największy węzeł międzynarodowego transportu lotniczego.

W Londynie znajduje się jeden z największych w kraju ośrodek akademicki, są filie największych banków świata, centrale wielkich koncernów przemysłowych. W mieście bardzo silny jest przemysł wysokich technologii.

2. Moskwa, Rosja

Kreml, Moskwa. Fot. Igor Sobolev/Adobe Stock

Populacja: 12,63 mln

Moskwa położona jest nad rzeką o tej samej nazwie. W IX w. była to osada muromska (lud ugrofiński). W 1147 r. zbudowano drewnianą basztę dając początek miastu. W 1263 r., kiedy książę Aleksander Newski wydzielił w ramach swego państwa niewielkie Księstwo Moskiewskie. Stolica przyszłej Rosji zaczęła nabierać znaczenia po upadku bizantyńskiego Konstantynopola.

Stolica Rosji do niedawna dynamicznie się rozwijała, z ośrodka przemysłowego stała się centrum handlowo-usługowym z silnym sektorem bankowo-finansowym. Obecność takich firm, jak np. Gazprom, Transnieft, Rostelkom oraz międzynarodowego biznesu znacząco zwiększała dochody miasta. Jednocześnie szybko rosły koszty życia. Czasy prosperity powoli się kończą, po agresji na Ukrainę, część zachodnich firm wstrzymała działalność, znacząco spada sprzedaż ropy i gazu. W budżecie państwa zaczyna brakować pieniędzy.

Pierwszą linię metra otwarto w 1935 r., dziś jest ich 15 z 247 stacjami. Transport lotniczy obsługują trzy lotniska.

Do najbardziej znanych obiektów należą Kreml i Sobór Wasyla Błogosławionego. Stolica jest najważniejszym ośrodkiem naukowym w kraju. Moskiewski Uniwersytet Państwowy im. M.W. Łomonosowa był notowany w rankingu szanghajskim na 97. pozycji. W 2022 r. wypadł z pierwszej setki.

1. Stambuł, Turcja

Hagia Sophia w Stambule Fot. seqoya/Adobe Stock

Populacja: 15,90 mln

Stambuł jest położony na dwóch kontynentach: w Azji i Europie. Łączy je most przez cieśninę Bosfor o długości 1560 m. Jest krajowym centrum kultury, biznesu i finansów. Hagia Sophia to najbardziej znany na świecie zabytek w Stambule, perła architektury bizantyńskiej. Kolejno był świątynią chrześcijańską, meczetem, muzeum, a za rządów Recepa Erdogana ponownie stała się meczetem. Budowla ma 55,6 m wysokości, była wielokrotnie niszczona i odbudowywana, w 1435 r. dodano do niej minarety. Największe miasto w Turcji jest odwiedzane przez miliony turystów rocznie. Są tu dwa lotniska: port lotniczy Stambuł w części europejskiej i Sabiha-Gökçen w azjatyckiej. Jest tu także największy turecki port morski. Od 2000 r. działa tu metro.

30 największych miast w Europie

Źródło: populationdata.org.uk

Przeczytaj także: Największe miasta w Polsce 2022 – ranking